Ο Κωσταντινος Σκαπέρδας, έμπορος γουναρικών από την Λειψία, ήταν ο πρώτος Καστοριανός πού έφθασε στην Νέα Υόρκη αρχάς της δεκαετίας του 1890. Μετά από μερικά χρόνια επιτυχίας επέστρεψε στην Ευρώπη. Την ίδια περίοδο δηλ τέλη της δεκαετίας του 1890 πρωτοπόροι επίσης ήταν οι αδελφοί Γιάνκου, Πετμεζάρη, Τσιστίνα, Παπαντίνα, Σιώτκα, Κρατσιου,Αλέκος Μυλωνάς(Alex Miller) και άλλοι. Οι περισσότεροι από τεχνίτες έγιναν μικροβιομήχανοι, και στους νεοφερμένους έδιναν εργασία στο δικό τους εργοστάσιο ή τους βοηθούσαν στέλνοντας τους σε κάποιο άλλο γουναράδικο.
Τα περισσότερα γουναράδικα την εποχή εκείνη ήταν στην Δυτική Ογδόη οδό και Έκτη Λεωφόρο, και επίσης στην Ανατολική Πέμπτη οδό και Δευτέρα Λεωφόρο της Νέας Υόρκης. Έμεναν δε και στην ίδια περιοχή. Μετά το 1920 περίπου το κέντρο κατασκευής και εμπορίου μεταφέρθηκε στην Έβδομη Λεωφόρο ( Fashion Avenue ) της Νέας Υόρκης μεταξύ της 23ης και 30ής οδού. Η δράση των Ελλήνων γουνοποιών είναι συνυφασμένη με την εξέλιξη της γούνας στην Αμερική. Η επιδεξιότητα των Καστοριανων και γενικά οι Έλληνες τεχνίτες διαμόρφωσαν εν μέρει την βιομηχανοποίηση της γούνας.
Αρχικά οι αδεφοί Γιάνκου επεξεργάζοντο τις ουρές από ερμίνες και αποκόμματα μινκ. Μεγάλη όμως επιτυχία είχαν οι αδελφοί Παπαντίνα ( ο Σωτήρης, ο Ανδρέας και ο Νίκος ). Ο Σωτήρης βρισκόταν από μικρός στη Λειψία, όπου υπήρχαν Καστοριανοί έμποροι από τον 16ο αιώνα και είχαν δημιουργήσει μία πάρα πολύ δυνατή ομογενειακή κοινότητα. Βρισκόμενος εκεί σε αντιπαλότητα με κάποιον Οθωμανό έφυγε για την Νέα Υόρκη. Έμεινε εκεί μερικά χρόνια και το 1902-3 επέστρεψε στην Καστορια και έστειλε στην Νέα Υόρκη τα μικρότερα αδέλφια του Νίκο και Ανδρέα. Ο Νίκος και ο Ανδρέας Παπαντίνας άνοιξαν εργοστάσιο στην περιοχή Βίλλατζ (Greenwich Village ) της Νέας Υόρκης ανάμεσα στην Όγδόη Οδό και Μακτούγκαλ. ( Αναφέρομαι στις διευθύνσεις των Καστοριανών διότι την εποχή εκείνη, αλλά και σήμερα οι περιοχές αυτές του Μανχάταν ήταν και είναι από τις ακριβότερες στον χώρο). Οι αδελφοί Παπαντίνα ήταν οι πρώτοι που επεξεργάσθηκαν ολόκληρα δέρματα κουναβιών και λύνξ. Έκαναν δε μεγάλες εισαγωγές δερμάτων από την Καστοριά. Δέρματα που συγκέντρωνε ο μεγάλος αδερφός τους Σωτήρης στις περιοχές των Βαλκανίων. Την εποχή εκείνη πάνω από πενήντα περίπου Καστοριανοί δούλευαν στους Παπαντίνα.
Το 1912 οι επιχειρηματίες και έμποροι γουναρικών ήταν 44 στην Νέα Υόρκη. Ενώ το 1947 ήταν περίπου 150 και τις χρυσές εποχές 1975-1985 άνω των πεντακοσίων και χιλιάδες εργάτες.
Πάντοτε οι Έλληνες γουναράδες κράτησαν επαφή με την Καστοριά και τα άλλα μέρη που εμπορεύονταν τα γουναρικά. Συχνά έστελναν ακατέργαστα δέρματα για να τα επεξεργαστούν στην Καστοριά κυρίως αλεπούδες, κουνέλια, λαγούς, και κουνάβια ( marten ). Στις στατιστικές του Υπουργείου Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειων αναφέρονται οι ακόλουθοι αριθμοί σχετικώς με την εισαγωγή απο την Ελλάδα ακατέργαστων δερμάτων από το 1924 και μετά. Επιλεκτικά θα αναφέρω μερικές χρονιές στην δεκαετία του 1920.
1924 : 89,465 Αλεπούδες, 8, 619 Λαγοί, 135, 454 Κουνάβια, και 183,367 διάφορα άλλα.
1926 : 14,075 Αλεπούδες, 89,334 Λαγοί, 35,918 Κουνάβια, και 48,9026 διάφορα.
1928 : 95,129 Αλεπούδες, 50,422 Λαγοί, 50,679 Κουνάβια, και 259,550 διάφορα και το 1930 :57,053 Αλεπούδες, 8,408 Λαγοί, 21,234 Κουνάβια και 24,955 διάφορα.
Λίγοι Καστοριανοί ασχολήθηκαν με το λιανικό εμπόριο τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Ονομαστοί όμως οίκοι λιανικού εμπορίου γουναρικών ήταν του Γεωργίου Ζώρου στο Σικάγο, των αδελφών Νταή στην Νέα Υόρκη, του Μπασδέκα στην Μιννεάπολι, του Λιάκου στο Νταίητον του Οχάιο και του Τζίμα στο Ωλμπανυ της Νέας Υόρκης.
Θα ήταν λάθος μου να μην αναφέρω ότι ο Σωτήρης Παπαντίνας έκανε οικογένεια στην Καστορια και απέκτησε τρία κορίτσια. Την Ελένη το 1922, την Μαρία το 1924 και την Λίτσα το 1926. Η κα Ελένη ζει στην Αθήνα και ολόψυχα της εύχομαι μακροημερευση και υγεία.
Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον φίλο μου και εγγονό του Σωτήρη Παπαντίνα Βασίλη Γκουτζινοπουλο για τις οικογενειακές πληροφορίες που μου έδωσε.
