Το φοινικέλαιο είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο φυτικό έλαιο στον πλανήτη, που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη τόσο στις βιομηχανίες τροφίμων όσο και στις μη εδώδιμες βιομηχανίες. Περίπου το 50% όλων των προϊόντων του σούπερ μάρκετ, από τα καλλυντικά μέχρι το παγωτό, περιέχουν αυτό το συστατικό.
Ενώ είναι σχετικά υψηλό σε κορεσμένα λίπη – περίπου διπλάσιο από το ελαιόλαδο-το φοινικέλαιο περιέχει επίσης μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λίπη, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση υγιών επιπέδων χοληστερόλης.
Ωστόσο, πιθανή ανησυχία για την υγεία έχει τεθεί από ερευνητές στην Ισπανία: ενός λιπαρού οξέος που βρίσκεται στο φοινικέλαιο το οποίο σχετίζεται με την εξάπλωση του καρκίνου σε ποντίκια.
Το φοινικέλαιο θεωρείται ότι ευνοεί την ανάπτυξη του καρκίνου
Το διαιτητικό παλμιτικό οξύ είναι ένα στερεό κορεσμένο οξύ που βρίσκεται στο έλαιο. Σε μια νέα μελέτη στο Ινστιτούτο IRB Barcelona και στο Πανεπιστήμιο Northwestern του Ιλινόις, οι ασθενείς με καρκινικά κύτταρα και μελανώματα επί του στόματος, κατανάλωναν μια διατροφή πλούσια σε παλμιτικό οξύ.
Όταν τα καρκινικά κύτταρα μεταμοσχεύθηκαν σε ποντίκια, οι ερευνητές παρατήρησαν εξάπλωση και σε άλλα μέρη του σώματος.
Ποιες είναι οι συνέπειες από το φοινικέλαιο; “Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι μια δίαιτα πλούσια σε φοινικέλαιο θα ευνοούσε την ανάπτυξη καρκίνου, ακόμη και αν η έκθεση σε αυτό το λιπαρό οξύ εμφανίζεται σε πολύ πρώιμο στάδιο της νόσου στην οποία ο πρωτογενής όγκος μπορεί να μην έχει ανιχνευθεί ακόμα”, σημείωσαν οι ερευνητές.
Ήταν σε θέση να αποκλείσουν παρόμοιες συσχετίσεις με οξέα που βρίσκονται στο ελαιόλαδο ή το λιναρόσπορο, κυρίως το ελαϊκό και το λινελαϊκό οξύ.
“Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η επιθετικότητα συνδέεται όχι μόνο με το μεταβολισμό του λίπους αλλά και με επιγενετικές τροποποιήσεις που εμφανίζονται στους κυτταρικούς όγκους όταν έρχονται σε επαφή με το παλμιτικό οξύ.”
“Η έρευνα σε πρώιμο στάδιο”
Σε απάντηση της έρευνας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληροφόρησης για τα τρόφιμα (EUFIC) τόνισε ορισμένους περιορισμούς.
Πρώτον, ότι η μελέτη δεν διεξήχθη σε ανθρώπους, αλλά σε ποντίκια: “ακόμη και αν οι μελέτες σε ζώα είναι χρήσιμες για την κατανόηση των βιολογικών διεργασιών που μπορεί να ισχύουν για τον άνθρωπο, εξακολουθούν να έχουν περιορισμούς.”
“Για παράδειγμα, οι συνθήκες αυτής της πρακτικής μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτικές των τυπικών ποσοτήτων φοινικέλαιου που καταναλώνονται στην ανθρώπινη διατροφή.”
Δεύτερον, η μεταστατική επίδραση του παλμιτικού οξέος παρουσιάστηκε μόνο με δύο συγκεκριμένους τύπους καρκινικών κυττάρων. Με τη συμμετοχή μόνο καρκινώματος στο στόμα (Στοματικό πλακώδες καρκίνωμα) και καρκινικών κυττάρων του δέρματος (μελάνωμα), τα ευρήματα δεν μπορούν να γενικευθούν για άλλους τύπους καρκίνου, μας είπαν.
Το EUFIC επισήμανε επίσης την έρευνα, την οποία χαρακτήρισε ως “μελέτη καλής ποιότητας”, ως “πρώιμο στάδιο”, υποδηλώνοντας ότι χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να είναι σίγουροι για τον αντίκτυπο της κατανάλωσης φοινικέλαιου στην εξάπλωση του καρκίνου στον άνθρωπο. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός δήλωσε επίσης ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να καθοριστεί εάν τα ευρήματα θα μπορούσαν να ανοίξουν το δρόμο για νέες θεραπείες για την πρόληψη ή την επιβράδυνση εξάπλωσης του καρκίνου.
“Υποσχόμενες” εξελίξεις
Η ερευνητική ομάδα ελπίζει ότι τα ευρήματά τους θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στις θεραπείες αποκλεισμού μετάστασης.
Ενενήντα τοις εκατό των θανάτων από καρκίνο προκαλούνται από την εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων.
Αρκετοί δείκτες “μνήμης” που απομένουν στα κύτταρα όγκου μετά την έκθεση σε παλμιτικό οξύ ταυτοποιήθηκαν από τους επιστήμονες, τους οποίους περιέγραψαν ως μια αλλαγή που προκαλεί τα κύτταρα να διατηρούν μεγαλύτερη μεταστατική ικανότητα. Αυτός ο δείκτης “μνήμης” μπορεί να βρεθεί μήνες μετά την έκθεση στο λιπαρό οξύ, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να συνδεθεί με την ικανότητα αυτών των καρκινικών κυττάρων να προωθήσουν την εν νεύρωση.
Το νευρικό δίκτυο που σχηματίζεται γύρω από τον όγκο παράγει ένα αναγεννητικό περιβάλλον, το οποίο τα κύτταρα χρησιμοποιούν προς όφελός τους για να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν. Ωστόσο, εάν ένα από τα βασικά στοιχεία στο σχηματισμό του νευρικού δικτύου, τα λεγόμενα κύτταρα Schwann, μπορέσει να ανασταλεί, τότε ίσως η μετάσταση θα μπορούσε να μειωθεί ή να αποφευχθεί.
“Το 2017, δημοσιεύσαμε μια μελέτη που δείχνει ότι το παλμιτικό οξύ συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μετάστασης, αλλά δεν γνωρίζαμε τον μηχανισμό που είναι υπεύθυνος γι ‘αυτό”, υπενθύμισε ο πρώτος συγγραφέας και ερευνητής του Ινστιτούτου ερευνών ICREA στο IRB Barcelona, Δρ. Salvador Azar-Benitah.
“Σε αυτή τη μελέτη, αναλύουμε λεπτομερώς τη διαδικασία και αποκαλύπτουμε τη συμμετοχή ενός παράγοντα “μνήμης” μεταστατικής ικανότητας και επισημαίνουμε μια θεραπευτική προσέγγιση για την αντιστροφή της. Αυτό είναι πολλά υποσχόμενο.”
Η συνεργάτης του στη μελέτη Δρ. Gloria Pascual, ερευνήτρια της Ένωσης στο εργαστήριο βλαστικών κυττάρων και καρκίνου στο IRB Barcelona, πρόσθεσε: “Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει το δρόμο για έρευνα και ανάπτυξη θεραπειών που εμποδίζουν τη μετάσταση του καρκίνου, μια διαδικασία που είναι σχεδόν πάντα η αιτία θανάτου από καρκίνο.”
Μετάφραση – Επιμέλεια: Ειρήνη Παγκουλίδου
Με πληροφορίες από Foodnavigator
