Πού αποδίδεται η “μαλακή” στάση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία. Τι ρόλο έπαιξαν Ισπανία- Ιταλία και γιατί. Ποιες χώρες στήριξαν Ελλάδα- Κύπρο.
Από την κυβέρνηση κάνουν τα πικρά- γλυκά και δηλώνουν ικανοποιημένοι για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για την Τουρκία, καθώς το τελικό κείμενο συμπερασμάτων είναι διαφορετικό από τα δύο αρχικά και εξαιρετικά θετικά για την Άγκυρα προσχέδια και καθώς αν και δεν υπάρχει η λέξη κυρώσεις, γίνεται αναφορά στα συγκεκριμένα άρθρα των Συνθηκών για την επιβολή κυρώσεων (άρθρα 29 και 215). Είναι όμως γεγονός ότι το τελικό κείμενο συμπερασμάτων επίσης απέχει από τις αρχικές στοχεύσεις τόσο της Αθήνας όσο και της Λευκωσίας.
Και αυτό καθώς ούτε αυτοματοποιημένος μηχανισμός επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία εάν παραβιάσει εκ νέου τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου θεσμοθετείται, αλλά η ΕΕ “θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο μέχρι τη Σύνοδο του Δεκεμβρίου 2020”. Ούτε επιβλήθηκαν βέβαια κυρώσεις στην Τουρκία για τις συνεχιζόμενες προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε πάντως προϊδεάσει για τις εξελίξεις όταν στις δηλώσεις της προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής είχε ταχθεί κατά της επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία. Η διαφωνία του Βερολίνου με οποιαδήποτε σκληρή απόφαση κατά της Άγκυρας ήταν βεβαίως γνωστή τοις πάσι. Και πλέον πολλοί και στη γαλάζια παράταξη πιστεύουν ότι το αντάλλαγμα που είχε υποσχεθεί η κ. Μέρκελ στον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τη νύχτα της 21ης προς 22 Ιουλίου για την απόσυρση των 18 τουρκικών πολεμικών πλοίων από Καστελόριζο, ήταν η διαβεβαίωση πως δεν θα επιτρέψει την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία από την ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι ήταν η πρώτη ελληνοτουρκική κρίση του καλοκαιριού και πως είχε στη συνέχεια αποκαλυφθεί ότι η Γερμανίδα καγκελάριος είχε επικοινωνήσει προηγουμένως και ξανά την επομένη και με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η γερμανική εφημερίδα Bild έγραφε μάλιστα ότι η κ. Μέρκελ απέτρεψε πόλεμο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Ως γνωστόν βεβαίως στη συνέχεια και με πρόσχημα τη συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου για την ΑΟΖ που έβαλε φρένο στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Τουρκία ενέτεινε τις προκλήσεις με το Oruc Reis, το οποίο απέσυρε πάνω στην ώρα για τη Σύνοδο Κορυφής. Η οποία υπενθυμίζεται ότι είχε αναβληθεί για μία εβδομάδα με αφορμή τον κορονοϊό, αναβολή όμως που θεωρήθηκε “διπλωματική ασθένεια” καθώς η Κύπρος απειλούσε να μπλοκάρει τις κυρώσεις σε Λευκορωσία, που η ΕΕ σε αντίθεση με τις κυρώσεις σε Τουρκία ήταν αποφασισμένη να επιβάλλει.
Γιατί το Βερολίνο χαϊδεύει τόσο την Τουρκία; Οι λόγοι είναι πολλοί. Οικονομικοί, καθαρά ψηφοθηρικοί καθώς στη Γερμανία ζουν πολλοί πολίτες τουρκικής καταγωγής, αλλά και λόγω του προσφυγικού- μεταναστευτικού, καθώς η Μέρκελ θεωρεί ότι η Τουρκία συγκρατεί τα ρεύματα προς Ευρώπη.
Πριν βιαστεί όμως κανείς να καταγγείλει τη “γερμανοκρατούμενη Ευρώπη”, οφείλει να λάβει υπόψη του πως δεν ήταν μόνο το Βερολίνο άκρως επιφυλακτικό απέναντι στο ενδεχόμενο κυρώσεων στην Άγκυρα. Παρά τις υποσχέσεις στην πρόσφατη Ευρωμεσογειακή Σύνοδο, Ισπανία και Ιταλία επίσης δεν ήθελαν κυρώσεις και σίγουρα όχι οικονομικές. Ο λόγος είναι απλός: Ειδικά οι ισπανικές τράπεζες είναι εκτεθειμένες στην Τουρκία με δάνεια 82,8 δισ ευρώ. Αλλά και οι ιταλικές τράπεζες έχουν επίσης δανείσει τη γείτονα και συνολικά η ευρωπαϊκή οικονομία έχει ανοίγματα στην Τουρκία, με συνέπεια να φοβούνται μία κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας.
Η δε Ισπανία έχει στενή αμυντική συνεργασία με την Τουρκία. Οι γείτονες έχουν αγοράσει φρεγάτες και ελικοπτεροφόρο από την κρατική ισπανική εταιρεία Navantia και ήταν ένας από τους πέντε καλύτερους πελάτες της ισπανικής αμυντικής βιομηχανίας το 2019.
Ανοχή απέναντι στην Τουρκία δείχνουν και χώρες της ανατολικής Ευρώπης, καθώς φοβούνται ότι μία πλήρης ρήξη με την ΕΕ θα σπρώξει την Άγκυρα σε ρωσικές αγκάλες. Δεν είναι άνευ σημασίας ότι ο κ. Μητσοτάκης κατά τη συνάντηση του με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν συζήτησε και το θέμα της Τουρκίας, αν και το μείζον ζήτημα, που κυριάρχησε και στη συνάντηση που είχαν οι ηγέτες των χωρών του Βίζενγκραντ με τους ηγέτες των χωρών του Νότου είναι να σταματήσουν οι πρώτοι να μπλοκάρουν το Ταμείο Ανάκαμψης, επειδή τίθεται ως όρος για τη χρηματοδότηση ο σεβασμός στο κράτος δικαίου.
Τις ελληνικές και κυπριακές θέσεις υποστήριξαν στη Σύνοδο η Γαλλία (λόγω της σύγκρουσης συμφερόντων με Τουρκία στη Λιβύη και τη Μέση Ανατολή), η Αυστρία (καθώς ο σκληρός δεξιός Κουρτς “πουλά” στους ψηφοφόρους του σκληρή στάση έναντι της Άγκυρας στο προσφυγικό, σε πλήρη αντιδιαστολή με την πολιτική Μέρκελ) και η Σλοβενία.
Δεν είναι άνευ σημασίας όμως το γεγονός ότι όπως αποδείχθηκε στη Σύνοδο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μετατρέπονται σε ευρωτουρκικές. Αρκεί η ΕΕ να αρχίσει να λειτουργεί λίγο περισσότερο ως Ένωση…
Από την κυβέρνηση επικαλούνται άλλωστε και την αντίδραση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο εξέφρασε μεν ικανοποίηση για τα θετικά για την Τουρκία σημεία του κειμένου συμπερασμάτων, αλλά επανέλαβε το πάγιο τουρκικό παράπονο ότι η ΕΕ άγεται και φέρεται από Ελλάδα και Κύπρο, καθώς και ότι δεν αναγνωρίζει τουρκικά δικαιώματα στην ενεργειακή μοιρασιά της Ανατολικής Μεσογείου. Αντίδραση που πάντως έχει να κάνει και με τον τουρκικό μαξιμαλισμό.
