Το 2021 φθάνει στο τέλος του μέσα σε ένα κλίμα έντονης αστάθειας και αβεβαιότητας, παρότι τα εμβόλια προσέφεραν τη δυνατότητα επιστροφής των οικονομιών στην ομαλότητα κατά τη μεγαλύτερη διάρκειά του.
Τώρα, με την εμφάνιση της νέας μετάλλαξης Όμικρον, το μεγάλο «στοίχημα» είναι η ευκαιρία να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία του κορωνοϊού, καθώς στο μεταξύ πληθαίνουν οι κίνδυνοι για την υγεία, την ανάκαμψη των οικονομιών και την κοινωνική σταθερότητα. Για το λόγο αυτό, το περιοδικό «The Economist» εστιάζει την προσοχή σε 10, υπό διαμόρφωση, τάσεις οι οποίες θα καθορίσουν το 2022.
1 «Αγώνας δρόμου» για τα εμβόλια. Μετά τη μαζική παραγωγή των εμβολίων, η προσοχή θα μετατοπιστεί στο εξίσου δύσκολο έργο της διανομής τους. Η διπλωματία των εμβολίων θα συνοδεύει μάχες εντός και μεταξύ των χωρών για το ποιος πρέπει να τα κάνει και πότε. Μπαλαντέρ: πόσα άτομα θα αρνηθούν ένα εμβόλιο όταν προσφερθεί.
2 Ανομοιογενής ανάκαμψη. Καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν από την πανδημία, η ανάκαμψη θα είναι αποσπασματική, καθώς τοπικές εξάρσεις του κορωνοϊού και περιοριστικά μέτρα έρχονται και παρέρχονται – και οι κυβερνήσεις στρέφονται από το να κρατούν βιώσιμες τις εταιρείες στη βοήθεια εργαζομένων που έχουν χάσει τη δουλειά τους. Το χάσμα μεταξύ ισχυρών και αδύναμων επιχειρήσεων θα διευρυνθεί.
3 Αποκατάσταση της παγκόσμιας τάξης. Κατά πόσο θα μπορέσει ο Τζο Μπάιντεν να αποκαταστήσει μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες που καταρρέουν; Η συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα και η πυρηνική συμφωνία του Ιράν είναι προφανή σημεία αναφοράς.
4 Κλιμάκωση εντάσεων ΗΠΑ-Κίνας. Ο Μπάιντεν όχι μόνο δεν θα τερματίσει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, αλλά επιδιώκει και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους συμμάχους του για να το κάνει πιο αποτελεσματικά. Πολλές χώρες από την Αφρική έως τη Νοτιοανατολική Ασία κάνουν ό,τι μπορούν για να αποφύγουν να διαλέξουν στρατόπεδο καθώς η ένταση αυξάνεται.
5 Εταιρείες στην πρώτη γραμμή. Οι επιχειρήσεις γίνονται γεωπολιτικό πεδίο μάχης. Το θέμα είναι ότι οι επιχειρήσεις θα αρχίσουν να δέχονται πιέσεις και από “κάτω” δηλ. από τους εργαζομένους που πιέζουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης.
6 Τεχνολογία. Το 2020 η πανδημία επιτάχυνε την υιοθέτηση πολλών νέων συμπεριφορών μέσω της τεχνολογίας, από τη βιντεοδιασκέψεις και τις ηλεκτρονικές αγορές έως την τηλεργασία και την τελεκπαίδευση. Το 2022 θα καθορίσει κατά πόσο οι αλλαγές αυτές θα παραμείνουν ή θα ανατραπούν.
7 Ένας λιγότερο χαλαρός κόσμος. Ο τουρισμός θα συρρικνωθεί και θα αλλάξει μορφή, με μεγαλύτερη έμφαση στα ταξίδια εσωτερικού. Οι αεροπορικές εταιρείες, οι αλυσίδες ξενοδοχείων και οι κατασκευαστές αεροσκαφών θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες, όπως και τα πανεπιστήμια που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ξένους φοιτητές. Πλήγμα και στις πολιτιστικές ανταλλαγές.
8 Μια ευκαιρία για την κλιματική αλλαγή. Μία ευκαιρία μέσα στην κρίση είναι να αναλάβουμε δράση για την κλιματική αλλαγή, καθώς οι κυβερνήσεις επενδύουν σε σχέδια πράσινης ανάκαμψης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη μείωση των εκπομπών.
9 Η χρονιά του deja vu. Το 2020 μας δίδει μία εικόνα για το πώς μπορεί να είναι η επόμενη χρονιά, όσον αφορά στη διοργάνωση διάφορων εκδηλώσεων, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες, η έκθεση του Ντουμπάι και πολλές άλλες πολιτικές, αθλητικές και εμπορικές συγκεντρώσεις.
10 Αφύπνιση για άλλους κινδύνους. Ακαδημαϊκοί και αναλυτές, πολλοί από τους οποίους είχαν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο μιας πανδημίας εδώ και χρόνια, θα προσπαθήσουν να κάνουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αναλάβουν πιο σοβαρά άλλους κινδύνους τους οποίους παραμελούν, όπως η αντίσταση στα αντιβιοτικά και η πυρηνική τρομοκρατία.
Το επόμενο έτος υπόσχεται να είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτο, δεδομένων των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της πανδημίας, της ανισομερούς ανάκαμψης και της γεωπολιτικής.
Δεν είναι όμως όλα καταστροφή και δυσπραγία. Η κρίση μας έδωσε και κάποια μαθήματα για θετική αλλαγή.
The Economist
