του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D.
Η αδιάκοπη χρήση των κλιματιστικών ενέχει κινδύνους, για την υγεία μας. Λοιμώξεις του αναπνευστικού, κρυολογήματα, ψύξεις είναι μερικά από τα προβλήματα υγείας που προκαλεί η χρήση των κλιματιστικών συστημάτων, όταν αυτά δεν συντηρούνται τακτικά και δεν χρησιμοποιούνται σωστά.
Η κακή χρήση του κλιματιστικού ελλοχεύει κινδύνους, ειδικά όταν κάποιος περνάει πολλές ώρες της ημέρας σε χώρο με air condition, μπαινοβγαίνει στο κρύο και στη ζέστη αλλά και δεν καθαρίζει το φίλτρο και δεν αερίζει τους χώρους του είναι ευάλωτος.
- Μπορεί να εμφανίσει ψύξη. Η ψύξη είναι συνηθισμένο φαινόμενο από την κατάχρηση του κλιματιστικού, και προκαλείται από τις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας.
- Πολύ πιθανόν να εμφανίσει ξήρανση στο δέρμα και στους βλεννογόνους, και να κολλήσει κάποια μεταδοτική μολυσματική ασθένεια μέσω του κλιματιστικού.
- Επίσης, επικίνδυνοι είναι οι μύκητες και η σκόνη που επικάθονται και αναπτύσσονται στα συστήματα κλιματισμού που ενδεχομένως να προκαλέσουν αλλεργίες.
- Φαινόμενα ρινίτιδας και ερεθισμού του λαιμού είναι συνηθισμένα όπως επίσης η επιπεφυκίτιδα και η βλεφαρίτιδα καθώς και τα προβλήματα σε χρήστες φακών επαφής.
- O μη επαρκής εξαερισμός σε κλειστά κτίρια ή αίθουσες μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ρινικό επιθήλιο και κατ’ επέκταση να δυσχεράνει την αναπνοή.
- Επίσης έχει φανεί, πως η υπερβολική χρήση κλιματιστικών μπορεί να καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό τον φυσιολογικό μηχανισμό φίλτρου της ρινικής αναπνοής. Άλλες αιτίες για την εμφάνιση αλλεργικής ρινίτιδας πλην της κακής χρήσης των κλιματιστικών είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος, το άγχος και η κακή διατροφή.
Ένα μεγαλύτερο κίνδυνο εγκυμονεί η ελλιπής συντήρηση των υδρόψυκτων κεντρικών συστημάτων κλιματισμού στους μεγάλους χώρους, καθώς στις δεξαμενές νερού ενδέχεται να αναπτυχθεί το μικρόβιο της λεγιωνέλας, που προκαλεί μια επικίνδυνη ασθένεια, γνωστή ως «νόσο των λεγεωναρίων».Η νόσος των λεγεωνάριων οφείλεται σε βακτήριο που προσβάλει τους πνεύμονες προκαλώντας λοίμωξη ή πνευμονία. Δεν είναι μεταδοτική και δεν κολλάει από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται μεταξύ της 2ης και 10ης ημέρας μετά την έκθεση στο βακτήριο. Η νόσος ξεκινά σαν μια τυπική γρίπη με:
- κατάπτωση,
- υψηλό πυρετό,
- πονοκέφαλο,
- πόνο μυών και
- ξερό βήχα.
Όσο εξελίσσεται η πνευμονία, μπορεί να υποφέρει από
- πόνους στο στήθος,
- δύσπνοια,
- εμετούς,
- διάρροια ακόμη και
- ψευδαισθήσεις.
Χρειάζεται μια κατάλληλη αγωγή με αντιβιοτικά. Το ρίσκο όμως της μόλυνσης από την νόσο ελαχιστοποιείται με την σωστή συντήρηση των πιθανών πηγών μόλυνσης όπως είναι τα συστήματα κλιματισμού.
Tα κλιματιστικά των αυτοκινήτων έχουν ενοχοποιηθεί για οξείες παραρρινοκολπίτιδες (ιγμορίτιδα), κυρίως όταν το ψυχρό ρεύμα έχει κατεύθυνση προς το πρόσωπο των επιβατών.
Οι μικρές μονάδες που χρησιμοποιούμε στα σπίτια μας μπορεί να “ενοχλήσουν” το αναπνευστικό σύστημα από τη συσσώρευση ξένων σωματιδίων ή και μικροβίων. Εφόσον τα φίλτρα τους είναι καθαρά και γίνεται λελογισμένη χρήση, δεν προκύπτουν κίνδυνοι. Μεγάλη σημασία, συνεπώς, έχει ο τακτικός καθαρισμός τους.
Είναι ενδεικτικό ότι στο κέντρο της Αθήνας, όπου η ρύπανση της ατμόσφαιρας είναι μεγαλύτερη, τα φίλτρα των αιρ κοντίσιον χρειάζονται πολύ συχνότερη συντήρηση, σχεδόν δύο φορές συχνότερα σε σχέση με άλλες περιοχές. Ακόμη όμως και με σωστή χρήση, άτομα με ευαισθησία στο ανώτερο αναπνευστικό, αλλεργικές ρινίτιδες κ.λπ. μπορεί να παρουσιάσουν ενοχλήσεις και για το λόγο αυτό συνιστάται να αποφεύγουν, κατά το δυνατόν, την παρατημένη έκθεση σε τεχνητό κλιματισμό. Σε όλες τις περιπτώσεις, χρειάζεται προσοχή στη ρύθμιση της θερμοκρασίας προκειμένου να μην υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος. Σαν γενικός κανόνας, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι να μην υπάρχει διαφορά μεγαλύτερη των πέντε έως έξι βαθμών Kελσίου. Δηλαδή, εάν το θερμόμετρο δείχνει έξω 38 βαθμούς Kελσίου, θα πρέπει να ρυθμίζουμε το κλιματιστικό περίπου στους 32–33 βαθμούς Kελσίου.
Σε μεγάλους χώρους, όπως κτίρια επιχειρήσεων, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, ο σωστός καθαρισμός συχνά δεν αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. H συνάθροιση πολλών ατόμων, το κάπνισμα και σε πολλές περιπτώσεις ο πεπαλαιωμένος κεντρικός κλιματισμός των κτιρίων είναι παράγοντες που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα και δημιουργούν προϋποθέσεις για τη μετάδοση μικροβίων. Ειδικά στα μεγάλα κλιματιστικά συστήματα που χρησιμοποιούν το νερό για ψύξη, εάν δεν γίνεται σωστός καθαρισμός και χλωρίωση μπορούν να αναπτυχθούν μικρόβια με πιο επικίνδυνο από όλα το μικρόβιο της λεγιωνέλας. Ως σύνδρομο του νοσούντος κτιρίου έχει περιγραφεί η κατάσταση που οφείλεται στην κακή ποιότητα του αέρα σ΄ ένα κτίριο μη αεριζόμενο με πλημμελή λειτουργία του κεντρικού κλιματισμού. Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ένοικοι είναι σημεία φλεγμονής (κοκκίνισμα) στα μάτια, ρινική συμφόρηση, φαρυγγίτιδα και ευρήματα στο δέρμα ή σε παραμελημένες καταστάσεις, ενοχλήματα από το κεντρικό νευρικό σύστημα (αδυναμία συγκέντρωσης, αδιαθεσία, εκνευρισμός).
Παιδιά και κλιματιστικά μηχανήματαΙδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και με τη χρήση των κλιματιστικών, καθώς το παιδιά συνήθως δεν αντιδρούν όταν «χτυπάει» επάνω τους η ψύξη, παρ’ ότι μπορεί να τα βλάψει.Τα αποτελέσματα είναι συχνά δυσάρεστα, και η σοβαρότητά τους εξαρτάται από την περίπτωση. Για παράδειγμα, τα πράγματα είναι επικίνδυνα όταν το παιδί παίζει και ιδρώνει και, εν αγνοία του, το κλιματιστικό μηχάνημα είναι στραμμένο πάνω του. Γι’ αυτό, λοιπόν, πρέπει να φροντίζετε να χρησιμοποιείτε σωστά και με μεγάλη προσοχή τα κλιματιστικά και τους ανεμιστήρες, ώστε πραγματικά να ανακουφίζουν το παιδί από τη ζέστη και να μην του προκαλούν μεγαλύτερα προβλήματα.
Το κλιματιστικό του σπιτιού μας δεν πρέπει να μας δροσίζει μονάχα, αλλά και να μας προφυλάσσει από όσα αναφέρθηκαν. Αυτό προϋποθέτει τακτική και σωστή συντήρηση.
- Αλλάζετε τα φίλτρα συχνά, ανάλογα με την χρήση τους.
- Ρυθμίζετε την θερμοκρασία σε λογικές τιμές (όχι στους 18 βαθμούς Κελσίου), έτσι ώστε να μην ζεσταίνεστε, αλλά ούτε και να κρυώνετε.
- Αφήνετε πάντα ένα παράθυρο μισάνοιχτο στον χώρο που κλιματίζεται, έτσι ώστε να ανανεώνεται ο αέρας και να μην ξηραίνεται η ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα όταν κοιμάστε με ανοικτό κλιματιστικό.
- Αερίζετε συχνά τους χώρους του σπιτιού και ξεσκονίζετε τακτικά έπιπλα και υφάσματα που μπορεί να πιάσουν σκόνη.
- Το κλιματιστικό ανακυκλώνει την σκόνη που υπάρχει στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο εκδήλωσης αλλεργιών.
- Mην κάθεστε εκεί που «χτυπάει» το κλιματιστικό για πολύ ώρα. Το πιθανότερο είναι την επόμενη μέρα να υποφέρετε από ψύξη, πονοκέφαλο ή μυϊκούς σπασμούς.
- Δοκιμάστε και τους ανεμιστήρες οροφής ή δαπέδου. Καταναλώνουν λιγότερο και επιπλέον σας δίνουν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα, ενώ διώχνουν και τα κουνούπια.
