Ψηφιακή δεκαετία: Η Κομισιόν δρομολογεί σχέδιο δράσης για τη στήριξη της ανάκαμψης και τον μετασχηματισμό των τομέων των μέσων ενημέρωσης και των οπτικοακουστικών μέσων

Σήμερα η Επιτροπή ενέκρινε σχέδιο δράσης για τη στήριξη της ανάκαμψης και του μετασχηματισμού των τομέων των μέσων ενημέρωσης και των οπτικοακουστικών μέσων. Οι τομείς αυτοί, οι οποίοι έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση του κορονοϊού, είναι θεμελιώδους σημασίας για τη δημοκρατία, την πολιτισμική πολυμορφία και την ψηφιακή αυτονομία της Ευρώπης. Το σχέδιο δράσης επικεντρώνεται σε τρεις τομείς δραστηριότητας και σε 10 συγκεκριμένες δράσεις με σκοπό να συμβάλει στην ανάκαμψη του τομέα των μέσων ενημέρωσης από την κρίση, διευκολύνοντας και διευρύνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, στον μετασχηματισμό του τομέα με τόνωση των επενδύσεων για την υιοθέτηση της διττής ψηφιακής και πράσινης μετάβασης διασφαλίζοντας παράλληλα τη μελλοντική ανθεκτικότητα του τομέα και στην ενδυνάμωση των Ευρωπαίων πολιτών και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

Ανάκαμψη

Δυνάμει του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κάθε εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα διαθέσει τουλάχιστον το 20 % των δαπανών για την ψηφιακή τεχνολογία. Τα μέτρα που αποβλέπουν στην ενίσχυση της παραγωγής και της διανομής ψηφιακού περιεχομένου, όπως τα ψηφιακά μέσα επικοινωνίας, θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου αυτού. Επιπλέον, το σχέδιο δράσης έχει ως στόχο:

1) διευκόλυνση της πρόσβασης στη στήριξη της ΕΕ μέσω ειδικού εργαλείου που επιτρέπει στις επιχειρήσεις των μέσων ενημέρωσης να βρίσκουν όλες τις ευκαιρίες για ενωσιακή χρηματοδότηση που προορίζονται γι’ αυτές. Το εργαλείο αυτό θα τους υποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να ζητήσουν τη δέουσα στήριξη από την ΕΕ, στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, αλλά και μέσω των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας·
2) τόνωση των επενδύσεων στον οπτικοακουστικό τομέα μέσω της νέας πρωτοβουλίας MEDIA INVEST στόχος της οποίας είναι η κινητοποίηση επενδύσεων ύψους 400 εκατομμυρίων EUR σε περίοδο 7 ετών·
3) δρομολόγηση της πρωτοβουλίας «NEWS» για την ομαδοποίηση των δράσεων και τη στήριξη του τομέα των μέσων ενημέρωσης. Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει πιλοτικό επενδυτικό έργο NEWS με ιδρύματα και άλλους ιδιώτες εταίρους, πρόσβαση σε δάνεια που θα στηρίζονται από την εγγύηση InvestEU, επιχορηγήσεις, καθώς και ένα ευρωπαϊκό φόρουμ μέσων ενημέρωσης με τον τομέα. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Μετασχηματισμός

Σκοπός του σχεδίου δράσης είναι η στήριξη του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού του τομέα μέσω των ακόλουθων δράσεων:

4) ενθάρρυνση της δημιουργίας ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων για τα μέσα επικοινωνίας για την κοινοχρησία των δεδομένων και την καινοτομία·
5) προώθηση ενός ευρωπαϊκού βιομηχανικού συνασπισμού εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας που θα επιτρέψει στα μέσα ενημέρωσης της ΕΕ να επωφεληθούν από αυτές τις τεχνολογίες εμβύθισης και δρομολόγηση ενός μιντιακού εργαστηρίου εικονικής πραγματικότητας επικεντρωμένου σε έργα που επιλέγουν νέους τρόπους αφήγησης και αλληλεπίδρασης·
6) διευκόλυνση των συζητήσεων και των δράσεων ώστε ο κλάδος να καταστεί κλιματικά ουδέτερος έως το 2050.

Μέσα και δυνατότητες δράσης

Τέλος, οι πολίτες και οι επιχειρήσεις βρίσκονται στο επίκεντρο των προσπαθειών που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης, ώστε να δοθούν στους Ευρωπαίους οι δυνατότητες και τα μέσα δράσης. Οι δράσεις περιλαμβάνουν:

7) έναρξη διαλόγου με τη βιομηχανία οπτικοακουστικών μέσων προκειμένου να βελτιωθεί η πρόσβαση σε οπτικοακουστικό περιεχόμενο και η διαθεσιμότητά του σε ολόκληρη την ΕΕ, ώστε, αφενός, να επεκταθεί η βιομηχανία και να προσεγγίσει νέο είδος κοινού, και, αφετέρου, να μπορούν οι καταναλωτές να απολαμβάνουν μεγάλη ποικιλία περιεχομένου·
8) προώθηση των ταλέντων στον τομέα των ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, μεταξύ άλλων με την προώθησης της πολυμορφίας μπροστά και πίσω από την κάμερα, καθώς και με την αναζήτηση και τη στήριξη νεοφυών επιχειρήσεων στον τομέα των μέσων ενημέρωσης·
9) ενίσχυση των δυνατοτήτων δράσης των πολιτών, ενισχύοντας μεταξύ άλλων τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας και στηρίζοντας τη δημιουργία ανεξάρτητης εναλλακτικής ανάγνωσης ειδήσεων.
10) ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών στο πλαίσιο της ομάδας ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (ERGA), ώστε να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία της αγοράς των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ.

Το παρόν σχέδιο δράσης για τα μέσα ενημέρωσης και τον οπτικοακουστικό τομέα συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη δημοκρατία, σκοπός του οποίου είναι η ενίσχυση της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης σε ολόκληρη την Ευρώπη, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των δημοσιογράφων. Το σχέδιο δράσης ευθυγραμμίζεται επίσης πλήρως με τις επικείμενες προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες και τον νόμο για τις ψηφιακές αγορές, που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου που ισχύει για τις ψηφιακές υπηρεσίες στην ΕΕ.

Δηλώσεις ορισμένων μελών του Σώματος των επιτρόπων

Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, Εκτελεστική Αντιπρόεδρος για μια «Ευρώπη Έτοιμη για την Ψηφιακή Εποχή», δήλωσε: «Αναλαμβάνουμε τη δέσμευση να βοηθήσουμε τον τομέα των μέσων ενημέρωσης να αντεπεξέλθει σε αυτή την καταιγίδα και στις δυσχέρειες που προκάλεσε η κρίση, και να αξιοποιήσουμε πλήρως τις ευκαιρίες που προσφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.»

Η Βιέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδια για θέματα αξιών και διαφάνειας, δήλωσε: «Τα μέσα ενημέρωσης δεν είναι απλώς ένας οικονομικός τομέας, είναι ένας από τους πυλώνες της δημοκρατίας μας. Γι’ αυτόν τον λόγο το σχέδιο αυτό είναι τόσο σημαντικό. Βασίζεται στα σημαντικότερα πλεονεκτήματά μας, στην πολυμορφία και στα ταλέντα της Ευρώπης, και θέτει στο επίκεντρο την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και της καλλιτεχνικής ελευθερίας. Βασιζόμαστε στα κράτη μέλη και πιστεύουμε ότι θα πράξουν όσα τους αναλογούν και θα χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους για να στηρίξουν τον τομέα, σεβόμενα πλήρως την ανεξαρτησία του και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης.».

Ο Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, πρόσθεσε: « Η βιομηχανία μέσων ενημέρωσης και οπτικοακουστικών μέσων πλήττεται σοβαρά από την κρίση που διανύουμε. Πρέπει να δράσουμε άμεσα. Αυτό το βιομηχανικό σχέδιο θα είναι ο χάρτης πορείας μας για την ανάκαμψη, τον μετασχηματισμό και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μέσων ενημέρωσης. Θα εξασφαλίσει στη βιομηχανία τα μέσα ώστε να συμβάλει στην ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση και να επωφεληθεί από αυτές.»

Επόμενα στάδια

Λόγω της θεμελιώδους σημασίας που έχει ο χρόνος για τον τομέα των μέσων ενημέρωσης της ΕΕ, οι περισσότερες από τις δράσεις που περιγράφονται στο σχέδιο δράσης θα δρομολογηθούν ήδη κατά τους πρώτους μήνες του 2021. Θα πραγματοποιηθούν διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την καλύτερη δυνατή υλοποίηση των δράσεων επιτόπου.

Ιστορικό

Τα μακροχρόνια προβλήματα, ιδίως ο κατακερματισμός της σχετικής αγοράς, έχουν αποδυναμώσει τους ευρωπαϊκούς τομείς των οπτικοακουστικών μέσων και των μέσων ενημέρωσης σε σχέση με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές τους. Οι αδυναμίες αυτές επιδεινώθηκαν από την κρίση του κορονοϊού, με συνέπεια τη μείωση των διαφημιστικών εσόδων, την κατάρρευση των κινηματογράφων (όπου οι απώλειες εκτιμώνται σε 100 000 EUR τον μήνα ανά αίθουσα προβολής στη διάρκεια του περιορισμού της κυκλοφορίας) και τη στασιμότητα της παραγωγής. Η κατάσταση αυτή, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία οι επιγραμμικές πλατφόρμες τρίτων χωρών κερδίζουν μεγάλα μερίδια αγοράς, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη στρατηγική αυτονομία του τομέα των μέσων ενημέρωσης και των οπτικοακουστικών μέσων της ΕΕ. Όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης, ιδιαίτερη ανησυχία εμπνέουν η μείωση των εσόδων (τα έσοδα από διαφημίσεις μειώθηκαν από 30 % έως 80 %) και η παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο, σε συνδυασμό με την εμφάνιση «ερήμων ενημέρωσης» («news deserts») [συρρίκνωση ή εξαφάνιση των αξιόπιστων τοπικών μέσων ενημέρωσης] σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης. Σε γενικές γραμμές, περιορισμένη είναι και η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών από τον τομέα.

Η Επιτροπή πρότεινε σειρά μέτρων για τη στήριξη της οικονομίας κατά τη διάρκεια της κρίσης, κάλεσε δε τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα μέτρα αυτά για τη στήριξη του τομέα των μέσων ενημέρωσης. Τέθηκε άμεσα σε εφαρμογή ένα εκτεταμένο προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, και διατέθηκε πρόσθετη χρηματοδότηση για τη συνοχή μέσω της πρωτοβουλίας REACT-EU, στο πλαίσιο της οποίας ο τομέας του πολιτισμού έχει αναγνωριστεί ως προτεραιότητα. Το ευρωπαϊκό μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE) είναι επίσης ένα σημαντικό μέσο που έχει τεθεί στη διάθεση των κρατών μελών για την καταπολέμηση των αρνητικών οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού.https ://ec .europa .eu /commission /presscorner /detail /el /ip _20_1872

Παράλληλα, η Επιτροπή έχει προσαρμόσει υφιστάμενα εργαλεία, για παράδειγμα τον υφιστάμενο μηχανισμό εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας, και στον τομέα των μέσων ενημέρωσης, ώστε να παρέχεται μεγαλύτερη ευελιξία στην αποπληρωμή δανείων και να διευκολύνεται ο δανεισμός με την παροχή μεγαλύτερης ασφάλειας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.