Μετά από ζυμώσεις, διαβουλεύσεις, έντονες συζητήσεις στο παρασκήνιο και πιέσεις από τους ισχυρούς της Ευρώπης, φτάσαμε ένα 24ωρο πριν την έναρξη των διερευνητικών επαφών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Πώς εισέρχονται, όμως, οι δυο συνομιλητές στην «αρένα» της διαβούλευσης και υπό ποιο διπλωματικό – γεωπολιτικό περιβάλλον θα τελεστούν οι συζητήσεις;
Γράφει ο Νώντας Βλάχος
Ας ξεκινήσουμε από το διεθνές σκηνικό, υπό το οποίο θα εκκινήσουν οι διερευνητικές επαφές. Μη γελιόμαστε, συνεχίζουμε να είμαστε αυτήκοοι μάρτυρες μια παράλογης κατάστασης, που θυμίζει θεατρική φαρσοκωμωδία και έχει ως πρωταγωνιστές την Άγκυρα, τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Γιατί να το κρύψομεν άλλωστε, που έλεγε και ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, μεταξύ τους επικρατεί μια… ωραία ατμόσφαιρα, ολίγον τι σουρεαλιστική, που προσβάλλει τη νοημοσύνη όποιου ασχολείται έστω και ελάχιστα, με τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο και δη με τη θρασύτατη και επιθετική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ.
Μπορέλ σε γραμμή… Άγκυρας
Πράγματι ακούγονται τουλάχιστον σουρεαλιστικά όσα ξεστόμισε ο Ζοζέπ Μπορέλ, κατά την προ ημερών συνάντησή του με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, όπου μεταξύ άλλων δήλωσε το εξής… απίστευτο: «το 2020 ήταν μια … περίπλοκη χρονιά στις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας ,αλλά τώρα υπάρχει βελτίωση»! Θα περίμενε κανείς ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το γεγονός ότι καθοδηγείται, για άλλους βέβαια … ποδηγετείται , παίρνει γραμμή από τη Γερμανία, θα επιχειρούσε δημοσίως να κρατήσει-στο μέτρο του δυνατού- μια στάση σχετικώς ίσων αποστάσεων. Τουναντίον, αυτό που βλέπουμε να παίζεται μπροστά στα μάτια μας, είναι οι Βρυξέλλες να διαστρεβλώνουν πλήρως την πραγματικότητα και να διαγράφουν πλήρως τις «αμαρτίες» της Άγκυρας, που γίνονται μάλιστα κατά δύο χωρών μελών της Ε.Ε., την Ελλάδα και την Κύπρο. Σβήνουν μονοκονδυλιά τα όσα απαράδεκτα ξεστόμισε ο Ταγίπ Ερντογάν και οι συνεργάτες του, κατά των Ευρωπαίων ηγετών και συνολικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν προέκυπτε η απειλή επιβολής ευρωπαϊκών κυρώσεων προς την Άγκυρα.
Η κραταιά Γερμανία συνεχίζει αταλάντευτα να στέκεται στο πλευρό της Τουρκίας και να αποκρούει εδώ και πολύ καιρό, κάθε άποψη που εμπεριέχει έστω και την παραμικρή υπόνοια για τιμωρία της «χαϊδεμένης» της συμμάχου. Υπό αυτές τις συνθήκες, με το Βερολίνο στο πλευρό της και τις Βρυξέλλες να επιδεικνύουν μια ακατανόητη μαλθακότητα απέναντί της, που αγγίζει τα όρια του… ύποπτου, η Τουρκία κατέρχεται στις διερευνητικές επαφές.
Η κατάλληλη «προστασία» για την Τουρκία
Οι περιβόητες διερευνητικές επαφές αποτελούν την κατάλληλη «προστασία» για την Τουρκία, προκειμένου να αποφύγει στο εγγύς μέλλον και δη στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. τον Μάρτιο, ενδεχόμενες κυρώσεις. Όχι πως υπήρξε στα αλήθεια ποτέ σοβαρή περίπτωση να τις επιβληθούν ποινές, μιας και η προστάτιδα Γερμανία φρόντιζε για το αντίθετο, ωστόσο, οι διερευνητικές επαφές αποτελούν το κατάλληλο άλλοθι, για να ξεδιπλώσει ακούραστα και χωρίς οχλήσεις τη στρατηγική της.
Η Τουρκία, λοιπόν, υπό την αέναη προστασία της Γερμανίας και τη φιλική στάση της Ε.Ε. απέναντί της, «εξασφάλισε» τη διεξαγωγή των διερευνητικών επαφών, έχοντας συγκεκριμένο πλάνο και στόχευση. Να μετατρέψει τις μονομερείς διεκδικήσεις της, οι οποίες δεν «εμπεριέχουν» την παραμικρή νομιμοποίηση, σε διμερείς διαφορές, εγκλωβίζοντας την Αθήνα σ’ ένα διάλογο, που θα δημιουργήσει γεωπολιτικά και διπλωματικά τετελεσμένα. Η Τουρκία αμφισβητεί συνολικά το ισχύον καθεστώς στο Αιγαίο και την ελληνική κυριαρχία επ’ αυτού, όμως επειδή θέλει να μετατρέψει τις διερευνητικές επαφές σ’ ένα ιδιότυπο μεγάλο παζάρι, θα «παίξει» κι άλλα διπλωματικά χαρτιά, όπως για παράδειγμα, αυτό της Δυτικής Θράκης και της «τουρκικής μειονότητας».
Η αταλάντευτη θέση της Ελλάδας
Δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί στα σοβαρά ότι η Ελλάδα σύρθηκε στις διερευνητικές επαφές. Αναμφίβολα δέχθηκε πιέσεις από τον διεθνή παράγοντα (κυρίως από Βερολίνο και Βρυξέλλες), όμως επέλεξε να πάει στις συζητήσεις, υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι η ατζέντα θα περιλαμβάνει μόνο το ζήτημα οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών.
Αυτά είναι τα μοναδικά ζητήματα προς συζήτηση που θέτει η ελληνική πλευρά, αποκλείοντας κατηγορηματικά οποιοδήποτε άλλο θέμα εγείρει η Άγκυρα. Σε κάθε περίπτωση, αν και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τα μελλούμενα, οι πιθανότητες να προκύψει κάτι ουσιαστικό και με θετικό πρόσημο, αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες, είναι ελάχιστες. Άλλωστε, και οι προηγούμενες δεκάδες φορές που τα εν λόγω ζητήματα τέθηκαν προς διμερή διαβούλευση, το αποτέλεσμα ήταν πλήρες αδιέξοδο.
Η Τουρκία που… επαναπροσέγγισε με ταχύτατους ρυθμούς και πάλι την Ευρώπη, γνωρίζοντας προφανώς για τις μη «φιλικές» διαθέσεις» της κυβέρνησης Μπάιντεν στις ΗΠΑ, κερδίζει χρόνο και καμουφλάρει τις επιθετικές της επιδιώξεις και τον εμπρηστικό της χαρακτήρα. Όσο η Ευρώπη τής δίνει συγχωροχάρτι, μπορεί να ισχυρίζεται τα πάντα. Ακόμη και ότι είναι μια φιλειρηνική χώρα που επιθυμεί μέσω του διαλόγου, την επίλυση των διαφορών με την Ελλάδα…
