Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και κάθε άλλο ενδιαφερόμενο να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με ορισμένες προτεινόμενες τροποποιήσεις στον Γενικό Κανονισμό Απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ). Σκοπός της προτεινόμενης αναθεώρησης είναι να αποτυπωθούν οι αλλαγές σε διάφορες δέσμες κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες επί του παρόντος επανεξετάζονται, και να διευκολυνθεί περαιτέρω η δημόσια στήριξη για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στο να τεθούν τα σωστά θεμέλια για μια βιώσιμη οικονομία κατά την περίοδο ανάκαμψης από τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού. Τα κράτη μέλη και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι μπορούν να απαντήσουν στη διαβούλευση έως τις 8 Δεκεμβρίου 2021.
Ο ΓΚΑΚ ορίζει συγκεκριμένες κατηγορίες κρατικών ενισχύσεων ως συμβατές με τη Συνθήκη, εφόσον πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, και απαλλάσσει τις εν λόγω κατηγορίες από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης στην Επιτροπή και έγκρισης από αυτήν.
Η εξαίρεση ορισμένων ενισχύσεων από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης στην Επιτροπή και έγκρισης από αυτήν αποτελεί σημαντική απλούστευση, η οποία δίνει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να χορηγούν γρήγορα ενισχύσεις, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις που περιορίζουν τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Είναι σημαντικό να βρεθεί η σωστή ισορροπία ανάμεσα στις ενισχύσεις απαλλαγής κατά κατηγορία, που υπόκεινται σε σαφή κριτήρια προκειμένου να περιοριστούν ενδεχόμενες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, και στις υπόλοιπες κρατικές ενισχύσεις τις οποίες πρέπει να αξιολογεί η Επιτροπή πριν από την εφαρμογή τους.
Οι κανόνες που προβλέπονται στον ΓΚΑΚ συμπληρώνουν εκείνους που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες καθορίζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η Επιτροπή αξιολογεί κατά πόσον τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που δεν τυγχάνουν απαλλαγής κατά κατηγορία και, ως εκ τούτου, πρέπει να της κοινοποιούνται, είναι συμβατά με την ενιαία αγορά. Από κοινού, αυτές οι δύο δέσμες κανόνων αποτελούν ένα ολοκληρωμένο εγχειρίδιο κανόνων για ορισμένους τομείς της νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει ορισμένες στοχευμένες αλλαγές στον ΓΚΑΚ ώστε να αποτυπώνονται οι αλλαγές σε διάφορες δέσμες κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες επί του παρόντος επανεξετάζονται (συγκεκριμένα, οι κατευθυντήριες γραμμές για: τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα, τις κρατικές ενισχύσεις για το κλίμα, την ενέργεια και το περιβάλλον, τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου και το πλαίσιο για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία). Στόχος της εν εξελίξει αναθεώρησης των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών και της προτεινόμενης αναθεώρησης του ΓΚΑΚ είναι να προωθηθεί η δημόσια χρηματοδότηση που συμβάλλει στην επίτευξη τρεχουσών προτεραιοτήτων της ΕΕ, ιδίως της Πράσινης Συμφωνίας και των ευρωπαϊκών βιομηχανικών και ψηφιακών στρατηγικών, και να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις αποτυπώνουν τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά και στην τεχνολογία.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει ορισμένες αλλαγές στον ΓΚΑΚ σε τομείς στους οποίους επίσης αναθεωρούνται οι αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις. Ειδικότερα:
- Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την ενέργεια
Επέκταση των δυνατοτήτων για τα κράτη μέλη να παρέχουν στήριξη σε διάφορους τύπους «πράσινων» έργων”, όπως η μείωση των εκπομπών CO2, η αποκατάσταση των φυσικών οικοτόπων και οικοσυστημάτων, η προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, τα καθαρά οχήματα ή τα οχήματα μηδενικών εκπομπών και οι υποδομές επαναφόρτισης και ανεφοδιασμού.
Εισαγωγή νέων «πράσινων» προϋποθέσεων που οι μεγάλες ενεργοβόρες επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρούν για να λαμβάνουν ενισχύσεις με απαλλαγή κατά κατηγορία, υπό τη μορφή μειωμένων φορολογικών συντελεστών, βάσει της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας. Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι ενισχύσεις θα οδηγήσουν σε αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και των επενδύσεων σε έργα που έχουν ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του δικαιούχου.
- Μέριμνα για τον αυξημένο ρόλο της αποθήκευσης στην ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, με τη διεύρυνση των υφιστάμενων απαλλαγών για τις επενδυτικές ενισχύσεις και τις ενισχύσεις λειτουργίας για την ανανεώσιμη ενέργεια, ώστε να συμπεριλάβουν έργα αποθήκευσης που συνδέονται άμεσα με νέες ή υφιστάμενες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
- Διευκόλυνση των επενδύσεων στο πράσινο υδρογόνο, παρέχοντας απαλλαγές κατά κατηγορία στις επενδυτικές ενισχύσεις για έργα πράσινου υδρογόνου και στις επενδύσεις σε υποδομές υδρογόνου. Στο πλαίσιο αυτό, οι ενισχύσεις λειτουργίας σε εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας για την προώθηση του πράσινου υδρογόνου θα απαλλάσσονται επίσης από την υποχρέωση κοινοποίησης.
- Παροχή κινήτρων για φιλόδοξα έργα ανακαίνισης κτιρίων, θεσπίζοντας «πράσινη πριμοδότηση» (δηλαδή υψηλότερες εντάσεις ενίσχυσης με απαλλαγή κατά κατηγορία) για ενισχύσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Η πριμοδότηση θα εφαρμόζεται όταν οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης οδηγούν σε σημαντική μείωση της ζήτησης πρωτογενούς ενέργειας.
- Ενισχύσεις για επενδύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου
Αποσαφήνιση και εξορθολογισμός των κανόνων για τις ενισχύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, σύμφωνα με την παράλληλη αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου, π.χ. με την αποσαφήνιση των κανόνων επιλεξιμότητας για τέτοιου είδους ενισχύσεις βάσει του ΓΚΑΚ.
Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής σχετικά με τις ενισχύσεις εκκίνησης ώστε να συμπεριλάβει ενισχύσεις με τη μορφή μεταβίβασης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) από ερευνητικό οργανισμό, στον οποίο αναπτύχθηκαν τα υποκείμενα ΔΔΙ, σε μικρές και καινοτόμες επιχειρήσεις που πρέπει να διαθέσουν ένα νέο προϊόν ή μια νέα υπηρεσία στην αγορά.
Ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία
Απλούστευση των προϋποθέσεων για τη χορήγηση ενισχύσεων για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία χωρίς προηγούμενη κοινοποίηση και έγκριση, π.χ. συμπεριλαμβάνοντας τη δυνατότητα υπολογισμού του έμμεσου κόστους των έργων Ε&Α με απλουστευμένη προσέγγιση κόστους και τη θέσπιση νέων κανόνων συμβατότητας για τη στήριξη των υποδομών δοκιμών και πειραματισμού (συχνά αναφερόμενων και ως «υποδομές τεχνολογίας»).
Περιφερειακές ενισχύσεις
Ευθυγράμμιση των προϋποθέσεων όσον αφορά τις νέες κατευθυντήριες γραμμές για τις περιφερειακές ενισχύσεις, επεκτείνοντας π.χ. τη δυνατότητα χορήγησης ενισχύσεων λειτουργίας για την πρόληψη ή τη μείωση της πληθυσμιακής συρρίκνωσης (που μέχρι στιγμής είναι δυνατή μόνο για πολύ αραιοκατοικημένες περιοχές).
- Επόμενα βήματα
Εκτός από τη διαβούλευση που ξεκίνησε σήμερα, το σχέδιο πρότασης θα συζητηθεί επίσης σε δύο συνεδριάσεις μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, εκ των οποίων η πρώτη θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος της περιόδου διαβούλευσης ενώ η δεύτερη μόλις αναθεωρηθεί το σχέδιο βάσει των παρατηρήσεων που θα ληφθούν κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης. Η διαδικασία αυτή θα εξασφαλίσει ότι τόσο τα κράτη μέλη όσο και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι θα έχουν επαρκείς ευκαιρίες να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους για το σχέδιο πρότασης της Επιτροπής.
Η υπό διαβούλευση πρόταση και όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με τη δημόσια διαβούλευση δημοσιεύονται εδώ
Η έγκριση του αναθεωρημένου ΓΚΑΚ προγραμματίζεται για το πρώτο εξάμηνο του 2022.
