Το κρίσιμο στοίχημα των νέων περιοριστικών μέτρων: αποφυγή γενικού lockdown. Σε συρρίκνωση του ΑΕΠ έως και κατά 4% το 2021 μπορεί να οδηγήσει νέα επιδείνωση της πανδημίας. Τι εκτιμά το ΙΟΒΕ.
Κλιμακώνεται η αβεβαιότητα για την οικονομία, μετά την ενεργοποίηση της τελευταίας σειράς περιοριστικών μέτρων, που αποτελούν την τελευταία γραμμή άμυνας πριν το γενικό lockdown. Για πρώτη φορά, ένας έγκυρος φορέας ανάλυσης των οικονομικών εξελίξεων, το ΙΟΒΕ, δημοσιοποίησε ένα εναλλακτικό σενάριο για τις οικονομικές εξελίξεις του επόμενου έτους, σύμφωνα με το οποίο θα μπορούσαν να ανατραπούν εντελώς οι προσδοκίες για ανάκαμψη και να οδηγηθεί η οικονομία σε μια νέα ύφεση, με συρρίκνωση του ΑΕΠ έως και κατά 4%.
Τον πρώτο λόγο στην παρούσα φάση έχουν οι επιδημιολόγοι, ενώ οι οικονομολόγοι παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας, προκειμένουν να προσαρμόσουν ανάλογα τα δικά τους σενάρια. Η διαχείριση της πανδημίας έχει μπει σε εξαιρετικά κρίσιμη φάση, καθώς το μέτρο της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας και τα υπόλοιπα περιοριστικά μέτρα που έχουν ενεργοποιηθεί σε τοπικό επίπεδο, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα της κάθε περιοχής, έχουν φέρει τη χώρα ένα σκαλοπάτι πριν την επιβολή γενικού lockdown, κάτι που ήδη έχει συμβεί στην Ευρώπη (Ιρλανδία).
Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας «Βήμα της Κυριακής», και ενώ τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τα 900 ημερησίως, ο πρωθυπουργός έχει δεχθεί εισήγηση από την ομάδα των ειδικών που συμβουλεύει την κυβέρνηση για την επιβολή γενικού lockdown, στην περίπτωση που δεν ανασχεθεί επαρκώς η πανδημία και τα κρούσματα ξεπεράσουν τα 2.000 ημερησίως, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα δοκιμασθεί στα όρια της αντοχής του το σύστημα υγείας της χώρας.
Το ΙΟΒΕ έγινε, αυτή την εβδομάδα, ο πρώτος φορέας ανάλυσης των οικονομικών εξελίξεων, που έδωσε στη δημοσιότητα, με την τριμηνιαία έκθεσή του, ένα εναλλακτικό σενάριο προβλέψεων για το 2021, το οποίο λαμβάνει ως βασική υπόθεση την επιδείνωση των συνθηκών σε σχέση με την πανδημία και την επιβολή αυστηρών περιοριστικών μέτρων που θα έπλητταν σοβαρά την οικονομική δραστηριότητα. Ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, ξεκαθάρισε ότι το σενάριο αυτό δεν έχει πολλές πιθανότητες να επιβεβαιωθεί. Όμως, δεν παύει να αποτελεί ένα σενάριο που προκαλεί δέος, καθώς σκιαγραφεί μια εξαιρετικά επώδυνη παράταση της ύφεσης για δεύτερο συνεχές έτος, κάτι που θα δοκίμαζε σε ακραία όρια τις αντοχές επιχειρήσεων, νοικοκυριών και του κρατικού προϋπολογισμού.
«Οι διακυμάνσεις της πανδημίας κορωνοϊού και τα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της, περιοριστικά, αλλά και ενίσχυσης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, παραμένουν οι κύριοι καθοριστικοί παράγοντες της εξέλιξης του ΑΕΠ στο τρέχον και το επόμενο έτος», όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ στην έκθεσή του, εκτιμώντας ότι θα υπάρξει «ύφεση 8,0% φέτος και ανάπτυξη στην περιοχή του 4,0-4,5% το 2021 εάν δεν σημειωθεί ισχυρή ανάκαμψη της πανδημίας». Όμως, όπως τονίζει, «εφόσον οι υγειονομικές συνθήκες επιδεινωθούν έντονα στη διάρκεια του χειμώνα, στην Ελλάδα και διεθνώς, θα υπάρξει συνέχιση ύφεσης το επόμενο έτος, με ρυθμό 2,5-4,0%».
Όπως τονίζει το ΙΟΒΕ,
- Το εναλλακτικό σενάριο πρόβλεψης περιλαμβάνει την έντονη επιδείνωση της υγειονομικής κρίσης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα, στη διάρκεια του χειμώνα, που επηρεάζει τις προβλέψεις για το 2021. Αυτή η εξέλιξη θα οδηγήσει στη λήψη εκτεταμένων μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας, με ισχυρές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα.
- Σε μια τέτοια περίπτωση αναμένεται η υλοποίηση πρόσθετων δράσεων στήριξης, σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Πάρα ταύτα, θα υπάρξουν ισχυρές επιπτώσεις στην εγχώρια ζήτηση, στις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων και στις ξένες άμεσες επενδύσεις, ενώ θα επηρεαστούν αρνητικά και οι διεθνείς ταξιδιωτικές μετακινήσεις στην Ελλάδα.
- Επιπλέον, η ύφεση το τρέχον και η ανάκαμψη το επόμενο έτος στην Ευρωζώνη θα είναι μεγαλύτερη και μικρότερη αντίστοιχα των προσφάτως προβλεπόμενων (9,0% και 4,0% αντίστοιχα).
Το ΙΟΒΕ σημειώνει ότι «η υγειονομική κρίση λόγω του COVID-19, οι εξελίξεις που έχει προκαλέσει (μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, στήριξης των επιχειρήσεων και των πολιτών) και όσες θα προέλθουν από αυτή, θα αποτελέσουν τους κύριους καθοριστικούς παράγοντες των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στο υπόλοιπο χρονικό διάστημα του 2020 και μάλλον το 2021, εγχωρίως και διεθνώς. Την τρέχουσα περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη το δεύτερο στάδιο κλιμάκωσης της υγειονομικής κρίσης, και στην Ελλάδα. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τη δυναμική της πανδημίας το χειμώνα, επομένως και για τις επιδράσεις της στην ελληνική κοινωνία και την οικονομία. Η σχετική αβεβαιότητα ενισχύεται από το ότι δεν είναι ακόμη σαφές το πότε θα είναι διαθέσιμα τα επιστημονικά μέσα για την αντιμετώπισή της (εμβόλιο, εξειδικευμένα φάρμακα για θεραπείες)».
Επισημαίνεται, πάντως, από το ΙΟΒΕ, ότι ήδη στον προϋπολογισμό έχουν ενσωματωθεί μέτρα στήριξης και για το 2021. και «εφόσον η εξέλιξη της πανδημίας το απαιτήσει, αναμένεται ότι θα ληφθούν και άλλα μέτρα, πολλά εκ των οποίων θα βασίζονται σε όσα ήδη εφαρμόζονται/εφαρμόστηκαν». Ειδικότερα,
- «Δράσεις για την άμβλυνση των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης έχουν ήδη προγραμματιστεί για το 2021. Οι σημαντικότερες εξ’ αυτών είναι η μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα και η αναστολή καταβολής της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης. Επιπρόσθετα, θα συνεχιστούν οι επιδράσεις του προγράμματος «ΓΕΦΥΡΑ», θα υλοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος της δράσης κάλυψης των ασφαλιστικών εισφορών – επιδότησης €200, επί έξι μήνες, για προσλήψεις μακροχρόνια ανέργων, στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργίας 100.000 νέων θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2021, έχει προβλεφθεί και για το επόμενο έτος η παροχή της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, σε πολύ μικρότερη έκταση από ότι φέτος (δαπάνη €72 εκατ., έναντι εκτίμησης €1,26 δισεκ. για το 2020). Η προβλεπόμενη συνολική επίπτωση των παρεμβάσεων το 2021 στην πλευρά των δαπανών είναι €1,47 δισεκ., ενώ στο σκέλος των εσόδων €913 εκατ.».
Όπως φαίνεται στον πίνακα που παρατίθεται στην έκθεση του ΙΟΒΕ, το «μαύρο» σενάριο για ύφεση 2,5% – 4,00% το 2021 θα προκαλούσε τεράστιες ανατροπές στα βασικά μεγέθη της οικονομίας. Μεταξύ άλλων, η ιδιωτική κατανάλωση θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και κατά 2,5%, αντί να αυξηθεί έως 4,5%, οι επενδύσεις να μειωθούν κατά 10%, αντί να αυξηθούν έως και κατά 20%, οι εξαγωγές να μειωθούν έως κατά 11%, αντί να αυξηθούν έως 20% και η ανεργία να ξεπεράσει το 20%, αντί να μειωθεί στο 17%.
Το εναλλακτικό σενάριο του ΙΟΒΕ: Πώς μεταβάλλονται τα βασικά μεγέθη της οικονομίας:
