Σε μηδενική βαρύτητα, τα υγρά επιπλέουν μέσα στο κεφάλι και συνθλίβουν το βολβό των ματιών με την πάροδο του χρόνου.
Θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα ιατρικά προβλήματα που επηρεάζουν τους αστροναύτες, με ορισμένους ειδικούς να ανησυχούν ότι αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις αποστολές στον Άρη.
Ο υπνόσακος απορροφά τα υγρά από το κεφάλι προς τα πόδια, αντισταθμίζοντας τη συσσώρευση πίεσης.
Δημιουργήθηκε υπό την ηγεσία του Δρ Benjamin Levine, καθηγητή εσωτερικής παθολογίας στο Southwestern Medical Center του Πανεπιστημίου του Τέξας (UT) στο Ντάλας, ο οποίος ασχολείται με την ανάπτυξη αυτής της συσκευής στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS).
Η Nasa κατέγραψε προβλήματα όρασης σε περισσότερους από τους μισούς αστροναύτες που βρίσκονταν για τουλάχιστον έξι μήνες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Κάποιοι απέκτησαν πρεσβυωπία, είχαν δυσκολία στην ανάγνωση και μερικές φορές χρειάζονταν συνεργάτες για να τους βοηθήσουν σε πειράματα.
“Δεν γνωρίζουμε πόσο κακές είναι οι επιπτώσεις σε μια μακρύτερη αποστολή, όπως μια διετή επιχείρηση στον Άρη”, δήλωσε ο καθηγητής Levine, ο οποίος είναι επίσης διευθυντής του Ινστιτούτου άσκησης και Περιβαλλοντικής Ιατρικής, μια συνεργασία μεταξύ του UT Southwestern και του Texas Health Presbyterian Hospital Dallas.
“Θα ήταν καταστροφή αν οι αστροναύτες είχαν τόσο σοβαρές βλάβες που δεν μπορούσαν να δουν τι κάνουν και έθεταν σε κίνδυνο την αποστολή.”
Το 2005 ο αστροναύτης John Phillips ξεκίνησε στον ISS με όραση 20/20 και επέστρεψε έξι μήνες αργότερα με όραση 20/100. Άλλοι το βιώνουν με λιγότερα προβλήματα.
Στη Γη, η βαρύτητα τραβά τα υγρά του σώματος προς τα κάτω κάθε φορά που κάποιος σηκώνεται από το κρεβάτι του – γνωστό ως “άδειασμα”. Όμως στο διάστημα, η χαμηλή βαρύτητα αφήνει τα σωματικά υγρά να συγκεντρωθούν στο κεφάλι, ασκώντας πίεση στο βολβό του ματιού.
Έτσι, προκαλείται μια κατάσταση που ονομάζεται νευρο-οφθαλμικό σύνδρομο το οποίο σχετίζεται με διαστημικές πτήσεις ή SANS. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτική εξασθένιση στο πίσω μέρος του βολβού, πρήξιμο του οπτικού νεύρου και μείωση της όρασης.
“Η πίεση στη μηδενική βαρύτητα είναι πάντα χαμηλότερη από την πίεση στη βαρύτητα, αλλά δεν είναι τόσο χαμηλή όσο όταν στέκεστε. Αυτό είναι το πρόβλημα – κανονικά, περνάμε το ένα τρίτο του χρόνου μας ξαπλωμένοι τη νύχτα και τα δύο τρίτα όρθιοι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι αστροναύτες της Nasa δεν μπορούν να σηκωθούν κατά τη διάρκεια της πτήσης”, δήλωσε ο Δρ Levine στο BBC News.
Παρόλο που η πίεση του εγκεφάλου σε ένα άτομο που βρίσκεται στη γη είναι ελαφρώς υψηλότερη από ό,τι σε κάποιον που βρίσκεται στο διάστημα, οι αστροναύτες βιώνουν αυτή την πίεση συνεχώς και δεν μπορούν να τη μειώσουν βρισκόμενοι σε όρθια θέση.
Ο Δρ Levine εξήγησε ότι: “ποτέ δεν καταφέρνουν να αδειάσουν τον εγκέφαλο. Έτσι ρωτήσαμε, αν μπορούμε να επαναφέρουμε τη βαρυτική κλίση.”
Ο υπνόσακος, που δημιουργήθηκε με την εταιρεία εξωτερικού εξοπλισμού REI, εφαρμόζεται γύρω από τη μέση του ατόμου και κλείνει το κάτω μέρος του σώματος μέσα σε ένα συμπαγές πλαίσιο.
Μια συσκευή αναρρόφησης, που λειτουργεί όπως μια ηλεκτρική σκούπα, δημιουργεί διαφορά πίεσης που τραβάει τα υγρά προς τα πόδια. Αυτό εμποδίζει τη συσσώρευση υγρών στον εγκέφαλο και την πίεση στο βολβό του ματιού.
Αρκετές ερωτήσεις πρέπει να απαντηθούν πριν χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία του υπνόσακου, συμπεριλαμβανομένου του βέλτιστου χρόνου που οι αστροναύτες πρέπει να βρίσκονται στον υπνόσακο κάθε μέρα.
Ο Δρ Levine αναρωτήθηκε: “πρέπει όλοι να το κάνουν αυτό, ή μόνο οι άνθρωποι που κινδυνεύουν να αναπτύξουν το σύνδρομο SANS; Πρέπει να το κάνουν μόλις φτάσουν στο διάστημα ή μπορούν να περιμένουν και να δουν αν αλλάζει η όρασή τους;”
“Αυτές οι ερωτήσεις χρειάζονται απάντηση.”, πρόσθεσε.
Αλλά ο Δρ Levine λέει ότι με αυτόν τον υπνόσακο, το SANS δεν μπορεί πλέον να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία από τη στιγμή που η Nasa ξεκινά αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη.
Οι άνθρωποι που ξεπέρασαν τον καρκίνο διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην αποσαφήνιση των αιτιών της πάθησης. Οι εθελοντές είχαν ακόμα μεγάλη ποσότητα υγρών στο κεφάλι τους όταν έκαναν χημειοθεραπεία και αυτό επέτρεψε στους επιστήμονες να μετρήσουν την πίεση του εγκεφάλου, ενώ βρίσκονταν σε προσομοιωτές μηδενικής βαρύτητας για μερικά δευτερόλεπτα.
Δώδεκα εθελοντές δοκίμασαν την ίδια την τεχνολογία. Οι επιστήμονες έκαναν μετρήσεις ενώ ήταν ξαπλωμένοι, με και χωρίς τον υπνόσακο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ενώ ήταν ξαπλωμένοι προκλήθηκε αρκετή πίεση ώστε να αλλάξουν ελαφρώς το σχήμα του βολβού του ματιού, καμία τέτοια αλλαγή δεν συνέβη όταν χρησιμοποιήθηκε η τεχνολογία αναρρόφησης.
Η ομάδα του ιατρικού κέντρου UT Southwestern διαπίστωσε παλαιότερα ότι η μικροβαρύτητα προκαλεί συρρίκνωση της καρδιάς στο διάστημα και μπορεί να οδηγήσει στην περίπτωση της κολπικής μαρμαρυγής, στην οποία η καρδιά χτυπά με ακανόνιστο τρόπο.
Είναι πιθανό πως ο υπνόσακος θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην εξουδετέρωση της μη φυσιολογικής ροής του αίματος, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο ενός ακανόνιστου καρδιακού παλμού.
Μετάφραση – Επιμέλεια: Ειρήνη Παγκουλίδου
Με πληροφορίες από BBC
