Εμείς εδώ τα γνωστά. Οι εμβολιασμένοι ανυπομονούμε να κάνουμε την επόμενη δόση για να είμαστε καλύτερα προστατευμένοι, οι ανεμβολίαστοι τσιρίζουν για τα δικαιώματά τους, οι κυβερνήσεις αναζητούν τους αποτελεσματικότερους τρόπους για να κινηθεί η οικονομία και οι νοσηλευτές συνεχίζουν την τιτάνια μάχη τους. Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι για να τελειώσει πραγματικά η πανδημία, και όχι να δαμαστεί απλώς μια παραλλαγή του ιού, πρέπει να εμβολιαστεί και ο αναπτυσσόμενος κόσμος. Mόλις το 3% των 8 δισεκατομμυρίων δόσεων που έχουν διατεθεί, όμως, έχει φτάσει στην Αφρική. Μόλις το 8% του πληθυσμού της έχει πλήρως εμβολιαστεί.
Δεν πρόκειται για καμιά πρωτότυπη διαπίστωση. Ακριβώς επειδή είχε διακρίνει το πρόβλημα, ο πρόεδρος Μπάιντεν ζήτησε ήδη από τον περασμένο Μάιο να αρθεί προσωρινά η πατέντα των εμβολίων, ώστε να μπορέσουν να φτάσουν στις φτωχές χώρες. Αλλά ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer, o Αλμπερτ Μπουρλά, απέρριψε την πρόταση προβάλλοντας δύο βασικά επιχειρήματα. Το ένα ήταν ότι το εμβόλιο της εταιρείας του απαιτεί 280 διαφορετικά συστατικά που προέρχονται από 19 διαφορετικές χώρες και τυχόν άρση της πατέντας θα διατάρασσε τη ροή των πρώτων υλών. Το δεύτερο ήταν ότι μια τέτοια απόφαση θα αποθάρρυνε τους επενδυτές οι οποίοι χρηματοδοτούν τους μικρούς καινοτόμους της επιστήμης υπό τον όρο ότι θα προστατεύεται η πνευματική τους ιδιοκτησία.
Το θέμα έλαβε ιδεολογικές διαστάσεις: η Μέρκελ τάχθηκε με το μέρος του Μπουρλά, ενώ ο τότε υπουργός Εξωτερικών, ο σοσιαλδημοκράτης Χάικο Μάας, διαφώνησε. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η τροπολογία για την άρση της πατέντας πέρασε με τις ψήφους αριστερών και Πρασίνων, ενώ καταψήφισαν οι κεντροδεξιοί. Επειδή όμως οι εταιρείες δεν είναι αναγκασμένες να πειθαρχούν σε ψηφίσματα, οι πατέντες παρέμειναν κλειδωμένες και ο Τρίτος Κόσμος παραμένει ανεμβολίαστος. Όταν ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ έθεσε ξανά το ζήτημα τον περασμένο Νοέμβριο σε τηλεδιάσκεψη με τον Μπουρλά, ο τελευταίος τού απάντησε ότι μιλάει συναισθηματικά.
Το πρόβλημα είναι ασφαλώς σύνθετο. Επιπλέον, ακόμη κι αν ξεπερνιόντουσαν όλες οι αντιρρήσεις, η άρση της πατέντας δεν θα οδηγούσε σε άμεσο εμβολιασμό όλων των Αφρικανών. Αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για παράταση αυτής της προκλητικής εμβολιαστικής ανισορροπίας. Σε μια άλλη τηλεδιάσκεψη όπου σίγουρα αισθανόταν πολύ πιο άνετα, αφού είχε απέναντί του έναν αναλυτή της Goldman Sachs, ο Μπουρλά προέβλεψε ότι θα συνεχίσουμε να συνυπάρχουμε με τον ιό για καμιά δεκαετία και εξέφρασε τον προβληματισμό του για την εμφάνιση της ανάγκης μιας τέταρτης δόσης πριν από τον ετήσιο εμβολιασμό. Περιμένει άραγε από τους Σουδανούς να συμπάσχουν;
Είναι πολλά τα λεφτά Αλμπερτ, θα σχολίαζε κάποιος, τα έσοδα της Pfizer αναμένεται να φτάσουν φέτος τα 36 δισεκατομμύρια, κι αυτό δεν είναι καθόλου συναισθηματικό. Παραείναι πεζή αυτή η εξήγηση, ομολογουμένως, για να την τινάξει από πάνω του όμως ο πατριώτης πρέπει κι αυτός κάτι να κάνει.
