Πιθανή η παράταση και τον Δεκέμβριο του επιδόματος των 800 ευρώ, ενώ ενισχύεται η «γραμμή άμυνας» για το 2021 με πρόσθετα μέτρα στήριξης ύψους 1 δισ. ευρώ.
Υπό τη σκιά της πανδημίας η κυβέρνηση προχωρά σε ενίσχυση της χρηματοδοτικής γραμμής άμυνας με πρόσθετα μέτρα στήριξης της οικονομίας με χρονικό ορίζοντα τον Απρίλιο του 2021.
Οι ραγδαίες και απρόβλεπτες εξελίξεις στο μέτωπο της επιδημιολογικής κρίσης που οδηγούν σε παράταση του lockdown με ανοιχτή την ημερομηνία άρσης του, υποχρεώνουν το οικονομικό επιτελείο να αλλάξει σχεδιασμό και να εγκαταλείψει το αρχικό σενάριο για την έκταση των παρεμβάσεων για την ανάσχεση των επιπτώσεων στα δημόσια οικονομικά και την πραγματική οικονομία.
Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2021 που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την Παρασκευή θα προβλέπει πρωτογενές έλλειμμα υψηλότερο του 3% του ΑΕΠ έναντι 1% που προβλέπει το προσχέδιο, καθώς θα ανεβάζει το λογαριασμό του Δημοσίου με στόχο την αντιστάθμιση τυχόν νέων πληγμάτων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Επισημαίνεται ότι στο προσχέδιο το συνολικό κόστος των παρεμβάσεων για το επόμενο έτος έχει υπολογιστεί σε 2,688 δισ. ευρώ έναντι 21,468 δισ. ευρώ φέτος, εκτίμηση όμως που έχει ανατραπεί από τις εξελίξεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος προϋπολογισμός θα ενσωματώνει σενάριο για επιπλέον παρεμβάσεις άνω του 1 δισ. ευρώ με το οικονομικό επιτελείο να έχει το βλέμμα στραμμένο στον Απρίλιο οπότε και εκτιμά ότι θα αρχίσει σταδιακά η αποκλιμάκωση της πανδημίας
Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα του ιδιωτικού τομέα και τις πληρωμές για την επιδότηση των δόσεων δανείων μέσω του προγράμματος «Γέφυρα» ο προϋπολογισμός θα προβλέπει νέους κύκλους επιστρεπτέας προκαταβολής, παράταση του ειδικού μηνιαίου επιδόματος για εργαζόμενους σε αναστολή και υποχρεωτικό «κούρεμα» στα ενοίκια για τις πληττόμενες επιχειρήσεις.
Εκτροχιασμός με έλλειμμα 9,056 δισ. ευρώ
Πάντως πλήρη εκτροχιασμό του φετινού προϋπολογισμού καταγράφουν τα στοιχεία του δεκαμήνου καθώς το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης έφτασε στα 13,4 δισ. ευρώ και το πρωτογενές στα 9,056 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες ανήλθαν σε 51,8 δις ευρώ καταγράφοντας υπέρβαση 7,668 δισ. ευρώ, ενώ στα φορολογικά έσοδα έχει ανοίξει «τρύπα» 6,052 δισ. ευρώ, με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη να δηλώνει ότι «με δεδομένα τα έκτακτα υγειονομικά μέτρα, περιμένουμε σημαντική επιδείνωση των εσόδων στο επόμενο διάστημα».
Πέραν της μείωσης των φορολογικών εισπράξεων λόγω της ύφεσης μία ακόμη εστία κινδύνου που απειλεί τα κρατικά ταμεία είναι η αδυναμία των φορολογούμενων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Σεπτέμβριο δεν πληρώθηκαν φόροι 621 εκατ. ευρώ προφανώς λόγω της οικονομικής στενότητας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Το υπουργείο Οικονομικών προεξοφλεί έλλειμμα 15,8 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους. Η διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης μέσα στο 2021 παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, αφού προϋποθέτει την κάλυψη ενός «κενού» ύψους 10 δισ. ευρώ που υπονομεύει την ανάπτυξη και απειλεί με νέα μέτρα λιτότητας τα νοικοκυριά. Βέβαια σε επίπεδο στόχων και δεσμεύσεων το 2021 θα εξακολουθεί να ισχύει η λεγόμενη ρήτρα διαφυγής και θεωρείται πολύ πιθανό και το 2022 να μην υπάρχουν στόχοι και δημοσιονομικοί κανόνες αλλά από το 2023 αναμένεται να επιστρέψουν έστω και μερικώς προσαρμοσμένοι.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους πορεύονται με το ενδεχόμενο επέκτασης των επιδομάτων αναστολής εργασίας των 800 ευρώ και τον επόμενο μήνα με βάση την παραδοχή ότι τα περιοριστικά μέτρα θα ισχύσουν τουλάχιστον έως τις 10 Δεκεμβρίου.
Οι χρηματοδοτικές πιέσεις από την έξαρση της πανδημίας ακυρώνουν οποιοδήποτε σχεδιασμό για πληρωμή του Δώρου των Χριστουγέννων με βάση τον ονομαστικό μισθό για τους εργαζόμενους σε αναστολή, πράγμα που σημαίνει ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα λάβουν ψαλιδισμένο το 13ο μισθό.
Παράλληλα οι κραδασμοί από το δεύτερο κύμα της καραντίνας βαθαίνουν την φετινή ύφεση με το κοντέρ να δείχνει πάνω από 10% και κατεβάζουν τη ταχύτητα της ανάπτυξης για το 2021 στο 4,5% – 5% έναντι στόχου 7,5% στο προσχέδιο.
Επιστρεπτέα προκαταβολή και επίδομα θέρμανσης
Σε μία προσπάθεια να δώσει ανάσες ρευστότητας στην αγορά το οικονομικό επιτελείο επιστρατεύει διαδικασίες fast track για την πληρωμή των χρημάτων της επιστρεπτέας προκαταβολής 4 στους δικαιούχους προκειμένου μέχρι το τέλος του μήνα να ενισχυθούν με 1,2 δισ. ευρώ χιλιάδες επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες που πλήττονται από την πανδημία. Οι ενδιαφερόμενοι αμέσως μετά την υποβολή της αίτησης θα λαμβάνουν το φθηνό κρατικό δάνειο. Η πλατφόρμα της ΑΑΔΕ για την υποβολή των αιτήσεων αναμένεται να ανοίξει προς το τέλος της εβδομάδας ενώ σύμφωνα με το σχεδιασμό με τον ίδιο τρόπο θα ενεργοποιηθεί και η Επιστρεπτέα Προκαταβολή 5 τον Δεκέμβριο.
Την ερχόμενη εβδομάδα, αναμένεται να εκδοθεί και η υπουργική απόφαση για το επίδομα θέρμανσης το οποίο θα καταβληθεί στους δικαιούχους μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, ενώ από τις 24 Νοεμβρίου μέχρι τις 30 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθούν οι πληρωμές σε συντάξεις και επιδόματα του ΟΠΕΚΑ.
