Ο Νομπελίστας οικονομολόγος εξηγεί γιατί οι τεχνολογικοί κολοσσοί δεν είναι ο «εργοδότης του μέλλοντος» – Εξηγεί τον καθοριστικό ρόλο των υπηρεσιών και προειδοποιεί για τις συνέπειες αν συνεχίσουν να είναι στο περιθώριο της «εργασιακής ελίτ»
Το μέλλον της εργασίας δεν βρίσκεται στους τεχνολογικούς κολοσσούς, αλλά σε κλάδους που τώρα θεωρούνται υποδεέστεροι και βρίσκονται στο περιθώριο των εκπαιδευτικών συστημάτων.
Οι νέες θέσεις εργασίας θα έρθουν, κυρίως, από κλάδους με κοινωνική αλληλεπίδραση, δηλαδή από τον τομέα των υπηρεσιών.
Αυτό υποστήριξε ο καθηγητής του London School of Economics και κάτοχος Nόμπελ οικονομίας, Χριστόφορος Πισσαρίδης, στο Greek Economic Summit 2021, που διοργανώνεται από το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αθηνών, το U.S. Chamber of Commerce και το Atlantic Council.
Οι κλάδοι της φιλοξενίας, του τουρισμού, της εστίασης, της ψυχαγωγίας, της δημιουργίας/τεχνών, ο τομέας της φροντίδας παιδιών ή ηλικιωμένων, οι υπηρεσίες περίθαλψης προσφέρουν αυτά που σήμερα οι οικονομολόγοι ονομάζουν «αγαθά πολυτελείας.»
Οι λόγοι που θα προσφέρουν τις δουλειές του μέλλοντος είναι δύο:
– αφενός, γιατί οι υπηρεσίες αυτές βασίζονται στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση, άρα οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να αντικατασταθούν από μηχανές.
– αφετέρου, γιατί όσο το διαθέσιμο εισόδημα αυξάνεται, μέσω της τεχνολογικής προόδου και της οικονομικής ανάπτυξης, τόσο η ζήτηση για τέτοιες υπηρεσίες μεγαλώνει.
«Καθώς οι κοινωνίες αναπτύσσονται, οι πολίτες ζητούν περισσότερο “εξατομικευμένες υπηρεσίες”, για παράδειγμα εξειδικευμένη ιατρική φροντίδα» εξήγησε ο Χρ. Πισσαρίδης. «Είναι αυτά που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «αγαθά πολυτελείας». Όταν το εισόδημα ενός εργαζόμενου αυξάνεται κατά ένα ποσοστό, για παράδειγμα 10% , τότε η ζήτησή του για τέτοιες υπηρεσίες αυξάνεται περισσότερο από 10%.»
Θα είναι πολλές, αλλά πρέπει να είναι και καλές
Το μεγάλο στοίχημα για τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης, που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες και η τεχνητή νοημοσύνη, είναι η ανάπτυξη αυτή να είναι χωρίς αποκλεισμούς (inclusive growth).
Στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, επεσήμανε ο Χρ. Πισσαρίδης.
«Για να προχωρήσουμε μπροστά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχουν δουλειές για όλους και ότι αυτές οι δουλειές προωθούν την ευημερία» τόνισε. «Αν δεν το καταφέρουμε αυτό, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αρνητικό, να οδηγηθούμε σε διχασμό της κοινωνίας και σε εξαιρετικά μεγάλες ανισότητες. Και αν θέλουμε να είναι βιώσιμο το μέλλον, πρέπει αυτά να τα αποφύγουμε.»
Σύμφωνα με τον κ. Πισσαρίδη, τρεις θα είναι οι παράγοντες που θα κρίνουν τη βιωσιμότητα σε κάθε χώρα:
– η θεσμική διάρθρωση (διαφάνεια, ευκαιρίες χρηματοδότησης, φορείς προώθησης έρευνας / νέων τεχνολογιών κλπ)
– το καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό
– η κυβερνητική πολιτική (πολιτικές στήριξης απασχόλησης, εκπαίδευσης, κίνητρα για επενδύσεις κλπ)
«Βλέπουμε ότι οι προηγμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Γερμανία γίνονται κοινωνίες υπηρεσιών. Αυτό είναι μία καλή εξέλιξη. Δυστυχώς ο τομέας επλήγη από την πανδημία, αλλά αυτό θα περάσει και ο κλάδος θα αναπτυχθεί και πάλι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διασφαλίσουμε ότι οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στις υπηρεσίες είναι καλές θέσεις εργασίας. Δεν μπορούμε να επαναπαυτούμε και να αφήσουμε τις ψηφιακές εταιρείες να κυριαρχούν, ακόμα και χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο. Αν το κάνουμε αυτό, ο τομέας των υπηρεσιών θα μένει συνεχώς πίσω και τότε η ανάπτυξη δε θα είναι βιώσιμη.»
Κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο
Η επανάσταση που φέρνουν η τεχνητή νοημοσύνη και οι νέες τεχνολογίες στο εργασιακό τοπίο δεν αφήνει κανένα στο απυρόβλητο.
«Το μόνο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι με την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα είναι μόνο οι ανειδίκευτοι που θα υποφέρουν. Η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει, επίσης, τους εξειδικευμένους εργαζόμενους, με τρόπο για τον οποίο δεν είμαστε ακόμα σίγουροι και άρα δεν ξέρουμε πώς να τον αντιμετωπίσουμε» σημείωσε ο Χρ. Πισσαρίδης.
Σύμφωνα με τον διάσημο οικονομολόγο, η εκπαίδευση θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη θωράκιση των εργαζόμενων. Όμως, για να είναι αποτελεσματική, υπάρχουν δύο προϋποθέσεις:
-τα πανεπιστήμια να προσαρμόσουν τα προγράμματα σπουδών στα νέα δεδομένα. «Τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν διακρίνονται σε αυτό τον τομέα» σημείωσε ο Χρ. Πισσαρίδης και ανέφερε ότι μόνο τα κορυφαία αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια έχουν προσαρμοστεί με επιτυχία.
– η εκπαίδευση να συνεχίζεται σε όλο τον εργασιακό βίο και οι εταιρείες να παρέχουν προγράμματα κατάρτισης- κάτι στο οποίο επίσης δεν διακρίνεται η Ελλάδα.
Τέλος, στο νέο εργασιακό τοπίο το μοντέλο «09.00-17.00» δοκιμάζεται. «Οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές, απαιτείται ευελιξία» ξεκαθάρισε ο Χρ. Πισσαρίδης.
