Κινδυνεύουμε να χάσουμε το τρένο της αντιμετώπισης της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτό είναι το μήνυμα της έκθεσης που δημοσίευσε σήμερα ο ΟΗΕ, στο δρόμο για την κρίσιμη κλιματική σύνοδο COP26, που ξεκινά στα τέλη του μηνός, στη Γλασκόβη.
Η έκθεση επισημαίνει πως οι τωρινές δεσμεύσεις των κρατών για τη μείωση των εκπομπών αερίων βάζει τον πλανήτη σε μια τροχιά υπερθέρμανσης κατά μέσο όρο στους 2,7 βαθμούς Κελσίου. Πρόκειται για ένα νούμερο σαφώς εκτός στόχων, δεδομένου πως ο στόχος που έχει τεθεί είναι για περιορισμό της υπερθέρμανσης κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου και ιδανικά κάτω από 1,5 βαθμό Κελσίου.
Όλοι οι στόχοι είναι εκτός πλάνου…
Θυμίζουμε πως απολογιστική έκθεση των Ηνωμένων Εθνών, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο, για τις επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου και των ακραίων καιρικών φαινομένων, προειδοποίησε πως με τον ρυθμό που διογκώνεται το φαινόμενο θα ξεπεράσουμε το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες.
Το δυσμενές τοπίο που διαμορφώνεται επιβεβαίωσε σε έκθεση του, προ ημερών, και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός επισημαίνοντας πως οι συγκεντρώσεις ρύπων έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ την περσινή χρονιά, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα να βρίσκεται… εκτός πλάνων αναφορικά με το ρυθμό αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Το Περιβαλλοντολογικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP), υπολογίζει ότι με βάση το ετήσιο χάσμα εκπομπών, που αναφέρεται στο χάσμα μεταξύ των εκτιμώμενων εκπομπών και των εκπομπών που απαιτούνται για τον περιορισμό της υπεθέρμανσης, οι δεσμεύσεις που έχουν μέχρι τώρα διατυπωθεί από τις διεθνείς κυβερνήσεις μειώνουν τις προβλεπόμενες εκπομπές έως το 2030 μόλις κατά 7,5%, όταν οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι θα πρέπει να φτάσουν τουλάχιστον το 45%. Αν ο ρυθμός αυτός συνεχιστεί, χωρίς επιπλέον μέτρα και διορθωτικές κινήσεις, τις επόμενες δεκαετίες θα οδηγήσει την υπερθέρμανση στους 2,7 βαθμούς Κελσίου.
Η νέα έκθεση κρούει για μια ακόμη φορά το καμπανάκι του κινδύνου, με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, να διερωτάται πόσα… καμπανάκια θα χρειαστούμε τελικά. «Το χάσμα στις εκπομπές είναι αποτέλεσμα του χάσματος στην ηγεσία» επεσήμανε ο κύριος Γκουτιέρες «δείχνοντας» ξεκάθαρα την επιφυλακτικότητα των διεθνών κυβερνήσεων που «μετρούν» περισσότερο τις οικονομικές συνέπειες.
Οδεύουμε προς την καταστροφή
Τι χρειάζεται για να γλιτώσουμε το χειρότερο σενάριο; Απαιτείται δραστική μείωση των εκπομπών έστω κατά 30% για να φτάσουμε έως τους 2 βαθμούς Κελσίου και μείωση κατά 55% για να πέσουμε στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
«Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον ένα μελλοντικό πρόβλημα, Είναι ένα τωρινό πρόβλημα. Για να πετύχουμε το στόχο της μείωσης της υπερθέρμανσης στον 1,5 βαθμό Κελσίου έχουμε ουσιαστικά περιθώριο οκτώ χρόνων: οκτώ χρόνια για να καταρτίσουμε τα σχέδια που χρειάζονται, να τα εφαρμόσουμε και να προχωρήσουμε στις περικοπές. Ο ήχος του ρολογιού που χτυπά είναι εκκωφαντικός» επεσήμανε η εκτελεστική διευθύντρια της UNEP, Ίνγκερ Άντερσεν. «Λιγότερο από μία εβδομάδα πριν τη Σύνοδο COP26, στη Γλασκόβη, συνεχίζουμε να οδεύουμε προς την κλιματική καταστροφή».
Πραγματικά, αν και εν όψει της Συνόδου, τουλάχιστον 143 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου το 57% των διεθνών εκπομπών έχουν ανακοινώσει δεσμεύσεις για μείωση των ρύπων ή και μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα μέχρι τα μέσα του αιώνα, η έκθεση ξεκαθαρίζει ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να αποφύγουμε την καταστροφή.
Μόνο πέρυσι, λόγω των lockdowns, οι εκπομπές ρύπων μειώθηκαν σημαντικά, κατά 5,4%, αλλά η πορεία αυτή δεν είχε συνέχεια. Την ίδια ώρα, παρά τον πακτωλό των κονδυλίων που δρομολογήθηκαν για την ανάταση των οικονομιών από τις συνέπειες της πανδημίας, λιγότερο από το ένα πέμπτο των χρημάτων των πακέτων στήριξης πήγαν σε προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οι μέχρι τώρα δεσμεύσεις για τη μείωση των ρύπων για την τρέχουσα δεκαετία, ήτοι μέχρι το 2030, κινούνται πολύ κάτω από το απαιτούμενο, ήτοι γύρω στο 9% σε σχέση με τα επίπεδα του 2010 (εφόσον βέβαια εφαρμοστούν και στο ακέραιο). Το ίδιο ισχύει για τις δεσμεύσεις που αφορούν τις περικοπές των ρύπων μέχρι το 2050, μειώνοντας το βαθμό της υπερθέρμανσης γύρω στους 2,2 βαθμούς Κελσίου μέχρι τα τέλη του αιώνα.
Ανάληψη δράσης “εδώ και τώρα”
«Με τον τωρινό βαθμό προόδου, θα κλείσουμε το χάσμα στις εκπομπές αερίων που είχαμε θέσει για το 2030, κάπου το 2080» τονίζει επικριτικά ο καθηγητής Μάιλς Άλεν, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συμμετείχε στη διαμόρφωση της έκθεσης.
Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα χρησιμοποιείται το ζήτημα της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, η οποία όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά ακριβώς το αντίθετο, καθώς οι κυριότερες οικονομίες παραγωγής εμφανίζονται να έχουν πλάνα για διπλασιασμό της παραγωγής πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα μέχρι το 2030, σε επίπεδα που φυσικά δεν συμβαδίζουν με τους περιβαλλοντολογικούς στόχους.
Η αχίλλειος πτέρνα εντοπίζεται, πάντως, στα μεσοπρόθεσμα πλάνα, ήτοι τις περικοπές μέχρι το 2030. Η έκθεση επισημαίνει πως απαιτούνται σκληρότερα μέτρα άμεσα, μέσα στη δεκαετία, για να αποτραπεί ο ταχύς ρυθμός της επιδείνωσης. Και κυρίως βέβαια από τις πλέον ρυπογόνες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες ευθύνονται από κοινού για περίπου το 30% των παγκόσμιων ρύπων. Μάλιστα ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Ζινπίνγκ, δεν θα παραστεί καν στη Σύνοδο με την αδιαφορία του να δείχνει από μόνη της πολλά…
