Η καθιέρωση Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, η ίδρυση Επιθεώρησης Εργασίας ως Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, η άμεση λήψη μέτρων σε περίπτωση παρενόχλησης ή βίας στον εργασιακό χώρο και η καθιέρωση άδειας πατρότητας 14 ημερών περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στο νέο εργασιακό νομοσχέδιο που παρουσίασε διαδικτυακά ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, σε συνεργασία με την υφυπουργό Μαρία Συρεγγέλα.
Οι αρχές του νομοσχεδίου
- Δεν υπάρχουν εργαζόμενοι χωρίς επιχειρήσεις, ούτε και επιχειρήσεις με εργαζομένους «στα κεραμίδια»
- Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας με τους εργαζομένους να συμμετέχουν στα οφέλη της ανάπτυξης, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας
- Η νομοθεσία προσαρμόζεται στις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές και, σε κάποιες περιπτώσεις, στις πιο πρωτοπόρες (όπως στην τηλεργασία και στις πλατφόρμες)
1. Ψηφιακή κάρτα εργασίας
Με την ψηφιακή κάρτα θα καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο, μεταξύ άλλων, κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων: ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για την ψηφιακή κάρτα:
- «Κλειδί» για την προστασία των εργαζομένων, τον έλεγχο του ωραρίου εργασίας και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όπως το δικαίωμα της αποσύνδεσης στην τηλεργασία, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας και η εξίσωση των υπερωριών σε βιομηχανία και υπηρεσίες
- Καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο κάθε μεταβολή στον χρόνο εργασίας των εργαζομένων: ώρα έναρξης και λήξης της εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες
- Πρωτοποριακό εργαλείο ελέγχου της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας
- Αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής και του αθέμιτου ανταγωνισμού με τις επιχειρήσεις που τηρούν τον νόμο
- Μείωση της γραφειοκρατίας με κατάργηση της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης και του Ειδικού Βιβλίου Υπερωριών για τις επιχειρήσεις που υιοθετούν την ψηφιακή κάρτα
- Το έργο έχει προταθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης
- Σταδιακή εφαρμογή, αρχή από τις μεγάλες επιχειρήσεις
- Πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο για μη ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας. «Λουκέτο» 15 ημερών για υποτροπή (μετά από τρεις ελέγχους)
2. Επιθεώρηση Εργασίας
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση της Επιθεώρησης Εργασίας ως Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Συγκεκριμένα:
- Συστήνεται η Επιθεώρηση Εργασίας ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια
- Δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές
- Ασκεί τις αρμοδιότητες του ΣΕΠΕ που καταργείται
- Θα λειτουργεί κατά τα πρότυπα της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Η επιλογή του διοικητή θα γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό. Στην επιτροπή θα προεδρεύει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ
- Έργο: έλεγχος της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, έρευνα της ασφαλιστικής κάλυψης και παράνομης απασχόλησης των εργαζομένων, συμφιλίωση και επίλυση των εργατικών διαφορών
- Θα λειτουργεί με περισσότερα εχέγγυα αμεροληψίας χωρίς άμεσες ή έμμεσες παρεμβάσεις της όποιας κυβέρνησης
- Έλεγχοι όλο το 24ωρο χωρίς προειδοποίηση προς τον εργοδότη, ελεύθερη πρόσβαση σε βιβλία, μητρώα, έγγραφα, αρχεία
- Ετήσιος στόχος ελέγχων με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
- Επεκτείνουμε τις περιπτώσεις όπου η επιβολή των προστίμων γίνεται ταχύτατα, χωρίς ακρόαση του εργοδότη: 1. Όταν διαπιστώνεται ότι απασχολείται εργαζόμενος που δεν έχει δηλωθεί, 2. Όταν διαπιστώνονται παραβάσεις σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας, 3. Όταν από τον έλεγχο προκύπτει έλλειψη πίνακα προσωπικού στο εργοτάξιο
- Το πόρισμα της Επιθεώρησης Εργασίας επί διαφορών που στοιχειοθετούνται από την ψηφιακή κάρτα εργασίας (π.χ. απαιτήσεις για δεδουλευμένα, επίδομα αδείας) θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα για να βγει διαταγή πληρωμής από το δικαστήριο
3. Υγεία και ασφάλεια στην εργασία
Ενισχύεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας και Ασφάλειας, ενώ διαμορφώνεται εθνική στρατηγική κατόπιν διαβουλεύσεων με τις οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων.
- Κυρώνεται η Σύμβαση 187 της Διεθνούς Συνδιάσκεψης Εργασίας για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία
- Διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία κατόπιν διαβουλεύσεων με τις οργανώσεις των εργοδοτών και των εργαζομένων
- Ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας (νομοθεσία, μηχανισμοί συμμόρφωσης, υπηρεσίες πληροφόρησης, μηχανισμός συλλογής και ανάλυσης στοιχείων, κ.ά.)
- Κατάστρωση Εθνικού Προγράμματος Υγείας και Ασφάλειας: ανάπτυξη κουλτούρας πρόληψης, στόχοι, δείκτες προόδου κ.ά.
- Προγραμματική συνεργασία με το ΕΛΙΝΥΑΕ για έρευνες πεδίου, κατάρτιση εργοδοτών, ευαισθητοποίηση κ.λπ.
4. Αντιμετώπιση βίας και παρενόχλησης στην εργασία
Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες που προχωρά στην κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Με το εργασιακό νομοσχέδιο συστήνεται αυτοτελές τμήμα στην Επιθεώρηση Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία.
Επίσης, βάσει του νομοσχεδίου διευρύνεται η προστασία:
– εκτός από τον χώρο εργασίας καλύπτονται μετακινήσεις, επικοινωνίες
– προστατεύονται οι αιτούντες εργασία και όλες οι σχέσεις απασχόλησης (μπλοκάκια, μαθητευόμενοι)
– προσθέτουμε τη βία στις συμπεριφορές που τιμωρούνται
– αρκεί η απειλή παρενόχλησης για να στοιχειοθετηθεί παράβαση
Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει:
- Υποχρέωση του εργοδότη για πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών βίας ή παρενόχλησης, ενημέρωση των εργαζομένων, συνδρομή των Αρχών κατά την εξέταση καταγγελιών
- Υποχρεωτικές πολιτικές εντός επιχείρησης για διαχείριση καταγγελιών με τήρηση εμπιστευτικότητας και αμεροληψίας
- Όταν ο δράστης είναι εργαζόμενος: άμεση λήψη μέτρων από τον εργοδότη που ξεκινούν από σύσταση και αλλαγή θέσης και φθάνουν μέχρι απόλυση
- Όταν ο δράστης είναι εργοδότης: πρόστιμα, διακοπή λειτουργίας σε περίπτωση υποτροπής
- Αν τα μέτρα είναι ανεπαρκή, δικαίωμα του εργαζόμενου να αποχωρήσει από τον εργασιακό χώρο, χωρίς στέρηση μισθού
- Απαγορεύεται η απόλυση και όποια δυσμενής μεταχείριση των θιγόμενων / αντιστροφή του βάρους της απόδειξης
- Αυστηρές κυρώσεις από την Επιθεώρηση Εργασίας για τον εργοδότη που παρενοχλεί ή δεν αντιμετωπίζει περιστατικό και άμεσα διοικητικά μέτρα (π.χ. εντολή για απομάκρυνση από τον χώρο εργασίας, αλλαγή βαρδιών, αναστολή σχέσης εργασίας) εάν πιθανολογείται κίνδυνος για τον εργαζόμενο
- Σύσταση Αυτοτελούς Τμήματος στην Επιθεώρηση Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία
- Ενισχύεται το Σήμα Ισότητας στις επιχειρήσεις – επεκτείνεται στις πολιτικές καταπολέμησης της βίας και παρενόχλησης στην εργασία
5. Ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής
Επεκτείνεται η άδεια λοχείας 9 εβδομάδων μετά τη γέννα και στην υιοθεσία τέκνου, παραμένει η προστασία της εγκύου και εργαζόμενης μητέρας για 18 μήνες μετά τον τοκετό, ενώ είναι άκυρη η απόλυση εργαζομένου επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια. Αναφορικά με το ζήτημα της ισορροπίας επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, το νομοσχέδιο προβλέπει:
- Άδεια πατρότητας: 14 ημέρες με αποδοχές, έναντι 10 ημερών που προβλέπει η Οδηγία και 2 που ισχύει σήμερα
- Προστασία του νέου πατέρα κατά της απόλυσης για 6 μήνες από τη γέννηση του τέκνου. Περιορισμός αντικινήτρων για πρόσληψη γυναικών
- Παραμένει η προστασία της εγκύου και εργαζόμενης μητέρας για 18 μήνες μετά τον τοκετό
- Γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες
- Δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων (π.χ. τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς και φροντιστές
- Απουσία 2 ημέρες κατ’ έτος με αποδοχές για λόγους ανωτέρας βίας
- Άδεια φροντιστή για συγγενείς ή συνοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας
- Επέκταση της άδειας λοχείας 9 εβδομάδων μετά τη γέννα και στην υιοθεσία τέκνου
- Επέκταση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας 6 μηνών με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ και στην υιοθεσία τέκνου
- Επέκταση του μειωμένου ωραρίου (άδεια φροντίδας τέκνου) και στη μητέρα που απέκτησε τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας
- Θέσπιση άδειας 7 ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
- Άκυρη η απόλυση εργαζομένου επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια – Αντιστροφή του βάρους της απόδειξης υπέρ του εργαζομένου στο δικαστήριο
6. Τηλεργασία
Οσον αφορά το θέμα της τηλεργασίας, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού, της συντήρησης και των τηλεπικοινωνιών, καθώς και ότι οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης. Συγκεκριμένα:
- Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες της EE και του ΟΟΣΑ, μετά τη Γαλλία και την Ιταλία, που νομοθετεί την αναγνώριση του δικαιώματος αποσύνδεσης
- Δικαίωμα κάθε τηλεργαζομένου να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του
- Η τηλεργασία επιβάλλεται με συμφωνία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών – Κατ’ εξαίρεση μόνο για λόγους δημόσιας υγείας ή υγείας του εργαζομένου μπορεί να εισάγεται μονομερώς
- Ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού, της συντήρησης και των τηλεπικοινωνιών
- Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζομένου
- Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας του τηλεργαζομένου
- Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης
- Δικαίωμα πρόσβασης της Επιθεώρησης Εργασίας στα δεδομένα της επικοινωνίας της επιχείρησης και του τηλεργαζομένου για τον έλεγχο τήρησης του ωραρίου εργασίας
7. Εργατοτεχνίτες
Καταργείται η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης, ενώ οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών που ήταν λίγα μεροκάματα, εξισώνονται με εκείνες των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών).
- Κατάργηση της διάκρισης μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης
- Ικανοποιείται πάγιο αίτημα – Οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών που ήταν λίγα μεροκάματα εξισώνονται με εκείνες των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών)
8. Πλατφόρμες
Μεταξύ άλλων, αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου. Επίσης θα υπάρχουν ίδιες υποχρεώσεις από τις πλατφόρμες για πρόνοια, υγιεινή και ασφάλεια έναντι εργαζομένων και αυτοαπασχολουμένων.
- Θεσπίζεται πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων και απασχολουμένων στις συνεργατικές ψηφιακές πλατφόρμες, ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές του ILO και του ΟΟΣΑ
- Αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου
- Νομοθετικά κριτήρια για τη διάκριση των συμβάσεων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
- Συνδικαλιστικά δικαιώματα για τους απασχολούμενους με συμβάσεις ανεξαρτήτων υπηρεσιών/έργου: σύσταση οργανώσεων, διαπραγμάτευση συλλογικών συμφωνιών, απεργία
- Ίδιες υποχρεώσεις από τις πλατφόρμες για πρόνοια, υγιεινή και ασφάλεια έναντι εργαζομένων και αυτοαπασχολουμένων
9. Διευθέτηση χρόνου εργασίας
Το εργασιακό νομοσχέδιο προβλέπει ότι είναι άκυρη η απόλυση εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει διευθέτηση του χρόνου εργασίας, ενώ υπάρχει πρόβλεψη για δυνατότητα 4ήμερης εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών στο πλαίσιο της διευθέτησης. Συγκεκριμένα προβλέπονται:
- Προβλέπεται από την κοινοτική νομοθεσία – συνήθης πρακτική στην Ευρώπη: το 54% των επιχειρήσεων προσφέρουν δυνατότητα ευελιξίας στους χρόνους έναρξης και λήξης της εργασίας, ή συσσώρευση υπερωριών, οι οποίες μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν ως άδειες
- ILO: Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας μπορεί να ωφελήσει τόσο τους εργαζόμενους όσο και τις επιχειρήσεις
- Οδηγία 2019/1158: Ευέλικτες μορφές απασχόλησης για γονείς και φροντιστές με ατομικές συμβάσεις εργασίας
- Σημαντικά παραδείγματα εφαρμογής στην Ελλάδα όλα τα προηγούμενα χρόνια (π.χ. ξενοδοχοϋπάλληλοι, επιχειρησιακές συμβάσεις)
- Νέα ρύθμιση: Αν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συλλογική σύμβαση, δυνατότητα εφαρμογής μετά από αίτηση του εργαζόμενου για συμφιλίωση οικογενειακής με επαγγελματική ζωή. Ρύθμιση που συμβαδίζει με την Οδηγία 2019/1158
- Ρητή νομοθετική κατοχύρωση του 8ώρου/5νθημέρου/40ώρου
- Πρόβλεψη για δυνατότητα 4ήμερης εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών στο πλαίσιο της διευθέτησης
- Άκυρη η απόλυση εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει διευθέτηση του χρόνου εργασίας
- Πλαίσιο αντικειμενικών και αυστηρών ελέγχων από την Επιθεώρηση Εργασίας με την ψηφιακή κάρτα εργασίας, για την αποφυγή εργοδοτικής αυθαιρεσίας και αθέμιτου ανταγωνισμού
1. Διευθέτηση χρόνου εργασίας – Διαλείμματα
- Το διάλειμμα θα χορηγείται μετά από 4 ώρες εργασίας (αντί για 6 ώρες πριν)
- Ξεκαθαρίζεται η διάρκεια του διαλείμματος: 15-30 λεπτά για να αποφεύγονται εργοδοτικές καταχρήσεις (π.χ. κατά τη διάρκεια ελέγχων εργαζόμενοι που βρίσκονταν στους χώρους δουλειάς αρκετή ώρα μετά τη λήξη του ωραρίου «δικαιολογούνταν» από τον εργοδότη με το σκεπτικό ότι είχαν κάνει μεγάλο διάλειμμα στο ενδιάμεσο)
- Απαγορεύεται η χορήγηση του διαλείμματος συνεχόμενου με την έναρξη ή τη λήξη της εργασίας
2. Υπερωρίες
- Αύξηση των επιτρεπόμενων υπερωριών στις 150 ώρες τον χρόνο και εξίσωση σε βιομηχανία και λοιπούς κλάδους όπως συμβαίνει στην Ευρώπη (σήμερα είναι 96 ώρες/έτος στη βιομηχανία και 120 ώρες/έτος στις μη βιομηχανικές επιχειρήσεις)
- Παράλληλα αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης – Η αμοιβή ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80%)
- Η ψηφιακή κάρτα εργασίας διασφαλίζει την κατοχύρωση στην πράξη του ωραρίου και των αμοιβών – Αποκαλύπτει τις πραγματικές υπερωρίες που ως τώρα μένουν απλήρωτες
- Καλύπτονται οι επιχειρηματικές ανάγκες – Αυξάνεται το εισόδημα των εργαζομένων – Επιβαρύνονται οι εργοδότες που δεν τηρούν τις νόμιμες διαδικασίες
3. Κυριακές
- Παραμένει το γενικό καθεστώς αργίας
- Προστίθενται στις εξαιρέσεις που επιτρέπεται ήδη να λειτουργούν (π.χ. εστίαση, καταστήματα σε τουριστικές περιοχές) οι εξής κλάδοι:
- Υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier)
- Δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών, παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού
- Επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics)
- Κέντρα κοινών υπηρεσιών (shared services centers) ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (IT), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών
- Επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου
- Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών
- Επιχειρήσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων
- Κέντρα δεδομένων (data centers) και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων
Επιτρέπονται μετά από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας:
- Εξετάσεις για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων
- Εξωσχολικές δράσεις ιδιωτικών σχολείων (ημερίδες, σεμινάρια, διαγωνισμοί κ.ά.)
- Συντήρηση κτιρίων δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών
- Προσαρμογή και αναβάθμιση πληροφοριακών συστημάτων
4. Προστασία στις απολύσεις
- Παραμένουν οι υφιστάμενες περιπτώσεις ακυρότητας (π.χ. απόλυση που οφείλεται σε δυσμενή διάκριση λόγω φύλου, πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας, συνδικαλιστικής δράσης, λόγω άρνησης πρότασης για διευθέτηση του χρόνου εργασίας κ.ά.)
- Διευρύνεται η λίστα των περιπτώσεων της άκυρης απόλυσης, που σημαίνει επιστροφή του εργαζομένου στην εργασία του και καταβολή των μισθών για την περίοδο μέχρι την επαναπασχόληση
- Απαγορεύουμε την απόλυση όταν γίνεται επειδή ο εργαζόμενος άσκησε οποιοδήποτε νόμιμο δικαίωμά του (μέχρι σήμερα η επαναπρόσληψη ήταν στην κρίση του δικαστηρίου)
- Προστίθενται στις άκυρες οι απολύσεις:
-Για άσκηση των δικαιωμάτων σε περίπτωση βίας και παρενόχλησης
-Του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου
-Εργαζομένων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια
-Εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν διευθέτηση του χρόνου εργασίας
-Τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα αποσύνδεσης - Αντιστροφή του βάρους της απόδειξης: «Εάν απολυθείς εργαζόμενος αποδείξει ενώπιον δικαστηρίου πραγματικά περιστατικά ικανά να στηρίξουν την πεποίθηση ότι η απόλυσή του είναι άκυρη, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση είναι έγκυρη»
- Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις: το δικαστήριο, αντί οποιασδήποτε άλλης συνέπειας, μετά από αίτημα είτε του εργαζομένου είτε του εργοδότη, επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης – Η πρόσθετη αποζημίωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τις αποδοχές 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερη από το διπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσης
- Συνεπώς στις περιπτώσεις αυτές ο εργαζόμενος μπορεί να εισπράξει συνολικά έως και το τριπλάσιο της νόμιμης αποζημίωσης (κανονική αποζημίωση συν πρόσθετη)
- Αν δεν υποβληθεί αίτημα από καμία πλευρά, τότε το δικαστήριο μπορεί να διατάξει επαναπρόσληψη και σε αυτές τις περιπτώσεις
- Ρύθμιση αντίστοιχη με τα ισχύοντα στη Γαλλία και την Ισπανία
5. ΕΡΓΑΝΗ II
- Ψηφιακός μετασχηματισμός του συστήματος παρακολούθησης της αγοράς εργασίας
- Μείωση του διοικητικού φόρτου, απλοποίηση διαδικασιών, κατάργηση πολλαπλών δηλώσεων από τους εργοδότες (π.χ. σε ΕΡΓΑΝΗ και ΕΦΚΑ)
- Διευκόλυνση ελέγχων για εφαρμογή της νομοθεσίας – δυνατότητα διασταύρωσης των δηλώσεων για μισθούς και ασφάλιση
- Διαλειτουργικότητα των πληροφοριακών συστημάτων ΕΡΓΑΝΗ, e-ΕΦΚΑ, Επιθεώρησης Εργασίας, ΟΑΕΔ
- Χαρακτηριστικά
- Όλη η πληροφορία του Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» διαθέσιμη σε πραγματικό χρόνο στους εργαζόμενους μέσω κινητών συσκευών
- Προσωποποιημένη πληροφόρηση
- Ειδοποιήσεις (push notifications) για κάθε γεγονός που καταχωρείται στο σύστημα
- Δυνατότητα υποβολής στοιχείων με εύκολο και γρήγορο τρόπο
- Διαδραστικά εργαλεία επικοινωνίας των εργαζομένων με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
Οφέλη
- Διαφάνεια στην αγορά εργασίας
- Εύκολη και άμεση πρόσβαση σε όλη την πληροφορία που αφορά εργασιακό βίο
- Εκσυγχρονισμός του τρόπου αλληλεπίδρασης των εργαζομένων με υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
- Καλύτερη και γρηγορότερη εξυπηρέτηση των εργαζομένων
Άλλες Δράσεις
- Διάγνωση αναγκών αγοράς εργασίας
- Σύζευξη με πλατφόρμες προσφοράς και ζήτησης εργασίας
- Παρουσίαση χαρακτηριστικών και τάσεων αγοράς εργασίας (dashboards)
- Πρόσβαση σε δεδομένα ασφάλισης
- Ολοκλήρωση με Κάρτα Εργασίας
- Εγγραφή συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικό μητρώο στο ΕΡΓΑΝΗ II: καταστατικό, έδρα, αριθμός μελών
- Η εγγραφή στο μητρώο είναι προϋπόθεση για συλλογική διαπραγμάτευση, κήρυξη απεργίας, υπογραφή ΣΣΕ
- Προϋπόθεση για κήρυξη απεργίας και την εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου είναι να υπάρχει διαθέσιμο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας
- Στόχοι: διαφάνεια – ενίσχυση της αξιοπιστίας και αντιπροσωπευτικότητας του συνδικαλιστικού κινήματος – διευκόλυνση της συμμετοχής των εργαζομένων με δικλείδες μυστικότητας
- Νέο καθεστώς προστασίας των συνδικαλιστών
- Με το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπονται περιοριστικά έξι λόγοι για τους οποίους επιτρέπεται απόλυση συνδικαλιστή (κλοπή, εξαπάτηση, σωματικές βλάβες κ.ά.) – Δεν προβλέπονται, για παράδειγμα, ως λόγοι απόλυσης συνδικαλιστή οι βιαιοπραγίες σε βάρος συναδέλφου, η σεξουαλική παρενόχληση
- Με το νέο πλαίσιο οι συνδικαλιστές θα έχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας που ισχύει για τις εγκύους – Η απόλυση θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο, η βασιμότητα του οποίου θα κρίνεται από τα dικαστήρια – Καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε ως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών
- Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα
- Ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία σε κλάδους κοινής ωφέλειας κατά τη διάρκεια της απεργίας
- Διασφαλίζεται τουλάχιστον το ένα τρίτο τής συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας κατά τη διάρκεια απεργίας σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, στους κλάδους: υγείας, ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, διύλισης πετρελαίου, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, αποκομιδής απορριμμάτων, φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης εμπορευμάτων στα λιμάνια, Πολιτικής Αεροπορίας, μισθοδοσίας στο Δημόσιο (συντάξεις) – Οι κλάδοι που εντάσσονται στη ρύθμιση προσδιορίζονται από τον νόμο 1264/1982
- Αντίστοιχες ρυθμίσεις στις περισσότερες χώρες-μέλη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO)
- Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργασθούν κατά τη διάρκεια της απεργίας. Παράβαση αυτής της υποχρέωσης οδηγεί στη διακοπή της απεργίας με δικαστική απόφαση
Παρακολουθήστε εδώ την παρουσίαση του νομοσχεδίου:
https://www.youtube.com/watch?v=5kw_weUgtMM
Η κυβέρνηση αναδεικνύει την ευρωπαϊκή διάσταση των αλλαγών που «επιτέλους υιοθετούνται μετά από 40 χρόνια και στη χώρα μας», ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ, χαρακτηρίζοντας το νέο εργασιακό ως τη «μητέρα των μαχών», κατηγορεί την κυβέρνηση για εμπαιγμό των εργαζομένων με απώτερο στόχο την κατάργηση του 8ώρου, τη μείωση των μισθών και την περαιτέρω απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Από την πλευρά τους, τα συνδικάτα έχουν προαναγγείλει κινητοποιήσεις μετά τη δημοσιοποίηση του νομοσχεδίου και με αιχμή το ελαστικό 8ωρο.
Οι σημαντικότερες διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:
1. Πώς θα εφαρμοστεί το ελαστικό 8ωρο: Το ελαστικό 8ωρο προβλέπει απασχόληση έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Το ελαστικό 8ωρο θα εφαρμόζεται μόνο κατόπιν αιτήματος του ίδιου του εργαζομένου έπειτα από έγγραφη συμφωνία και συμπληρωματικά προς την ισχύουσα νομοθεσία σε περίπτωση που δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ συνδικάτου και εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης για τον λόγο ότι ο εργαζόμενος αρνήθηκε πρόταση του εργοδότη για συμφωνία διευθέτησης.
2. Ψηφιακή κάρτα: Η ψηφιακή κάρτα, όπως υποστηρίζει το υπουργείο Εργασίας, θα συμβάλει στη θωράκιση του 8ώρου αλλά και στο «κλείδωμα» των υπερωριών, προστατεύοντας τον εργαζόμενο από τις καταχρηστικές συμπεριφορές του εργοδότη. Χρήσιμη θα είναι και για τον επιχειρηματικό κόσμο, προκειμένου να μη νοθεύεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων από εργοδότες που χρησιμοποιούν αθέμιτες πρακτικές.
Στην πράξη, ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα του όταν ξεκινά και όταν τελειώνει την εργασία του. Η κάρτα θα συνδέεται απευθείας με online σύστημα του «Εργάνη ΙΙ» και, με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται αμέσως και σε πραγματικό χρόνο η απασχόληση του εργαζομένου, η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου, οι υπερεργασίες και οι υπερωρίες του, και έτσι θα επέρχονται άμεσα οι σχετικές συνέπειες (αξιώσεις για επιπλέον αμοιβή από τον εργαζόμενο και κυρώσεις στον εργοδότη, εάν η υπέρβαση του ωραρίου είναι παράνομη).
3. Αύξηση του πλαφόν στις υπερωρίες: Η υπερωριακή απασχόληση εναρμονίζεται με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 150 ώρες ετησίως, από 96 ώρες που είναι σήμερα στη βιομηχανία και 120 ώρες στους λοιπούς κλάδους. Σκοπός της διάταξης είναι να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των επιχειρήσεων αλλά και να διασφαλίζεται ο εργαζόμενος σε περίπτωση παράνομης υπέρβασης των ορίων των υπερωριών. Το σύστημα αμοιβής των υπερωριών δεν αλλάζει, που σημαίνει ότι κάθε ώρα υπερωρίας πάνω από τις 9 που θεωρείται υπερεργασία πληρώνεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Επιπλέον, με την αύξηση του πλαφόν περιορίζονται οι λεγόμενες κατ’ εξαίρεση υπερωρίες που αμείβονται με ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 80%.
4. Απεργία και συνδικαλιστικός νόμος. Με προσωπικό ασφαλείας οι απεργίες στις ΔΕΚΟ: Με τη διάταξη που εισάγεται, προβλέπεται προσωπικό ασφαλείας που διασφαλίζει την ελάχιστη εγγυημένη λειτουργία και προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών ως προς την παροχή ενός μίνιμουμ (33%) επιπέδου υπηρεσιών σε κρίσιμους κλάδους κατά τη διάρκεια των απεργιακών κινητοποιήσεων στις ΔΕΚΟ. Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Αυστραλία κ.λπ. Διευκρινίζεται ότι η ρύθμιση αυτή δεν αλλάζει το καθεστώς σε σχέση με το προσωπικό ασφαλείας και δεν αναφέρεται στο πλήθος των εργαζομένων που καλούνται να παράσχουν τις υπηρεσίες τους, αλλά στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα στο μετρό, κατά τις ημέρες της απεργίας θα πρέπει να κυκλοφορεί το ένα τρίτο των συρμών, ανεξαρτήτως του αριθμού προσωπικού που πρέπει να απασχολείται, για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα.
Προκήρυξη απεργίας: Για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, συμπεριλαμβανομένων των ολιγόωρων στάσεων εργασίας, απαιτείται προειδοποίηση του εργοδότη ή της συνδικαλιστικής του οργάνωσης τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πραγματοποίησή της. Ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας, θα πρέπει η γενική συνέλευση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να παρέχει πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως (ηλεκτρονικώς), ενώ θα πρέπει να αναφέρονται και τα αιτήματα. Επιπλέον, καθίσταται απαραίτητος όρος για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος η απογραφή των εργαζομένων και των εργοδοτών στο ήδη νομοθετημένο Γενικό Μητρώο.
Άδεια και προστασία συνδικαλιστών: Το συνδικαλιστικό στέλεχος που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με κάθε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο χρόνος πρότερης ενημέρωσης μπορεί να περιοριστεί σε 48 ώρες. Από τις απολύσεις προστατεύονται για έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας. Μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης: για έως 200 μέλη 5, για έως 1.000 μέλη 7, για περισσότερα από 1.000 μέλη 9.
Προστασία στην εργασία: Η συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει απεργία υποχρεούται να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων, που δεν συμμετέχουν στην απεργία, να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οιονδήποτε. Σε αντίθετη περίπτωση η απεργία μπορεί να διακοπεί.
5. Εργασία τις Κυριακές: Με τη βούλα του νόμου θα λειτουργούν πλέον τις Κυριακές επτά κλάδοι της οικονομίας, εκτός αυτών που ήδη επιτρέπεται η εργασία (π.χ. εστίαση). Σύμφωνα με το νομοσχέδιο για την προστασία της εργασίας, τη δυνατότητα λειτουργίας και τις Κυριακές μπορεί να χρησιμοποιήσουν η τροφοδοσία, τα logistics, φάρμακα, data centers, εξωσχολικές δράσεις, μηχανογράφηση, εξετάσεις έκδοσης διπλωμάτων καθώς και βιομηχανικές μονάδες που δουλεύουν έτσι κι αλλιώς 7 ημέρες με βάρδιες αλλά δεν καλύπτονταν μέχρι τώρα από τη νομοθεσία. Αυξάνεται, δηλαδή, η λίστα των εξαιρέσεων που υπάρχει στο σχετικό βασιλικό διάταγμα του 1966. Το σύστημα αμοιβών δεν αλλάζει. Δηλαδή η εργασία την Κυριακή αμείβεται με προσαύξηση 75%, ενώ παρέχεται δικαίωμα να δοθεί αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης την αμέσως επόμενη εβδομάδα.
6. Νέο πλαίσιο για τις απολύσεις: Δύο σημαντικές αλλαγές στο δίκαιο των απολύσεων φέρνουν οι διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου. Το ν/σ προβλέπει έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς σε περίπτωση που η απόλυσή τους κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια. Με άλλη διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζομένου στη δουλειά μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος που δεν θα προσέρχεται στον χώρο εργασίας θα αμείβεται κανονικά.
7. Εξίσωση των εργατοτεχνιτών με τους υπαλλήλους -ένα πάγιο αίτημα των συνδικάτων και κυρίως του ΚΚΕ- προβλέπει το σχέδιο νόμου. Θα οδηγήσει σε αναβάθμιση του εισοδήματος δεκάδων χιλιάδων εργατοτεχνιτών, με βασικότερο όφελος τον υπερδιπλασιασμό της αποζημίωσης απόλυσης.
8. Παραχωρούνται νέες αρμοδιότητες στον ΟΜΕΔ: Οι μεσολαβητές και διαιτητές του ΟΜΕΔ θα διενεργούν και διαδικασίες συμφιλίωσης, επιλύοντας ατομικές εργατικές διαφορές που μέχρι σήμερα υπάγονται στην Επιθεώρηση Εργασίας. Οι μεσολαβητές και διαιτητές στον ΟΜΕΔ θα έχουν 3ετή θητεία, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, αποκλειστικής ενασχόλησης. Πλέον, οι δικηγόροι που θα θελήσουν να απασχολούνται στον ΟΜΕΔ θα πρέπει να αναστέλλουν τη δικηγορική τους λειτουργία.
9. Τι αλλάζει στις γονικές άδειες: Θεσπίζεται άδεια σε πατέρες εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης 14 ημερών κατά τη γέννηση του τέκνου και 10 ημερών σε περιπτώσεις μερικής απασχόλησης του πατέρα. Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών και για τους δύο γονείς, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό (έως τώρα η εν λόγω άδεια ήταν άνευ αποδοχών). Η άδεια μπορεί να χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 χρόνων. Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.
10. Κατοχυρώνονται τα δικαιώματα των εργαζομένων στην τηλεργασία, καθώς υιοθετείται το δικαίωμα αποσύνδεσης, δηλαδή το δικαίωμα του εργαζομένου να μην απαντά σε κλήσεις και μηνύματα του εργοδότη, για να προστατεύει έτσι την οικογενειακή και προσωπική του ζωή.
11. Εισάγονται αυστηρά μέτρα για τη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, ικανοποιώντας αιτήματα των εργαζόμενων, ιδιαίτερα των γυναικών.
12. Προστατεύονται τα δικαιώματα των απασχολούμενων σε εταιρείες courier και delivery, με προβλέψεις τόσο για τη συνδικαλιστική τους έκφραση όσο και για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία τους.
