Επιθετική έξοδο στις αγορές για τον εφοδιασμό της αρχίζει η Κίνα, ενώ οι Ρώσοι περιορίζουν τις ροές προς την Ευρώπη. Σε νέα ύψη οι τιμές του αερίου, προκαλούν εκτίναξη της τιμής χονδρικής για το ρεύμα στην Ελλάδα.
Νέα, επικίνδυνη τροπή παίρνει η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, μετά τους ισχυρούς κραδασμούς που προκαλεί η Κίνα, βγαίνοντας με επιθετικό τρόπο στην παγκόσμια αγορά για ανεφοδιασμό με φυσικό αέριο ενόψει του χειμώνα, γεγονός που προσθέτει νέα καύσιμα στο ράλι των τιμών του φυσικού αερίου. Στην Ελλάδα, ο Οκτώβριος μπαίνει με κακούς οιωνούς για το κόστος του ηλεκτρισμού, καθώς η τιμή χονδρικής για την 1η Οκτωβρίου εκτινάχθηκε κατά 26%, λόγω των «φουσκωμένων» τιμών του φυσικού αερίου.
Οι συνθήκες, που ο Ευάγγελος Μυτιληναίος περιέγραψε πρόσφατα σαν «τέλεια καταιγίδα» στην αγορά φυσικού αερίου της Ευρώπης, επιδεινώθηκαν περαιτέρω από χθες και με τρόπο που δημιουργεί έντονη αβεβαιότητα για το προσεχές μέλλον, πριν ακόμη αρχίσει να «βαραίνει» ο χειμώνας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Ο αντιπρόεδρος της Κίνας, Χαν Τζενγκ, αρμόδιος για τον ενεργειακό τομέα, έδωσε αυστηρή εντολή στις κρατικές ενεργειακές εταιρείες να προμηθευθούν φυσικό αέριο με κάθε κόστος, όπως μετέδωσε το “Bloomberg”, επικαλούμενο πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
Αναλυτές φοβούνται ότι η αναμενόμενη επιθετική έξοδος των κινεζικών εταιρειών στην παγκόσμια αγορά ενέργειας, όπου θα ζητούν φυσικό αέριο χωρίς περιορισμούς στην τιμή, με στόχο να δημιουργήσουν γρήγορα αποθέματα ενόψει του χειμώνα θα διαταράξει ακόμη βαθύτερα το ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης, δίνοντας νέα ώθηση στις τιμές του αερίου για να συνεχίσουν την ξέφρενη ανοδική πορεία τους.
Στην ίδια την ευρωπαϊκή ήπειρο, εντείνονται οι ανησυχίες για τις ροές φυσικού αερίου από τον κύριο προμηθευτή, τη Ρωσία, καθώς τα στοιχεία από τις δημοπρασίες για παράδοση αερίου στον βασικό γερμανικό σταθμό Mallnow έδειξαν ότι δεν έγιναν κρατήσεις για επιπλέον δυναμικότητα μέσω της βασικής σύνδεσης με τη Ρωσία. Μετά την τελευταία δημοπρασία έχει δεσμευθεί για τον Οκτώβριο μόνο το ένα τρίτο της δυναμικότητας του γερμανικού σταθμού και οι αναλυτές τονίζουν ότι αυτό εντείνει τις ήδη σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια του εφοδιασμού της ευρωπαϊκής αγοράς με φυσικό αέριο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες, που έχει ζητηθεί από την Κομισιόν εκ μέρους ευρωβουλευτών να διερευνηθούν, ότι η Ρωσία ακολουθεί μια στρατηγική επιβολής «ασφυξίας» στις ευρωπαϊκές αγορές, με τον περιορισμό των ροών φυσικού αερίου, ώστε να εκβιάσει τη γρήγορη έγκριση λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 2 από τις γερμανικές και ευρωπαϊκές αρχές και μάλιστα με όρους αποκλειστικής λειτουργίας του από την Gazprom, παρά τις αντίθετες προβλέψεις του ευρωπαϊκού δικαίου για τον ανταγωνισμό.
Σε αυτή την εξίσωση, αναλυτές βλέπουν και γεωπολιτικούς παράγοντες, καθώς εκτιμάται ότι η Ρωσία επιδιώκει να διακόψει τελείως τις ροές φυσικού αερίου μέσω των αγωγών της Ουκρανίας, αμέσως μόλις τεθεί σε λειτουργία ο Nord Stream 2, ώστε να μεγιστοποιήσει την οικονομική πίεση στην Ουκρανία.
Ο συνδυασμός αυτών των εξελίξεων προκάλεσε ακραίες διακυμάνσεις στις τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος στην Ευρώπη. Το ολλανδικό φυσικό αέριο για τις παραδόσεις Νοεμβρίου, που αποτελεί και το σημείο αναφοράς για τις τιμές στην Ευρώπη, εκτινάχθηκε έως και 14,7% υψηλότερα. Η τιμή χονδρικής του ρεύματος στη Γερμανία αυξήθηκε κατά 13% και στη Γαλλία κατά 10,3%, φθάνοντας σε πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα. Για λίγο οι τιμές υποχώρησαν, όταν ανακοινώθηκε από την Gazprom ότι θα είναι αυξημένες κατά 10% φέτος οι παροχές αερίου στις βασικές αγορές της, μεταξύ των οποίων και η ευρωπαϊκή, όμως γρήγορα αυτό το «διάλειμμα» τελείωσε και οι τιμές επανήλθαν σε άνοδο.
Εκτίναξη της τιμής χονδρικής στην Ελλάδα
Η ελληνική αγορά ρεύματος φαίνεται να αντιδρά με μεγάλη ένταση στις διεθνείς δυσμενείς εξελίξεις, με την τιμή χονδρικής να εκτινάσσεται σε ποσοστό πολύ υψηλότερο από αυτό που παρατηρήθηκε στη Γερμανία ή τη Γαλλία. Χθες, η μέση τιμή για τη σημερινή ημέρα αυξήθηκε κατά 26,1% και ανήλθε στα 168 ευρώ ανά MWh, καθώς η υψηλή τιμή προσδιορίσθηκε στα 225 ευρώ και η χαμηλή στα 93 ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι αυτή η εκτίναξη σημειώθηκε παρά το γεγονός ότι η προβλεπόμενη ζήτηση δεν είναι ιδιαίτερα υψηλή (151 GWh), ενώ έχουν επανέλθει στην κανονικότητα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μετά το “blackout” του καλοκαιριού, όταν οι καιρικές συνθήκες είχαν περιορίσει στο ελάχιστο τη συμμετοχή τους στο ενεργειακό μείγμα. Η συμμετοχή του εκτιμάται σε 48,1%, ενώ η αύξηση της τιμής φαίνεται ότι είναι αποτέλεσμα πρωτίστως των υψηλών τιμών του αερίου, που έχει συμμετοχή 33,9% στο μείγμα.
Οι αρχές καταβάλλουν προσπάθεια για τη μείωση του αντίκτυπου αυτών των εξελίξεων στους καταναλωτές. Ήδη η ΡΑΕ ανακοίνωσε ότι προσανατολίζεται να εφαρμόσει την πρότασή της για την επιβολή ορίων στις αυξήσεις που θα μεταφέρονται από τους προμηθευτές στους καταναλωτές, με βάση τις ρήτρες αναπροσαρμογής των συμβάσεων κυμαινόμενης τιμής. Έτσι, αναμένεται ότι θα περιορισθεί το κόστος που θα πληρώνουν οι καταναλωτές ως αποτέλεσμα της αυξημένης χονδρικής τιμής.
Η κυβέρνηση, που ήδη έχει ανακοινώσει επιδοτήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, φέρνει για ψήφιση στη Βουλή την τροπολογία για σύσταση του ειδικού λογαριασμού με την ονομασία «Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης». Μέσω του ταμείου θα επιδοτηθούν όλοι λογαριασμοί ρεύματος χαμηλής τάσης με 30 ευρώ/MWh σε μηνιαία βάση. Δικαιούχοι της επιδότησης είναι καταναλωτές χαμηλής τάσης, ενώ με ΚΥΑ θα καθορισθούν οι δικαιούχοι καταναλωτές λαμβάνοντας υπόψη οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, το ύψος επιδότησης σε ευρώ ανά μεγαβατώρα κ.α. Επίσης, προβλέπεται δυνατότητα επιδότησης της κατανάλωσης φυσικού αερίου, η οποία θα πιστώνεται στους λογαριασμούς των δικαιούχων ως έκπτωση από τους προμηθευτές φυσικού αερίου. Δικαιούχοι της επιδότησης είναι οι οικιακοί καταναλωτές φυσικού αερίου.
