Ήταν αρχές Οκτωβρίου 2019 και ο Uğur Şahin στεκόταν σε ένα πάρκινγκ στο Κάνσας Σίτι, στο Μο, ιδρώνοντας κάτω από τον καυτό μεσημεριανό ήλιο. Αυτός και μερικοί συνάδελφοί του είχαν περάσει εβδομάδες διασχίζοντας τις ΗΠΑ και επισκεπτόμενοι διάφορες πόλεις στην Ευρώπη. Προσπαθούσαν να κινήσουν το ενδιαφέρον των επενδυτών για την αρχική δημόσια προσφορά της BioNTech SE, που είχε ξεκινήσει η γερμανική εταιρεία βιοτεχνολογίας του Dr. Şahin. Το ταξίδι δεν πήγαινε καλά.
Οι επενδυτές συμπαθούσαν τον Δρ Şahin, αλλά είχαν επιφυλάξεις για την εταιρεία του, η οποία ανέπτυσσε εμβόλια και θεραπείες για την καταπολέμηση διαφόρων καρκίνων και μολυσματικών ασθενειών. Μία από τις προσεγγίσεις του ήταν να χρησιμοποιήσει ένα μόριο που ονομάζεται αγγελιοφόρο RNA για να μεταφέρει οδηγίες στο σώμα, επιτρέποντάς του να αποκρούει τις ασθένειες. Ο Δρ Şahin είχε περάσει περισσότερες από δύο δεκαετίες ερευνώντας πώς να διδάξει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμά τις ασθένειες. Χρειαζόταν μια δημόσια εγγραφή για να το πραγματοποιήσει, αλλά οι επενδυτές δεν του το επέτρεπαν-συμπεριλαμβανομένου του διαχειριστή αμοιβαίων κεφαλαίων του Κάνσας Σίτι που μόλις είχε γνωρίσει.
Κανείς δεν ήξερε ακόμη ότι αυτό το μόριο θα αποτελούσε τη βάση ενός από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία της επιστήμης και των επιχειρήσεων, ή ότι ο Δρ. Şahin και ένα στέλεχος ονόματι Stéphane Bancel -και οι δύο επικεφαλής σε εταιρείες εκτός της τάξης των φαρμακευτικών κολοσσών- θα έπαιρναν καθοριστικό ρόλο σε αυτή την επιτυχία. Όταν η πανδημία του Covid-19 σάρωσε τον κόσμο στις αρχές του 2020, αυτοί οι δύο ξένοι θα ήταν αυτοί που θα είχαν τα εμβόλια που έσωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Η ιστορία για το πώς τα κατάφεραν βασίζεται σε συνεντεύξεις με τον Δρ. Şahin, τον κ. Bancel και σχεδόν 100 επιστήμονες, στελέχη, επενδυτές και άλλους κοντά τους και τις εταιρείες τους.
Το φθινόπωρο του 2019, όμως, μια τέτοια επιτυχία φαινόταν απίθανη για τον Δρ Şahin, έναν 54χρονο τότε επιστήμονα που ηταν απελπισμένος για κάποια βοήθεια. Ήπιος και σοβαρός, φορούσε έξυπνα επαγγελματικά κοστούμια στις συναντήσεις των επενδυτών, αντί για τα συνηθισμένα του μπλουζάκια, τζιν και αθλητικά παπούτσια.
Ο Δρ Şahin ήταν διαφορετικός από τα περισσότερα στελέχη βιοτεχνολογίας. Στην αρχή της καριέρας του, ο μετανάστης από την Τουρκία επέδειξε μια ανταγωνιστικότητα που κάποιοι βρήκαν υπερβολική. Κάθε χρόνο, αυτός και οι συνεργάτες του στο εργαστήριό του κατευθύνονταν σε ένα κοντινό πάρκο για μια χαλαρωτική μέρα που τελείωνε με μια σκυταλοδρομία. Μια χρονιά η ομάδα του έχασε. Ο γιατρός Şahin ήταν τόσο αναστατωμένος που χρειάστηκε να κάνει μισή ώρα περπάτημα για να διαλυθεί ο θυμός του. Πίσω στο εργαστήριο, κάποιος ρώτησε πώς ήταν.«Είμαι καλά», είπε ο Δρ Σαχίν. Ένας συνεργάτης του εργαστηρίου είπε ότι ήταν έκπληκτος από τον ερεθισμό που εντόπισε στη φωνή του Δρ. Şahin.
Το 2008, ο Δρ Şahin ξεκίνησε το BioNTech στη γερμανική πόλη Μάιντς με τη σύζυγό του, lemzlem Türeci, μια άλλη ερευνητή καρκίνου. Ήταν όλα δουλειά και πολύ λίγο παιχνίδι. Κάθε βράδυ το ζευγάρι πήγαινε σπίτι του, έπινε καφέ ή τσάι και ξεκινούσε μια νυχτερινή βάρδια για περισσότερη έρευνα. Είχαν χρόνο να κοιμηθούν μόνο περίπου τέσσερις ώρες τη νύχτα, είπαν στα μέλη της ομάδας τους. Ωραία, πολλά στελέχη είναι εργασιομανείς.
Δεν ήταν απολύτως σαφές γιατί είχαν υιοθετήσει τις συνήθειες ύπνου gonzo. Οι εργαζόμενοι υπέθεσαν ότι ο Δρ Şahin προσπαθούσε να στείλει ένα παθητικό-επιθετικό μήνυμα στους ερευνητές τους σχετικά με την υπεροχή της έρευνας της εταιρείας.
Όταν οι Δρ. Ο Şahin και Türeci και η κόρη τους πήγαν διακοπές, επισκέφτηκαν all-inclusive θέρετρα στα Κανάρια Νησιά ή αλλού. Ωστόσο, αυτές δεν ήταν παραδοσιακές οικογενειακές διακοπές. Ο Δρ. Şahin και ο Δρ Türeci συνήθως στέλνουν τρεις ή τέσσερις υπολογιστές που κάνουν κάλυψη στα ξενοδοχεία μαζί με οθόνες 27 ιντσών, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν την έρευνά τους. Ετοίμασαν έξι βαλίτσες, τουλάχιστον μία γεμάτη με επιστημονικές εργασίες, τις οποίες ο Δρ. Şahin μερικές φορές έσερνε στην πισίνα.
Ο Δρ Şahin απαίτησε από την ομάδα του να δώσει προτεραιότητα στο έργο της, όπως έκανε ο ίδιος και η Δρ Türeci. Εκείνοι που θεωρούνταν ότι δεν ήταν αρκετά αφοσιωμένοι συχνά αφέθηκαν να φύγουν ή ο Δρ. Şahin τους πάγωσε, είπαν πρώην στελέχη του προσωπικού.
Οι ιατρικές ανακαλύψεις ήταν το μοναδικό επίκεντρο του Δρ. Şahin. Ακόμη και όταν η εταιρεία ετοιμαζόταν να βγει στο χρηματιστήριο το 2019, αυτός και η σύζυγός του εξακολουθούσαν να ζούσαν σε ένα μικρό διαμέρισμα χωρίς τηλεόραση ή αυτοκίνητο. Κάθε πρωί, ο Δρ. Şahin οδηγούσε ένα γερασμένο ποδήλατο Trek στα γραφεία της BioNTech.
Αλλά εκείνο το φθινόπωρο, καθώς προσπαθούσε να συγκεντρώσει την υποστήριξη για την IPO, οι επενδυτές είχαν ενδοιασμούς για την εταιρεία του και την προσέγγισή της. Η BioNTech υπήρχε εδώ και 11 χρόνια, αλλά δεν ήταν κοντά σε ένα εγκεκριμένο εμβόλιο. Μόνο ένα φάρμακο βρισκόταν σε δοκιμή μεσαίου σταδίου, Φάσης 2. Μόλις 250 ασθενείς είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με τα εμβόλια της εταιρείας. Το χρηματιστήριο ήταν υπό πίεση, οι μετοχές της βιοτεχνολογίας φυτοζωούσαν και λίγοι επενδυτές ήθελαν να πληρώσουν πολλά για μια γερμανική εταιρεία με περιορισμένα σημάδια επιτυχίας.
Κουρασμένος και τεταμένος, ο Δρ. Şahin στάθηκε στο πάρκινγκ του Κάνσας Σίτι, ακούγοντας ένα κινητό τηλέφωνο, μιλώντας με έναν ακόμη επενδυτή. Κλείνοντας το τηλέφωνο, είπε στην ομάδα του ότι ο επενδυτής θα αγόραζε μετοχές μόνο εάν η BioNTech μείωνε την τιμή της IPO. Αντιμετώπισαν μια άσχημη επιλογή: Να καταργήσουν την προσφορά ή να μειώσουν την τιμή της, ελπίζοντας να ενδιαφερθούν αρκετοί επενδυτές.
Κάποια μέρα, οι επενδυτές και άλλοι θα εκτιμούσαν αυτό που προσπαθούσε να κάνει η εταιρεία του. Ο γιατρός Şahin ήταν σίγουρος γι’ αυτό.
Μεγάλες ελπίδες
Ο Δρ Şahin δεν ήταν ο μόνος ερευνητής εμβολίων που πυροδότησε σκεπτικισμό στα τέλη του 2019. Στο Cambridge της Μασαχουσέτης, ο Stéphane Bancel, ο οποίος διοικούσε μια εταιρεία με το όνομα Moderna Inc., αντιμετώπισε ακόμα πιο σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την προσπάθειά του να αναπτύξει ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια και φάρμακα χρησιμοποιώντας μόρια mRNA.
Μέχρι τότε, οι ερευνητές είχαν περάσει δεκαετίες δουλεύοντας με mRNA, αλλά οι περισσότεροι ειδικοί θεώρησαν ότι η ιδέα ήταν ανόητη. Το μόριο δίνει εντολή στα κύτταρα μας να δημιουργήσουν τις απαραίτητες πρωτεΐνες, αλλά είναι τόσο ασταθές που τεμαχίζεται γρήγορα από τα ένζυμα του σώματος. Η έγχυση του μορίου και η ελπίδα ότι θα μπορούσε να φτάσει μέχρι το κύτταρο για να δημιουργήσει πρωτεΐνες, όπως προσπαθούσαν να κάνουν οι Moderna και BioNTech, φαινόταν σχεδόν αδύνατο έργο.
Μερικοί πρωτοπόροι – συμπεριλαμβανομένου ενός επιστήμονα του Ουισκόνσιν που εργαζόταν με παιδιά με σπάνιες γενετικές ασθένειες και ενός ερευνητή βλαστοκυττάρων στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης – πιστευαν στην υπόσχεση του mRNA. Αλλά το έργο τους απορρίφθηκε από μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας. Ένας νεαρός επιστήμονας στην εταιρεία του κ. Bancel είχε ανακαλύψει έναν τρόπο να τροποποιήσει τα χημικά δομικά στοιχεία του mRNA για να αποφύγει ορισμένες από τις προκλήσεις στη χρήση του μορίου. Αλλά η Moderna αντιμετώπισε τέτοιες δυσκολίες στην ανάπτυξη φαρμάκων που στράφηκε στα εμβόλια, ένα πολυσύχναστο πεδίο με περιορισμένες δυνατότητες κέρδους που λίγοι επενδυτές εκτιμούσαν.
Ένας 47χρονος από τη γαλλική πόλη της Μασσαλίας, με σαρκώδη χείλη, σχιστό πηγούνι και γούστο για τα πουκάμισα με ζιβάγκο εμπνευσμένα από τον Steve Jobs, ο κ. Bancel ήταν μηχανικός και απόφοιτος του Harvard Business School. Αυτή η γενεαλογία του κέρδισε σεβασμό σε ορισμένους κύκλους, αλλά όχι στον επιστημονικό κόσμο, όπου ο κ. Bancel θεωρούνταν αουτσάιντερ. Μέχρι το 2019, είχε περάσει οκτώ χρόνια τρέχοντας τη Moderna, ένα όνομα που ήταν ένας συνδυασμός «τροποποιημένου» και «RNA». Ο κ. Bancel ήταν περισσότερο γνωστός για την ικανότητά του να πείθει τους μεγάλους επενδυτές ότι η Moderna θα πετύχει, παρά για οποιοδήποτε επιστημονικό επίτευγμα.
Αν κάποιος επρόκειτο να βρει έναν τρόπο να λειτουργήσει το mRNA, είπαν οι σκεπτικιστές, σίγουρα δεν θα ήταν κάποιος σαν τον κ. Bancel. Όλα τα μέλη της βιομηχανίας γνώριζαν τις ιστορίες από τις πρώτες μέρες στη Moderna, όταν ο κ. Bancel πίεζε τακτικά τους υπαλλήλους του, αφήνοντάς τους αδιάφορους.
«Το πενήντα τοις εκατό από εσάς δεν θα είστε κοντά σε ένα χρόνο», είπε κάποτε σε μια ομάδα.
Οι εργαζόμενοι, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στο ρυθμό και τις προσδοκίες του κ. Bancel, μερικές φορές πίεζαν τους εαυτούς τους περισσότερο από ό,τι ήταν λογικό. Ένας νεαρός επιστήμονας, ο Summar Siddiqui, έπεσε στο πάτωμα στην κουζίνα του γραφείου ενώ εργαζόταν 12 ώρες την ημέρα και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στα επείγοντα για θεραπεία. Ένας άλλος αγχωμένος επιστήμονας κατέρρευσε στο σπίτι, χτυπώντας το κεφάλι του σε ένα τραπέζι, με αποτέλεσμα να χάσει τις αισθήσεις του. Ξύπνησε μέσα σε λίμνη αίματος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομειο. Ένας ακόμη λιποθύμησε στο ντους. Ένας ερευνητής λιποθύμησε σε ένα πάρκινγκ κοντά στο γραφείο της Moderna. Αφού αναζωογονήθηκε από έναν συνάδελφό του, επέμεινε να πάει στο γραφείο, αλλά πείστηκε να πάει στο κοντινό νοσοκομείο Mount Auburn.
Κατά την άποψη του κ. Bancel, η οργή και η ανυπομονησία του ήταν απαραίτητη. Η Moderna είχε την ευκαιρία να φέρει επανάσταση στην ιατρική και ήταν βέβαιος ότι ο ανταγωνισμός βρισκόταν στο τέλος. Έπρεπε να πιέσει την ομάδα του να κινηθεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
«Δεν είναι κακό αν η πρόθεση δεν είναι να βλάψει», είπε ο κ. Bancel σε συνέντευξή του, αναφερόμενος στη γλώσσα που χρησιμοποιούσε. Σημείωσε ότι η κα Siddiqui εξακολουθεί να είναι με τη Moderna εννέα χρόνια μετά το περιστατικό στα επείγοντα.
Μέχρι το 2019, οι επιστήμονες της Moderna σημείωναν ήσυχη πρόοδο με τα εμβόλια mRNA. Μέχρι τότε, ο κ. Bancel είχε δημιουργήσει μια πιστή ομάδα. Ενέπνευσε τα μέλη της ομάδας με την υπόσχεση για το τι θα μπορούσαν να κάνουν τα μόρια mRNA.
«Θα είμαστε η εταιρεία που μπορεί να ανταποκριθεί σε μια κρίση», τους είπε.
Εξωτερικοί επιστήμονες, επενδυτές και άλλοι υποπτεύονταν ότι ο κ. Bancel υπερέβαλλε τις δυνατότητες της εταιρείας του. Μια επιστημονική δημοσίευση συνέκρινε τον κ. Bancel με την Elizabeth Holmes, την ατιμωμένη διευθύνουσα σύμβουλο της νεοσύστατης εταιρείας Theranos, η οποία είχε επίσης έναν εύκολο τρόπο με τους επενδυτές και μια προτίμηση για τα μαύρα ζιβάγκο.
Μέχρι το τέλος του 2019 οι μετοχές της Moderna ήταν 15% χαμηλότερα από την τιμή της IPO σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα, καθιστώντας δυσκολότερο για τον κ. Bancel να συγκεντρώσει νέα χρήματα. Η Moderna αναγκάστηκε να μειώσει τις δαπάνες. Ορισμένοι επενδυτές ήταν αναστατωμένοι που η εταιρεία είχε στρέψει το ενδιαφέρον της στα εμβόλια. Οι κριτικές δεν φαίνονταν δίκαιες για τους ερευνητές της Moderna. Έγχυαν μόρια mRNA γεμάτα με γενετικές οδηγίες, παράγοντας άφθονες πρωτεΐνες στο σώμα που θα μπορούσαν να διδάξουν το ανοσοποιητικό σύστημα να προστατεύει από ασθένειες. Η Moderna εργαζόταν ακόμη και με τον Anthony Fauci, διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων, και άλλους ανώτερους επιστήμονες της κυβέρνησης των ΗΠΑ που είχαν αρχίσει να ενδιαφέρονται για τις τεχνικές mRNA της Moderna.
Ωστόσο, η Moderna δεν είχε δοκιμάσει τα εμβόλια της σε πολλούς ανθρώπους. Όπως ο Δρ. Şahin και η BioNTech, η εταιρεία του κ. Bancel δεν ήταν κοντά σε ένα εγκεκριμένο εμβόλιο. Η Moderna σχεδίαζε την πρώτη της κλινική μελέτη Φάσης 2 για ένα εμβόλιο και δεν βρισκόταν καθόλου κοντά σε δοκιμή σε τελευταίο στάδιο για κανένα από τα προϊόντα της. Η εταιρεία ήλπιζε να έχει ένα εμβόλιο στην αγορά μέχρι το 2023, αλλά ακόμη και αυτός ο στόχος φαινόταν φιλόδοξος. Τα αποτελεσματικά εμβόλια χρειάστηκαν κατά μέσο όρο 10 χρόνια για να αναπτυχθούν. Η ιλαρά, η ταχύτερη στην ιστορία, κράτησε τέσσερα χρόνια. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να περιμένουμε επιτυχία από τη Moderna σύντομα.
«Είναι ιός;»
Τον Δεκέμβριο του 2019, ο κ. Bancel πέταξε στην Ευρώπη με τη σύζυγό του και τις κόρες του για να περάσει τις διακοπές σε ένα σπίτι του στη νότια Γαλλία. Ήταν μια ευκαιρία να ξεφύγει από τις πιέσεις της διοίκησης της εταιρείας του και την αντιμετώπιση των αμφισβητούμενων.
Ένα πρωί, αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά, ο κύριος Μπανσέλ ξύπνησε νωρίς και πήγε στην κουζίνα του, προσπαθώντας να μην ξυπνήσει τις κόρες του που κοιμόντουσαν. Ο κύριος Bancel έφτιαξε λίγο τσάι Earl Grey και άρπαξε ένα γερασμένο iPad στο τραπέζι της κουζίνας. Έλεγξε τα email του και έκανε κύλιση στα τελευταία νέα. Μια ιστορία τον σταμάτησε ψυχρά: Η νόσος των πνευμόνων εξαπλωνόταν στη νότια Κίνα.
Ο κ. Bancel άρχισε να στέλνει email στον Barney Graham, έναν ανώτερο επιστήμονα της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
“Ξέρεις τι είναι?” ρώτησε ο κύριος Μπάνσελ.
Ο Δρ Γκράχαμ, παλαίμαχος ερευνητής εμβολίων στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, είπε ότι ο ίδιος και η ομάδα του γνώριζαν την επιδημία. Φήμες στο Twitter και στην κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Weibo έδειχναν ένα σύμπλεγμα κρουσμάτων πνευμονίας γύρω από την πόλη Γουχάν, στη νότια Κίνα. Ο Δρ Graham είχε ήδη στείλει email σε έναν νεότερο επιστήμονα στο εργαστήριό του, την Kizzmekia Corbett, λέγοντας ότι έπρεπε να προετοιμαστούν για οτιδήποτε αναδυόταν σε αυτή τη χώρα. Οι λεπτομέρειες ήταν ελάχιστες, όμως – ο Δρ. Ο Γκράχαμ δεν ήξερε καν αν ένας ιός ή βακτήρια προκαλούσαν τις λοιμώξεις.
Ο κύριος Bancel δεν μπορούσε να σταματήσει να σκέφτεται την εξαπλωμένη ασθένεια. Οι επιστήμονές του δεν είχαν εμπειρία με βακτηριακές λοιμώξεις. Αλλά αν στην πραγματικότητα εμφανιζόταν ένας νέος ιός, ίσως τα μέλη της ομάδας του να μπορούσαν να κάνουν κάτι γι ‘αυτό. Ίσως θα μπορούσαν τελικά να αποδείξουν ότι το mRNA λειτούργησε.
Ο κ. Μπάνσελ συνέχιζε να στέλνει μηνύματα στον Δρ Γκράχαμ, το καθένα πιο επείγοντα από το προηγούμενο.
«Ποιο είναι το τελευταίο;»
«Ξέρεις ακόμα;»
«Είναι ιός;»
Ο Δρ Γκράχαμ υποσχέθηκε να ενημερώσει τον κ. Μπάνσελ μόλις μάθει την αιτία της ασθένειας. Λίγες μέρες αργότερα, καθώς αυτός και η οικογένειά του επέστρεφαν στη Βοστώνη, το ξέσπασμα παρέμεινε στο μυαλό του.
Μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2020, ο Δρ. Şahin ήταν πεπεισμένος ότι ο κορωνοϊός που εμφανιζόταν στη Γουχάν θα εξαπλωθεί, οδηγώντας σε πανδημία. Συγκάλεσε νωρίς το πρωί μια συνάντηση των ανώτερων στελεχών της BioNTech.
«Θα χρειαστούμε εμβόλιο», είπε. «Πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό με το mRNA μας».
Μέρες αργότερα, όμως, καθώς ο Δρ. Şahin περπατούσε στο γραφείο, άκουσε τους υπαλλήλους να φλυαρούν για το συνεχιζόμενο Καρναβάλι του Μάιντς, μια εποχή με κέφι. Δεν έδειχναν επικεντρωμένοι στη δουλειά των εμβολίων. Τρελάθηκε ο Δρ Şahin. Είπε στους εργαζόμενους να ακυρώσουν τα σχέδια διακοπών τους και να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, για να αποφύγουν τη μόλυνση. Πρέπει να εστιάσετε σε ένα εμβόλιο, τους είπε.
«Είμαι σοβαρός σε αυτό», είπε στους ερευνητές, λέγοντας ότι εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν από τον νέο ιό. Τώρα, πήραν το μήνυμα.
Ο Δρ. Şahin τηλεφώνησε στον Philip Dormitzer, έναν ανώτερο επιστήμονα της Pfizer Inc. Προειδοποίησε τον Δρ Şahin να μην ξοδεύει πολύ χρόνο σε ένα εμβόλιο, υπενθυμίζοντάς του ότι δύο κοροναϊοί είχαν εμφανιστεί την προηγούμενη δεκαετία πριν εξαφανιστούν.
«Θυμηθείτε, το SARS περιορίστηκε», είπε ο Δρ Ντόρμιτσερ. “Ο MERS, επίσης.”
Ο Δρ. Şahin αγνόησε την προειδοποίηση, προχωρώντας. Χρειαζόταν όμως βοήθεια. Η BioNTech είχε μόνο περίπου 300 εκατομμύρια δολάρια στον ισολογισμό της. Τηλεφώνησε σε ένα άλλο ανώτερο στέλεχος της Pfizer, την Κάθριν Γιάνσεν, η οποία αποδείχθηκε πιο ανήσυχη για τον ιό. Οι δύο εταιρείες συμφώνησαν να συνεργαστούν για ένα εμβόλιο.
Ο κ. Bancel είπε στην ομάδα του ότι το εμβόλιο ήταν η προτεραιότητά τους. Αλλά ο Stephen Hoge, πρόεδρος της Moderna, ήταν επιφυλακτικός. Η εταιρεία έχει μόλις 800 υπαλλήλους, περιορισμένα μετρητά και δεν είχε ποτέ δοκιμή σε μεταγενέστερο στάδιο. Εάν η Moderna κατασκεύαζε ένα εμβόλιο για τον Covid-19 και απέτυχε, η εταιρεία ήταν πιθανότατα καταδικασμένη – οι επενδυτές δεν θα τη συγχωρούσαν ποτέ που εγκατέλειψε τα πάντα για να φτιάξει ένα εμβόλιο.
Ο κύριος Μπάνσελ επέμεινε. Είχε δεσμευτεί στη Moderna να συνεργαστεί με την ομάδα του Δρ. Graham στο NIH για να αναπτύξει γρήγορα ένα εμβόλιο και αργότερα η Moderna θα λάμβανε ακόμη περισσότερη βοήθεια από την κυβερνητική Operation Warp Speed. Τον Φεβρουάριο, η εταιρεία έστειλε την πρώτη της παρτίδα εμβολίων Covid-19, στο NIH για να ξεκινήσει τις δοκιμές σε ποντίκια. Τα πρώτα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι βολές προκάλεσαν αντισώματα κατά του κοροναϊού, ένα πολλά υποσχόμενο, αν και πρώιμο, σημάδι.
Ο κ. Bancel συγκάλεσε συνάντηση με κορυφαία στελέχη της Moderna σε μια αίθουσα συνεδριάσεων στον ένατο όροφο. Συνήθως, έβγαζε αυτοπεποίθηση. Αυτή τη φορά ήταν σοβαρός και μετρημένος, ανησυχώντας την ομάδα.
«Μας ζητήθηκε να φτιάξουμε ένα εμβόλιο», είπε. «Πρέπει να προσπαθήσουμε».
Οι υπάλληλοι άκουγαν σαστισμένοι. Συνειδητοποίησαν τη σοβαρότητα της στιγμής, μερικοι για πρώτη φορά. Σκέφτηκαν τη δική τους υγεία, την επικείμενη απειλή για τις οικογένειές τους και την τεράστια πρόκληση που τους περιμένει.
Τρεις ώρες ύπνου
Το καλοκαίρι του 2020, ο Δρ Şahin ήταν αισιόδοξος. Εργάστηκε στις δοκιμές του εμβολίου, βοήθησε στην επίλυση προβλημάτων παραγωγής και οδήγησε διαπραγματεύσεις για συμφωνίες διανομής δόσεων σε διάφορες χώρες.
Ωστόσο, στα τέλη του καλοκαιριού, καθώς ο Δρ Şahin περίμενε τα κρίσιμα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής Φάσης 3 του εμβολίου, έγινε πιο ανήσυχος. Ένα αποτελεσματικό εμβόλιο θα μπορούσε να βοηθήσει να τερματιστεί η πανδημία και να δοθεί στην εταιρεία του η δυνατότητα να παράγει άλλα φάρμακα και εμβόλια. Η αποτυχία θα σήμαινε μεγαλύτερη πανδημία και μεγαλύτερη παγκόσμια δυστυχία.
Ο Thomas Strüngmann, Γερμανός επιχειρηματίας και μακροχρόνιος υποστηρικτής του έργου του Δρ Şahin, είδε ότι χρειαζόταν μια απόσπαση της προσοχής. Κατά τη διάρκεια των εβδομαδιαίων κλήσεων το βράδυ της Κυριακής, ο κ. Strüngmann άρχισε να συνομιλεί με τον Δρ. Şahin για βιβλία, ταινίες και άλλα πιο ελαφριά θέματα -κάτι άλλο εκτός από τις λήψεις του BioNTech- φωτίζοντας τη διάθεσή του.
Ο κ. Bancel και τα ανώτερα στελέχη της Moderna χρειάζονταν έναν τρόπο να ηρεμήσουν τα νεύρα τους πριν από τα αποτελέσματα του εμβολίου τους στο τελευταίο στάδιο. Αποφάσισαν να χαλαρώσουν τα πράγματα και να μοιραστούν ένα ποτό κατά τη διάρκεια των καθημερινών συζητήσεων μέσω Zoom. Κάποιοι ήπιαν ποτήρια κρασί, ενώ άλλοι έπιναν μπύρα. Μετά από μερικές εβδομάδες, όμως, η ομάδα συνειδητοποίησε ότι προκαλούσε προβλήματα με τις νυχτερινές συνεδρίες κατανάλωσης αλκοόλ. Επέστρεψαν σε συναντήσεις χωρίς αλκοόλ.
Για μια πιο υγιεινή εκτροπή, ο κ. Bancel συμμετείχε σε τακτικές κλήσεις Zoom με στενούς φίλους. Έδειχνε εξαντλημένος, μερικές φορές συμμετείχε στις κλήσεις μετά από τρεις ώρες ύπνου. Ωστόσο, ο κ. Bancel δεν ήθελε να τελειώσουν οι συνεδρίες, μένοντας προσκολλημένος σε φευγαλέες στιγμές ηρεμίας καθώς οι εντάσεις δημιουργούνταν.
Την Κυριακή, 8 Νοεμβρίου, ο Δρ Şahin και ο Δρ. Τουρέτσι ενημερώθηκαν για τα αποτελέσματα της δοκιμής Φάσης 3 του εμβολίου. Ήταν μια ενδιάμεση ανάλυση αφού ένας σημαντικός αριθμός 44.000 ατόμων είχαν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2.
Γύρω στις 10 μ.μ. στη Γερμανία, ο Δρ Şahin και ο Δρ Türeci συνεννοήθηκαν με πέντε μέλη της ανώτερης εκτελεστικής ομάδας τους. Ένα στέλεχος, ο Sean Marett, τηλεφώνησε στη βιντεοκλήση στο υπόγειό του, για να αποφύγει να ξυπνήσει τα παιδιά του που κοιμόντουσαν. Κάθισε στην άκρη ενός καναπέ, κοντά σε μερικά παιδικά παιχνίδια. Οι παλάμες του ίδρωναν καθώς περίμενε τα νέα.
«Πήραμε τα αποτελέσματα», είπε ο Δρ Şahin.
Σχεδόν κάθε άτομο που είχε υποστεί Covid-19 ήταν στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Το εμβόλιο Pfizer-BioNTech ήταν 95% αποτελεσματικό. Πλήρης σιωπή. Οι υπάλληλοι έμειναν έκπληκτοι. Τότε, ο κύριος Μάρετ άρχισε να γελάει. Μέσα σε λίγα λεπτά, όλη η ομάδα γελούσε ανεξέλεγκτα. Σε μια στιγμή απελευθερώθηκαν μήνες φόβου, πίεσης και νευρικότητας.
Μια εβδομάδα αργότερα, η επιτροπή παρακολούθησης της ασφάλειας δεδομένων που επέβλεπε τη δοκιμή του εμβολίου Moderna ήταν έτοιμη να μοιραστεί τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της μελέτης Φάσης 3 της ίδιας της εταιρείας. Ο Δρ Hoge, εκπροσωπώντας τη Moderna, κάλεσε στη βιντεοκλήση. Ήταν τρομοκρατημένος. Οι αριθμοί της Pfizer-BioNTech ήταν τόσο καλοί. Τι θα γινόταν αν το Moderna’s δεν πλησίαζε; Γύρω στο μεσημέρι, τα μέλη της επιτροπής έστειλαν μήνυμα στον Dr. Hoge και στον Dr. Fauci ότι ήταν έτοιμα να μοιραστούν τα αποτελέσματα.
Ο Δρ Hoge μελέτησε τα πρόσωπα στην οθόνη και είπε ότι σκέφτηκε: Δώσε ένα χαμόγελο! Κάποιος, οποιοσδήποτε!
Ο πρόεδρος της επιτροπής μίλησε στην ομάδα, αναφέροντας όλους τους λόγους που διεξήχθη η δίκη και τι στόχευε να βρει. Ο Δρ Χόγκ προσπάθησε να καλύψει την ανυπομονησία του. Σκέφτηκε: Ο στόχος;! Φίλε, προσπαθούμε να σταματήσουμε μια πανδημία. αυτός είναι ο στόχος!
Ο κ. Bancel και άλλοι έστειλαν μηνύματα στον Δρ. Hoge σε μια ομαδική συνομιλία.
Τι συμβαίνει?!
Τότε οι αριθμοί αποκαλύφθηκαν: Το εμβόλιο Moderna είχε αποδειχθεί 94,5% αποτελεσματικό στην προστασία των ανθρώπων από τον Covid-19. Ο δρ Χόγκ δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που άκουγε. Έκανε ζώνη. Έπειτα, πανικοβλήθηκε ότι του είχαν διαφύγει κάποιες σημαντικές πληροφορίες.
Στο σπίτι του στη Βοστώνη, ο κ. Bancel συνάντησε τη σύζυγό του σε έναν διάδρομο. Αγκαλιάστηκαν. Η 18χρονη κόρη του έτρεξε από το δωμάτιό της στον δεύτερο όροφο, ενώ η 16χρονη κόρη του ανέβηκε τις σκάλες του υπογείου. Όλοι άρχισαν να κλαίνε.
