ΤοExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) του ΕΟΔ και της ρωσικής Roscosmos εντόπισε σημαντικές ποσότητες νερού στην «καρδιά» του γιγαντιαίου συστήματος φαραγγιών του Άρη,Valles Marineris.
Το νερό, που είναι κρυμμένο κάτω από την επιφάνεια του «Κόκκινου Πλανήτη», βρέθηκε από το όργανο FRENDτου σκάφους, το οποίο χαρτογραφεί το υδρογόνο σε στρώμα βάθους ενός μέτρου στο έδαφος του Άρη.
Αν και είναι γνωστό πως υπάρχει νερό στον Άρη, το μεγαλύτερο μέρος του συναντάται στις ψυχρές πολικές ζώνες του πλανήτη, υπό τη μορφή πάγου. Τέτοιος πάγος δεν συναντάται εκτεθειμένος στην επιφάνεια κοντά στον ισημερινό, καθώς οι θερμοκρασίες εκεί δεν είναι αρκετά ψυχρές για να είναι σταθερός ο εκτεθειμένος πάγος.
Διάφορες αποστολές, μεταξύ των οποίων το Mars Express του ΕΟΔ, αναζητούσαν νερό κοντά στην επιφάνεια – υπό τη μορφή πάγου που καλύπτει κόκκους σκόνης στο έδαφος, ή «κλειδωμένο» σε ορυκτά- σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη στον Άρη, και είχαν βρει μικροποσότητες. Ωστόσο τέτοιου είδους μελέτες έχουν εξερευνήσει μόνο την επιφάνεια του πλανήτη: Κοιτάσματα νερού θα μπορούσαν να υπάρχουν βαθύτερα, καλυμμένα από σκόνη.
«Με το TGO μπορούμε να κοιτάμε μέχρι και ένα μέτρο κάτω από αυτό το στρώμα σκόνης και να βλέπουμε τι συμβαίνει στα αλήθεια κάτω από την επιφάνεια του Άρη – και να εντοπίζουμε πλούσιες σε νερό “οάσεις” που δεν μπορούσαν να εντοπιστούν με προηγούμενα όργανα» είπε ο Ιγκόρ Μιτροφάνοφ του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στη Μόσχα,lead author της νέας μελέτης.
«Το FREND αποκάλυψε μια περιοχή με ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα υδρογόνου στο κολοσσιαίο σύστημα φαραγγιών Valles Marineris: Θεωρώντας πως το υδρογόνο που βλέπουμε είναι προσδεδεμένο σε μόρια νερού, μέχρι και 40% του υλικού που βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια σε αυτή την περιοχή φαίνεται να είναι νερό» πρόσθεσε.
Η πλούσια σε νερό περιοχή έχει περίπου το μέγεθος της Ολλανδίας και αλληλoεπικαλύπτεται με τις βαθιές πεδιάδες του Candor Chaos, μέρος του συστήματος φαραγγιών που θεωρείται πολλά υποσχόμενο στην αναζήτηση νερού στον Άρη.
Ο Μιτροφάνοφ και συνάδελφοί του ανέλυσαν παρατηρήσεις του FREND από τον Μάιο του 2018 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2021, που χαρτογραφούσαν το περιεχόμενο του εδάφους του Άρη εντοπίζοντας νετρόνια αντί για φως. «Τα νετρόνια παράγονται όταν πολύ ενεργητικά κύτταρα, γνωστά ως ‘γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες’ πλήττουν τον Άρη. Τα πιο ξηρά/ στεγνά εδάφη εκπέμπουν πιο πολλά νετρόνια από ό,τι τα πιο υγρά, και έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε πόσο νερό υπάρχει στο έδαφος κοιτώντας τα νετρόνια που εκπέμπει» προσθέτει ο Αλεξέι Μάλαχοφ, επίσης του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. «Η μοναδική τεχνική παρατήρησης του FREND φέρνει πολύ υψηλότερη χωρική ανάλυση από ό,τι προηγούμενες μετρήσεις αυτού του τύπου, επιτρέποντάς μας να βλέπουμε χαρακτηριστικά νερού που δεν εντοπίζονταν προηγουμένως. Βρήκαμε ένα κεντρικό τμήμα της Valles Marineris γεμάτο νερό- πολύ περισσότερο νερό από ό,τι περιμέναμε. Είναι σαν τις περιοχές με μόνιμους παγετώνες στη Γη, όπου ο πάγος από νερό παραμένει μόνιμα κάτω από ξηρό έδαφος, λόγω των συνεχών χαμηλών θερμοκρασιών».
«Το νερό αυτό θα μπορούσε να είναι υπό τη μορφή πάγου, ή νερό που είναι χημικά «προσδεδεμένο» σε άλλα ορυκτά στο έδαφος. Ωστόσο άλλες παρατηρήσεις μας λένε ότι ορυκτά που είναι ορατά σε αυτό το μέρος του Άρη περιλαμβάνουν μικρά ποσοστά νερού, πολύ λιγότερο από ό,τι υποδεικνύεται σε αυτές τις νέες παρατηρήσεις. «Συνολικά, πιστεύουμε πως αυτό το νερό πιθανότατα υπάρχει υπό τη μορφή πάγου» πρόσθεσε ο Μάλαχοφ.
Οι περισσότερες μελλοντικές αποστολές στον Άρη σχεδιάζουν να προσεδαφιστούν σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη, οπότε ο εντοπισμός τέτοιων αποθεμάτων νερού παρέχει μια συναρπαστική προοπτική για μελλοντική εξερεύνηση.
