Πολλές φορές τα στερεότυπα λειτουργούν ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι η σχέση των αντρών με την υγεία τους είναι αρκετά -ας την πούμε- ιδιότυπη. Τα αστεία για τις γυναίκες που αντέχουν περισσότερο τον πόνο ή οι κωμικές φιγούρες φοβητσιάρηδων για τον γιατρό αλλά καθόλα αρρενωπών αντρών λένε πολλά επ’αυτού. Δεν είναι όμως τα μόνα. Αυτή τη στιγμή μπορούμε να πούμε με μία αρκετά μεγάλη βεβαιότητα ότι οι άντρες, σε σύγκριση με τις γυναίκες, παραμελούν την υγεία και τη φροντίδα του σώματός τους.
Για κάποιον λόγο, είναι μέρος της επιτέλεσης της αρρενωπότητας, η όσο το δυνατόν μικρότερη ενασχόληση του άντρα με το σώμα του. Υπάρχει μία σειρά μελετών που επιβεβαιώνουν αυτή την υπόνοια. Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άντρες κάνουν πολύ σπανιότερα εξετάσεις είτε αυτές είναι προληπτικές είτε ακόμα και μετά την εκδήλωση συμπτωμάτων, αποφεύγουν να πάνε στον γιατρό και υιοθετούν ανθυγιεινές για το σώμα τους συνήθειες (για παράδειγμα πίνουν και καπνίζουν πολύ περισσότερο από το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών). Σκεφτείτε μόνο την αντίδραση μίας αντροπαρέας όταν ένα μέλος της επιλέξει να φάει μία σαλάτα.
Ας το δούμε και διαφορετικά. Κατά την ενηλικίωση της και φεύγοντας από την ασφάλεια του σπιτιού της μία νέα γυναίκα έχει μία συνήθως πολύ συγκεκριμένη εικόνα του πότε, με ποια συχνότητα και ποιες είναι οι προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να κάνει ανάλογα με τη δεκαετία της ζωής της την οποία διανύει.
Προφανώς, σε αυτό παίζουν ρόλο και άλλα χαρακτηριστικά (ταξικά για παράδειγμα) αλλά ας μείνουμε στο έμφυλο κομμάτι. Για έναν άντρα, η στιγμή που φεύγει από την τελευταία του επίσκεψη στον παιδίατρο είναι ένα απόλυτο σκοτάδι και μία πλήρης άγνοια ή/και αδιαφορία για τα μελλούμενα.
Οι άντρες έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής από τις γυναίκες
Τι αποτέλεσμα φέρνει αυτό; Το προσδόκιμο ζωής για έναν άντρα φαίνεται να είναι μικρότερο από το αντίστοιχο των γυναικών κατά 5 περίπου χρόνια. Εντυπωσιακό είναι μάλιστα ότι στις πλουσιότερες χώρες το χάσμα αυτό μεγαλώνει ακόμη περισσότερο. Η παραμέληση της υγείας εκ μέρους των αντρών είναι ένας από τους παράγοντες που εξηγούν αυτή τη διαφορά.
Έχοντας ως αφορμή όλα τα παραπάνω, ρωτήσαμε τη νευρολόγο κ. Λιάνα Γερασοπούλου πώς πιστεύει εκείνη ότι εξηγείται αυτό το φαινόμενο, τι αποτελέσματα έχει και τελικά ποιες εξετάσεις πρέπει να βάζει ένας άντρας στη ζωή του πριν και αφού περάσει τα 40 του χρόνια.
Πολλές έρευνες που δείχνουν ότι στη σύγκριση με τις γυναίκες, οι άντρες αμελούν πολύ περισσότερο την υγεία τους. Είναι κάτι που έχετε παρατηρήσει και βιωματικά;
Ναι, είναι ένα φαινόμενο που υποστηρίζεται διεθνώς από στατιστικά δεδομένα αλλά το έχω παρατηρήσει κι εγώ. Θα έλεγα μάλιστα πως η απόκλιση για να μην πω το χάσμα γίνεται λίγο μεγαλύτερο όταν το πρόβλημα αφορά συμπτώματα που συνδυάζονται με ψυχικές διαταραχές παρά με αμιγώς σωματικά ενοχλήματα. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να προσέρχονται γυναίκες για να συζητήσουμε κάποιο πρόβλημα υγείας του συντρόφου τους και να πάρουν οδηγίες.
Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Η ιδέα πως η αρρώστια είναι μια μορφή αδυναμίας ή ήττας, πολύ περισσότερο κάποια ψυχική διαταραχή όπως το άγχος η κατάθλιψη ή οι φοβίες, έρχεται και κουμπώνει με την υποχρέωση που απορρέει από τις κοινωνικές προκαταλήψεις πως ο άντρας οφείλει να είναι δυνατός. Όσο πιο άτρωτος, τόσο πιο αρρενωπός. Είναι δυσκολότερο για έναν άντρα να
εκφράσει τον φόβο του, τα συναισθήματά του ή να δεχτεί οδηγίες που αφορούν τον τρόπο της ζωής του.
Επιπλέον, το είδος και ο παρεμβατικός τρόπος κάποιων από τις ιατρικές εξετάσεις που αφορούν τον έλεγχο του εντέρου ή του προστάτη, κάνουν κάποιους άντρες να νιώθουν άβολα ή να ντρέπονται και να νιώθουν (πολύ κακώς) πως η αρρενωπότητά τους θα υποστεί κάποιο πλήγμα.
Κάποιο ρόλο νομίζω πως παίζει και το γεγονός πως οι γυναίκες μαθαίνουμε στην προληπτική ιατρική και τους κανόνες της από μικρότερη ηλικία, καθώς το Παπ τεστ και η εξέταση του στήθους ως ρουτίνα μπαίνουν στη ζωή μας σαν θεσμός από πολύ νωρίς και κοντά σ’ αυτά εξοικειωνόμαστε με την ανάγκη να βλέπουμε και τα άλλα.
Εκτός από τις σπάνιες επισκέψεις στον γιατρό υπάρχουν και άλλα δείγματα αυτής της παραμέλησης της υγείας;
Για πολλά χρόνια συνήθειες όπως το κάπνισμα θεωρούνταν τεκμήριο μαγκιάς ή αρρενωπότητας, ο marlboro man ήταν ένα πρότυπο όπως και διάφοροι ηθοποιοί σε ρόλο σκληρών αρσενικών. Η κατάχρηση αλκοόλ επίσης. Ακόμα και η καθαριότητα όπως και η στοματική υγιεινή παραμελούνται συχνότερα από τους άντρες συγκριτικά με τις γυναίκες.
Δεν ξέρω αν είναι η ιδέα μου αλλά βλέπω γύρω μου περισσότερες γυναίκες στη μέση ηλικία να προσέχουν τη διατροφή τους και να φροντίζουν να έχουν στη ρουτίνα τους κάποια ήπια σωματική άσκηση, ενώ πολλοί άντρες τείνουν να περιορίζονται στο ρόλο του κριτή της γυναικείας εμφάνισης σε μια άσκηση προνομίου που όμως γυρίζει μπούμερανγκ επιβαρύνοντας σημαντικά τόσο την υγεία όσο και την ποιότητα της ζωής τους.
To my crucial Twitter brothers:
— EJ (@ejtwister) July 28, 2018
Men tend to neglect their health.
I have Type 2 diabetes and a bunch of other shit.
I saw my endocrinologist yesterday and got a very serious wakeup call.
Brothers, take care of your damn selves. Do it now.
Hard to #RESIST if we’re dead.
👊👊
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάτι τέτοιο συμβάλλει στο μειωμένο προσδόκιμο ζωής των αντρών;
Το οποίο είναι μειωμένο κατά 5 έτη. Στον βαθμό που οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης και ο καρκίνος μπορούν να έχουν πολύ καλύτερη έκβαση όταν η διάγνωση γίνεται νωρίς, τότε σίγουρα ναι. Ο έλεγχος των προδιαθεσικών παραγόντων είναι επίσης κεφαλαιώδους σημασίας όπως και η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές θα πρέπει να οδηγούν τον άνθρωπο που τα βιώνει οπωσδήποτε στον ειδικό γιατρό. Ο αριθμός των ανδρών που αυτοκτονούν είναι πολλαπλάσιος από αυτόν των γυναικών και αυτό οφείλεται εν μέρει και στο ότι αποφεύγουν να ζητήσουν έγκαιρη ιατρική αντιμετώπιση των φαινομένων που προηγούνται.
Επιτρέψτε μου επίσης να πω εδώ ότι είναι πολύ κρίμα να μην εξαντλούμε τις δυνατότητες που η επιστήμη μάς δίνει στον τομέα της πρόληψης και αυτή η φράση είναι επίκαιρη όσο ποτέ στην εποχή που διανύουμε με όλους αυτούς τους αρνητές των εμβολίων.
Υπάρχουν κάποιες προληπτικές εξετάσεις τις οποίες πρέπει να κάνει κάθε άντρας από μία ηλικία και μετά;
Μέχρι τα 40 και χωρίς κάποιο ιδιαίτερο ατομικό ή κληρονομικό ιστορικό, ένας απλός αιματολογικός έλεγχος είναι αρκετός για να εντοπίσει ή να αποκλείσει σειρά παθολογικών καταστάσεων όπως σακχαρώδη διαβήτη, υπερλιπιδαιμίες, αιματολογικές, νεφρικές ή ηπατικές διαταραχές. Παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης είναι καλό να γίνεται. Να προσεχθεί και η πιθανότητα για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και επί τέτοιας υπόνοιας να γίνουν οι σχετικοί έλεγχοι.
Από εκεί και πέρα θα πρέπει να προστεθούν: Καρδιολογικός έλεγχος με ΗΚΓ, υπέρηχο και τεστ κοπώσεως, triplex καρωτίδων, κολονοσκόπηση ανά πενταετία, κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος του προστάτη (PSA), μέτρηση αρτηριακής πίεσης σε τακτά διαστήματα, έλεγχος για οστεοπόρωση και για τους καπνιστές αξονική θώρακος ή άλλη απεικονιστική μέθοδος. Αυτά είναι γενικά και καλό είναι να εξατομικεύονται και να προγραμματίζονται από τον προσωπικό γιατρό.
Οι γιατροί είμαστε εδώ όχι για να σας κρίνουμε αλλά για να σας βοηθήσουμε να έχετε μια ζωή με υγεία, ποιότητα και διάρκεια. Όλο που έχετε να κάνετε είναι να διαλέξετε έναν γιατρό με τον οποίο να νιώθετε άνεση, ασφάλεια και εμπιστοσύνη, και να είστε δεκτικός και ειλικρινής μαζί του. Ή μαζί της.
