Οκτώ σημαντικές αλλαγές που θα πρέπει να εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις, δημιουργώντας τις τάσεις για την επόμενη χρονιά και αργότερα.
Ηβιομηχανία της μόδας ίσως είναι η καλύτερη να περιγράφει επερχόμενες τάσεις. Επίσης, η βιομηχανία των πολιτικών και οικονομικών ειδήσεων ακολουθεί την τεχνική της δημοσίευσης τάσεων και συχνά με προβλέψεις που δημιουργούν νέους φόβους. Οι δικές μας τάσεις αφορούν όλους όσους διαβάζουν, εξελίσσονται και επιχειρούν με το βλέμμα στο μέλλον (προς το 2045 όπως λέμε εμείς). Σε αυτούς τους αναγνώστες στέλνουμε σαν ευχές τους νέους κανόνες επιχειρήσεων, που θα έπρεπε -κάθε χρόνο- να λειτουργούν ως Key Performance Indicators για κάθε επιχείρηση.
“To μυστικό της επιτυχίας είναι να αλλάζουμε διαρκώς τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε. – Jack Welch”
Αφήνουμε πίσω τις «ορθόδοξες» λύσεις
Η κατάρα του «40 χρόνια φούρναρης» θα σταματήσει, μόνο όταν οι επιχειρήσεις αρχίζουν να αναμοχλεύουν το ρόλο τους στην αγορά, τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας, και το πιο σημαντικό, πως «σερβίρουν» τον πελάτη τους. Είναι ασαφές ποια διαδικασία νέας σκέψης-καινοτομίας εφαρμόζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, αλλά θα έπρεπε να υπάρχει -ακόμη και στη μικρότερη επιχείρηση- μια διαδικασία-θεσμός για την πρακτική καινοτομία.
Πώς χρησιμοποιούμε τα δεδομένα των πελατών μας για να δημιουργήσουμε καλύτερες υπηρεσίες; Πώς εξαντλούμε όλες τις τεχνολογικές λύσεις για να περιορίσουμε τα κόστη μας; Πώς δημιουργούμε προγράμματα ικανοποίησης και πιστότητας πελατείας;
Οι καθηγητές Clayton Christensen, Jeffrey Dyer, και Hal Gregersen ερεύνησαν τις απόψεις 3.000 στελεχών, σε περίοδο έξι ετών, και δημοσίευσαν στο Harvard Business Review 2009 τις επίκτητες ικανότητες που απαιτούνται για την καινοτομία: να αναρωτιέσαι (με ή χωρίς έρευνα), να παρατηρείς, να συνδέεις (καταστάσεις και πράγματα), να πειραματίζεσαι (δοκιμάζεις) και να δημιουργείς δίκτυα συνεργασιών. Το πιο σημαντικό δε στοιχείο, αναφέρουν, είναι να σκέφτεσαι πως μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους «φαινομενικά ασύνδετα γεγονότα, προβλήματα, ή ιδέες».
Ερώτημα: Ποια μικρή καινοτομία θα βάλετε στόχο στο 2022;
Δίνουμε χώρο σε φρέσκιες απόψεις
Το να είσαι δημιουργικός και να σκέφτεσαι ανάλογα παραμένει μια γενικόλογη λέξη-κλισέ, σαν ευχή. Όμως οι επιχειρήσεις πρέπει να γίνουν πιο δημιουργικές, αφήνοντας παγιωμένες παραδοχές πίσω τους, για να βοηθήσουν τα συμφέροντά τους, αλλά και να έχουν θετικό αποτύπωμα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, πως σε ένα workshop του global executive committee της Ericsson, στην ερώτηση ποιος είναι ο ανταγωνισμός μας και τι κάνει, η συν-δημιουργία έφερε στο προσκήνιο «τι θα γίνει αν η Google γίνει κανονικός τηλεπικοινωνιακός πάροχος»… Δημιουργική (αντισυμβατική) σκέψη!
Δυστυχώς το ανθρώπινο μυαλό αισθάνεται ασφάλεια σε όσα ξέρει, για αυτό πολλές φορές είναι δύσκολο να μας πείθουν νέα δεδομένα και αποδείξεις. Η ανάγκη να σκεφτεί κάθε επιχείρηση δημιουργικά, σημαίνει να φέρει στην επιφάνεια νέες απόψεις, τη γνώμη των πελατών της και από δίκτυα συν-δημιουργίας (Co-creation) από φυσικές ή ψηφιακές ερευνητικές μεθόδους. Στην πραγματική ζωή συμβαίνουν πιο ολιστικά πράγματα, που δεν αποτυπώνονται στο excel πωλήσεων-κερδών της επιχείρησης.
Το 2017 δημοσιεύτηκε η έρευνα της PwC σε 1.379 CEO που επιβεβαίωσαν πως ενώ η «καινοτομία είναι η Νο1 προτεραιότητα για την επιχείρηση», το 77% αυτών συμφώνησε πως δεν βρίσκουν εύκολα εργαζόμενους με δημιουργικά και καινοτόμα μυαλά. Η κότα έκανε το αυγό, ή το αυγό την κότα;
Ερώτημα: Σε ποια ομάδα της επιχείρησης θα αναθέσετε το θέμα «νέες ιδέες» στο 2022;
Προσλαμβάνουμε εξυπνότερους και καλύτερους
Για να αφήσουμε πίσω τις «ορθόδοξες» λύσεις και να φέρουμε στο προσκήνιο νέες ιδέες, χρειάζονται νέα μυαλά. Δεν μπορεί να δείχνουν τα ευρωπαϊκά στατιστικά πως οι κοινωνίες μας γερνούν ηλικιακά και αυτό να μην έχει επηρεάσει την επιχειρηματικότητα. Αλλά δεν είναι στενά ηλικιακό το θέμα. Απαιτούνται νέα μυαλά, καλύτερα και εξυπνότερα από το δικό μας, για να ανθίσουμε όλοι και να εξελίσσεται η επιχείρηση, αποκτώντας νέες οπτικές.
Για να το αντιληφθούμε καλά το θέμα, θα έπρεπε να προσλάβουμε Σουηδό για να αναλάβει τη διαδικασία καινοτομίας, Αμερικανό για τα θέματα Marketing και Γερμανό για τη διαδικασία πιστοποίησης ποιότητας και διαχείρισης ρίσκου στην παραγωγική μας διαδικασία. Θέλει ανοιχτό μυαλό, ανοιχτή αγορά και διάθεση διάκρισης και εξέλιξης, όχι παραμονή στα ίδια και τα ίδια.
Αν οι επιχειρήσεις διαβάσουν προσεκτικά την HR έρευνα Randstad 2021 (σε 431 decision-makers), πρέπει να προβληματιστούν αρκετά για τα οφέλη που αναζητά ο υποψήφιος εργαζόμενος (φήμη επιχείρησης, εκπαίδευση, εξέλιξη καριέρας), πέραν των αμοιβών.
Ερώτημα: Ποιο ξενόφερτο (με την ευρεία έννοια) μυαλό θα προσλάβετε στο 2022;
O χρόνος δεν ορίζει την παραγωγικότητα
Από κάποιους θεωρείται παραγωγικότητα, να δουλεύεις έως το βράδυ, ασταμάτητα. Δεν είναι όμως! Είτε freelancer, είτε διευθυντής εργοστασίου, είτε δημοσιογράφος η συμπίεση ομοειδών γεγονότων σε μια περιορισμένη μονάδα χρόνου (ώρα, ημέρα, εβδομάδα), δεν εγγυάται παραγωγικότητα και (ιδιαίτερα) ποιότητα… Οι οικονομίες μας όμως δεν είναι πια στην ένταση εργασίας, όπως τα Κινέζικα εργοστάσια. Θέλουν ποιότητα μέσω της διαχείρισης ιδιαίτερου ταλέντου, κουρασμένων εργαζόμενων, και ευρύτερων ψυχολογικών τάσεων.
Αν η επόμενη πανδημία είναι η κατάθλιψη, όπως γράφεται, το α) μειωμένο (σε αριθμούς), β) κουρασμένο (μετά από την οικονομική, τη μεταναστευτική, την πανδημική κρίση), γ) χωρίς εξέλιξη στελεχιακό και εργατικό δυναμικό πρέπει να προσεγγίζεται από όσους διοικούν με ισοτιμία, ηθική, ενσυναίσθηση, (μπόλικη) συζήτηση, και αναθέσεις πρωτοβουλίας και δημιουργίας (με αυτή τη σειρά).
Ερώτημα: Ποιες αλλαγές θα κάνετε στα θέματα HR της επιχείρησης στο 2022;
Επιβραβεύουμε τη νοημοσύνη
Όλοι όσοι έχουν μια στοιχειώδη εργασιακή εμπειρία (ας πούμε άνω των 3 ετών), έχουν νιώσει ή ξέρουν πως τα συστήματα αξιολόγησης και επιβράβευσης είναι σε ένα βαθμό τυπικά. Δεν επιβραβεύεται πάντα η διάκριση, πολύ δε περισσότερο η αξιοποίηση της νοημοσύνης. Οι δημιουργικά σκεπτόμενοι εργαζόμενοι έχουν μια δεξιότητα ανώτερου επιπέδου, αλλά αν δεν τους ακούσει κανείς, κρύβονται στην σπηλιά τους. Έχουν υψηλότερες απαιτήσεις από τον εργοδότη και τη ζωή. Αν η μέση επιχείρηση καταπιέζει τη νοημοσύνη και αγκαλιάζει το «έτσι το κάνουμε εδώ», δημιουργεί λυπημένους εργαζόμενους και κατ’ επέκταση νωχελικές ή κακές εμπειρίες για τον πελάτη-καταναλωτή.
Αυτό που δεν ξέρουν (ή ξεχνούν) οι μάνατζερς των ελληνικών επιχειρήσεων είναι πως όπως έχουν αποδείξει κλινικές έρευνες, όταν ο ανθρώπινος εγκέφαλος επεξεργάζεται και συνδυάζει διαφορετικές ιδέες-προοπτικές, τότε λειτουργεί με υπερένταση, με ταχύτερη μνήμη, και οι ορμόνες φέρνουν ικανοποίηση και αίσθημα απόδοσης. Θα έπρεπε κάθε επιχείρηση να πληρώνει μόνο τέτοιους ανθρώπους και όχι οργανογράμματα! Στην πράξη σήμερα επιβραβεύονται οι πειθήνιοι και όχι οι δημιουργοί…
Ερώτημα: Πώς θα επιβραβεύσετε τις νέες ιδέες στην επιχείρησή σας στο 2022;
Επιχείρηση-οικογένεια, αλλά να αισθανόμαστε καλά σε αυτή!
Ένα ακόμη κλισέ στις επιχειρήσεις μας είναι το «εδώ, είμαστε μια οικογένεια». Παραμένει ωραία φράση σαν άκουσμα, αλλά πολλές φορές είναι κενή ουσίας. Τι σημαίνει αυτό σε μια επιχείρηση όπου τα τμήματα δεν συνομιλούν μεταξύ τους, δεν μοιράζονται έργα, δεν ανταλλάσσουν κριτική και ιδέες; Όλοι ξέρουν πως το περιβόητο ‘brainstorming’ δεν παράγει πάντα αυθεντικές ή νέες ιδέες, αλλά τουλάχιστον εγγυάται την κοινωνικοποίηση, ή βήματα προς μια ενιαία κουλτούρα στην επιχείρηση. Αναρωτηθείτε, πότε ήταν η τελευταία φορά που στην επιχείρηση που εργάζεστε, κάνατε μια διατμηματική σύσκεψη για να συζητήσετε ή να δείτε συνθετικά τα αποτελέσματα και τι πρέπει (όλοι μαζί) να διορθώσετε;
Οι ηγέτες διεθνών, επιτυχημένων επιχειρήσεων (διαλέξτε εσείς τα παραδείγματα) έχουν στην πράξη εφαρμόσει τη δημιουργικότητα που διαπερνά όλα τα τμήματα και τους ανθρώπους τους, για να διατηρούν συγκριτικό, ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Τέτοιες επιχειρήσεις είναι τρεις φορές πιο κερδοφόρες!
Ερώτημα: Με ποιο πρακτικό τρόπο θα κάνετε τα τμήματα της επιχείρησης να συνεργάζονται σωστά για κοινά projects στο 2022;
Πιο δημοκρατικοί σε ό,τι κάνουμε και λέμε
Ο δημόσιος διάλογος διεθνώς αφορά δικαιώματα, ισότητα, ελευθερίες, τη βία που ασκείται, και τους ηθικούς κανόνες που καταπατούνται. Από τη σεξουαλική προτίμηση και τη θρησκεία έως το εμβόλιο-αντιεμβόλιο και κάθε είδους σεβασμό απέναντι στο Νόμο. Στην ουσία, η πανδημία και οι πολιτικές εξελίξεις έκαναν επίκαιρο το θέμα Δημοκρατία εναντίον Απολυταρχίας. Είμαστε μάρτυρες μίας διαρκούς αντιπαράθεσης σε κάθε τομέα της ζωής μας, από το εμπόριο μέχρι τη τεχνολογία, από τους εμβολιασμούς μέχρι και τους διαστημικούς σταθμούς.
Νιώθω πως το κοινό -μέρος του είμαι και εγώ- όποια άποψη και αν έχει για διάφορα θέματα, σε γενικές γραμμές αισθάνεται ανησυχία και φόβο για ό,τι συμβαίνει γύρω. Αυτό είναι ένα περιβάλλον που έμμεσα επηρεάζει και τις επιχειρήσεις-εργαζόμενους και αφορά ιδιαίτερα το στυλ διοίκησης που ασκείται. Σαν να λένε οι εργαζόμενοι, ακούω τριγύρω όλη τη μαυρίλα, έρχομαι στη δουλειά και κουράζομαι, άρα εσύ επιχείρηση (στο πρόσωπο του διευθυντή Χ) πως μου εγγυάσαι σταθερότητα, ανάπτυξη και περιβάλλον καινοτομίας; Πώς με κάνεις να νιώθω άξιο μέλος σου;
Ερώτημα: Πώς θα χειριστεί η επιχείρηση τους managers κακής ποιότητας στο 2022;
Υλοποιούμε νέα πρότυπα
Ο συνιδρυτής της Pixar Ed Catmull δεν φημίζεται, γιατί «έστησε το μαγαζί» με τον μακαρίτη Steve Jobs, αλλά για το μοναδικό τρόπο διοίκησης. Μα θα πει κάποιος, η Pixar είναι μια εταιρία παραγωγής σαν χιλιάδες άλλες στην υφήλιο. Αλλά ο Catmull κάθε χρόνο έχει ένα ποσό κρατημένο στο budget της εταιρίας για …firsthand experience! Απλό, τα στελέχη κάνουν ταξίδια σε ομάδες παραγωγής.
Όλη η ομάδα που έφτιαξε την ταινία “Monsters University”, πέρασε μήνες και κάθε μέρα στα πανεπιστήμια MIT, Princeton και Harvard ώστε να βοηθηθούν στην τελική συγγραφή του σεναρίου. Άλλη ομάδα της Pixar έζησε για καιρό στη Γαλλία και σαν σκιά αντέγραφε πως και τι έκανε ένας top chef, ώστε να σχεδιάσουν τον υπέροχο “Ratatouille”.
Ερώτημα: Σε ποιους νέους προορισμούς θα στείλει η επιχείρηση τα στελέχη της για να εξελιχθούν όλοι μαζί στο 2022;
Το σημερινό γραπτό ολοκληρώνει νοηματικά το θέμα «Στρατηγική επιχειρήσεων, ένα ναρκοπέδιο δύσκολων αποφάσεων». Μπορεί και πρέπει όλα αυτά τα θέματα να γίνουν οι τάσεις που θα κάνουμε όλοι πράξη μέσα στο 2022, ή τουλάχιστον θα αρχίσουμε να τα εφαρμόζουμε βήμα-βήμα.
Οι επιχειρήσεις άλλωστε είναι οι πελάτες, οι εργαζόμενοι, η κοινωνία, οι προμηθευτές και οι μέτοχοι. Πρόκειται δηλαδή για πολλές ομάδες, με διαφορετικές προσδοκίες, και πολλές εναλλακτικές. Όλες όμως αυτές οι ομάδες αναζητούν καλύτερες εμπειρίες, χαμογελαστούς εργαζόμενους και καλά, χρήσιμα, προσιτά, και αξίας προϊόντα-υπηρεσίες. Ξεκινήστε με έστω ένα από τα ερωτήματα και κάτι θα έχει ήδη αλλάξει!
Τάσος Παγκάκης
Ο Τάσος έχει νούμερα: 34 χρόνια δουλειάς, 850 εργαζόμενοι, διαχειρίστηκε 500 εκατομμύρια ευρώ budget, λάνσαρε 4.600 νέα προϊόντα, 93 νέες εταιρίες και 9.250 καμπάνιες για 370 εταιρίες. Ξέρει από το 2009 ως Networked Society champion της Ericsson πως ακριβώς πρέπει να αλλάξουν άνθρωποι, κοινωνίες, εταιρίες στη διαδικτυωμένη κοινωνία, τις κρίσεις και τη νέα γνώση. Σήμερα δανείζει τεχνογνωσία στις επιχειρήσεις ως Borrow My Brain. Γράφει στο 2045 γιατί βαρέθηκε να ακούει -από έφηβος- τα ίδια και τα ίδια θέματα στη συντηρητική και κλειστή χώρα μας. Είναι περίεργος και συνεχώς μαθαίνει, ενώ εμπνέεται από τα ανοιχτά, δημιουργικά μυαλά.
