Της Δρ. Βαλεντίνης Κωνσταντινίδου*
Η αγευσία και αοσμία ταλαιπωρεί πολλούς από όσους έχουν νοσήσει από COVID-19 ακόμα και 6 μήνες μετά την νόσηση. Η ακριβής αιτία αυτού του συμπτώματος εξακολουθεί να είναι άγνωστη, με τους επιστήμονες να εικάζουν ότι ευθύνονται βλάβες στο οσφρητικό επιθήλιο, το οποίο προστατεύει τους οσφρητικούς νευρώνες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι 1,6 εκατομμύρια άτομα έχουν χάσει ολικώς ή μερικώς την όσφρησή τους έως και για 6 μήνες μετά την αρχική νόσηση.
Προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα γιατί συμβαίνει αυτό και γιατί συμβαίνει σε μερικά άτομα μονάχα, μια ομάδα ερευνητών της Αμερικανικής εταιρείας γενετικών αναλύσεων 23andme Inc δημοσίευσε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature Genetics τα πρώτα αποτελέσματα που σχετίζονται με γενετικό παράγοντα κινδύνου.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συλλέχτηκαν Online, οι ερευνητές μελέτησαν την απώλεια γεύσης και οσμής, που παρατηρείται μετά από νόσηση COVID-19 σε 69,841 άτομα που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και/ή στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα άτομα αυτά ανήκουν στη βάση δεδομένων της Αμερικανικής εταιρείας γενετικών αναλύσεων 23andme Inc και παρείχαν τη συναίνεση τους για να χρησιμοποιηθούν τα δεδομένα τους για τις ανάγκες της μελέτης. Από αυτούς τους συμμετέχοντες, που όλοι είχαν δηλώσει θετικό COVID test, το 68% παρουσίασε απώλεια οσμής ή γεύσης.
Οι μελετητές πραγματοποίησαν μελέτη GWAS με τα στοιχεία αυτά (multi-ancestry genome-wide association study) και κατάφεραν να εντοπίσουν ένα στατιστικά σημαντικό σημείο στο ανθρώπινο γονιδίωμα, κοντά στα UGT2A1-A2 γονίδια. Και τα δύο αυτά γονίδια εκφράζονται στο οσφρητικό επιθήλιο και παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των οσμών. Αυτός ο γενετικός τόπος (Locus) αυξάνει την πιθανότητα ένα άτομο, που έχει νοσήσει από τον ιό SARS-CoV-2 να εμφανίσει απώλεια γεύσης ή/και οσμής κατά 11%. Το πώς αυτά τα γονίδια εμπλέκονται στο μηχανισμό απώλειας γεύσης ή/και οσμής δεν είναι επακριβώς γνωστό ακόμα, με τους επιστήμονες να υποθέτουν ότι τα γονίδια αυτά καθορίζουν τη φυσιολογία των κυττάρων που έχουν μολυνθεί.
Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι το γυναικείο φύλο έχει 11% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσει αυτή την απώλεια, ενώ το 73% όσων χάνουν τη γεύση ή/και όσφρησή τους ανήκει στο ηλικιακό γκρουπ από 26 έως 35 ετών. Επιπλέον, όσοι έχουν καταγωγή από Ανατολική Ασία ή Αφρική έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν αυτά τα συμπτώματα, γεγονός που ενισχύει την αρχική υπόθεση για συγκεκριμένες γενετικές ευαισθησίες στα γονίδια αυτά που πιθανόν να προδιαθέτουν για τα συμπτώματα. Δυστυχώς, οι Ευρωπαίοι δεν ήταν αντιπροσωπευτικοί σε αυτό το δείγμα συμμετεχόντων, οπότε τα αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευτούν για την Ευρώπη.
Το σίγουρο είναι ότι η κατά-εξακολούθηση απώλεια αυτών των 2 αισθήσεων φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά την κοινωνική, σωματική και ψυχολογική υγεία των ασθενών και ότι πρόκειται για τα πρώτα αποτελέσματα που συνδέουν έναν γενετικό παράγοντα με τους βιολογικούς μηχανισμούς που ευθύνονται για την απώλεια γεύσης ή/και οσμής σε όσους νοσούν από COVID-19, αποτελέσματα τα οποία παρουσιάστηκαν εκτενώς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πλήρης κατανόηση του γιατί ορισμένοι άνθρωποι χάνουν την οσμή τους και άλλοι όχι θα βοηθήσει στην πλέον αποτελεσματική αντιμετώπιση του ιού και των επιπλοκών του.
Η πρωτότυπη μελέτη είναι διαθέσιμη εδώ: https://www.nature.com/articles/s41588-021-00986-w
*Δρ. Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου, RDN, MSc,PhD
Γρηγ. Λαμπράκη 36, Γλυφάδα
+30 2109615860
