Στη Διεθνή Σύμβαση για τη Ναυτική Έρευνα και Διάσωση του 1979 (SAR) παραπέμπει το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το νέο σχέδιο έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο που παρουσίασε το περασμένο Σάββατο η Τουρκία. Χωρίς να παίρνει επί της ουσίας θέση το Βερολίνο επισημαίνει πως η σύμβαση «προβλέπει ότι οι περιοχές ευθύνης για τις εθνικές υπηρεσίες διάσωσης στη θάλασσα θα πρέπει να καθοριστούν από τα ενδιαφερόμενα συμβαλλόμενα κράτη μέσω συμφωνίας μεταξύ τους.» Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει, σύμφωνα με το γερμανικό ΥΠΕΞ, ότι «η οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας διάσωσης είναι εντελώς ανεξάρτητη από την οριοθέτηση των εθνικών θαλάσσιων συνόρων.» Όπως επισημαίνει στη συνέχεια, «έχουμε ήδη τονίσει πολλές φορές ότι μια λύση στα αμφιλεγόμενα ζητήματα στην Ανατολική Μεσόγειο μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω ενός διαλόγου μεταξύ όλων των εμπλεκομένων.»
«Σε πολύ χαμηλό επίπεδο οι εξαγωγές στην Τουρκία»
Το τουρκικό σχέδιο έρευνας και διάσωσης καταγγέλλει σε επιστολές του προς τους ομολόγους του στη Γερμανία, την Ισπανία και την Ιταλία ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας. Ειδικά στην επιστολή του προς τον Χάικο Μάας ο κ. Δένδιας ζητά από τη γερμανική κυβέρνηση να μη δοθούν άδειες εξαγωγής που αφορούν στρατιωτικό υλικό όπως υποβρύχια, φρεγάτες, αεροσκάφη και την αναβάθμιση τεθωρακισμένων. Σε μια πρώτη αντίδραση το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δηλώνει ότι η γερμανική κυβέρνηση ακολουθεί «μια περιοριστική και υπεύθυνη πολιτική εξαγωγής όπλων.» Όπως διαβεβαιώνει, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η χορήγηση αδειών εξαγωγής λαμβάνονται «μετά από προσεκτική εξέταση και υπό το πρίσμα παραμέτρων της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας.»
Επίσης επισημαίνεται ότι ο αριθμός των αδειών για εξαγωγές στην Τουρκία βρίσκονται «σε πολύ χαμηλό επίπεδο.» Τα τελευταία χρόνια η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει εκδώσει νέες άδειες εξαγωγής για «κρίσιμους εξοπλισμούς» που θα μπορούσε η Τουρκία να τους χρησιμοποιήσει «στο πλαίσιο περιφερειακών στρατιωτικών επιχειρήσεων», διαβεβαιώνει το γερμανικό ΥΠΕΞ. «Η γερμανική κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες, και με την ιδιότητα της Προεδρίας της ΕΕ, για την αποκλιμάκωση και το διάλογο στην Ανατολική Μεσόγειο.» Όπως ακόμη διαβεβαιώνει, «σε στενή συνεργασία με τους εταίρους στην ΕΕ», μονίμως η κυβέρνηση εξετάζει τις αποφάσεις για τις γερμανικές εξαγωγές παίρνοντας υπόψη την περιφερειακή κατάσταση ασφάλειας. Ας σημειωθεί ότι πανομοιότυπη δήλωση έκανε στις 9 Σεπτεμβρίου ο υφυπουργός Οικονομίας Ούλριχ Νούσμπαουμ σε επερώτηση των Πρασίνων για τις γερμανικές εξαγωγές όπλων στην Τουρκία.
Άλλο έγκριση, άλλο εξαγωγή
Απαντώντας μια ημέρα πριν, στις 8 Σεπτεμβρίου, σε επερώτηση του κόμματος Η Αριστερά ο ίδιος υφυπουργός έδωσε στοιχεία για τις άδειες πού εξέδωσε φέτος το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο Οικονομίας για εξαγωγές όπλων στην Τουρκία. Από την 1η Ιανουαρίου ως την 31η Αυγούστου εγκρίθηκαν εξαγωγές ύψους 27.608.964 εκ. ευρώ «κυρίως στον ναυτικό τομέα.» Με αυτή τη διατύπωση το υπουργείο Οικονομίας εννοεί ότι οι εξαγωγές αφορούσαν σχεδόν αποκλειστικά προϊόντα που σχετίζονται με τα έξι υποβρύχια της «Κλάσης 214» του γερμανικού ομίλου ThyssenKrupp Marine Systems. Από την ετήσια έκθεση του υπουργείου Οικονομιών για την εξαγωγή όπλων το 2019 προκύπτει ότι η αξία των εξαγωγών όπλων στην Τουρκία πέρυσι ήταν ακόμη χαμηλότερη. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται, τον προηγούμενο χρόνο εγκρίθηκαν 187 αιτήσεις για εξαγωγές όπλων στην Τουρκία συνολικής αξίας 31.618.242 ευρώ. Το ίδιο διάστημα απορρίφθηκαν 12 τουρκικές αιτήσεις αξίας 14.575.810 ευρώ.
Διαφορετική είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά την αξία των τρεχουσών εξαγωγών όπλων. Σε ότι αφορά τις πραγματικές εξαγωγές η Τουρκία ήταν το 2018 και το 2019 ο σημαντικότερος προορισμός γερμανικών όπλων στο εξωτερικό. Τα δύο αυτά έτη η Τουρκία εισήγαγε όπλα αξίας 584,7 εκ. ευρώ από τη Γερμανία. Και σε αυτή την περίπτωση τα προϊόντα αφορούσαν κυρίως τα υποβρύχια της «Κλάσης 214».
Το γερμανικό δίλημμα
Η εξαγωγή των εξαρτημάτων των υποβρυχίων, τα οποία συναρμολογούνται στην Τουρκία, εγκρίθηκε ήδη το 2009 και διασφαλίστηκε με εγγύηση Hermes του γερμανικού κράτους ύψους 2,4 δις ευρώ. Εξ ου και η δυσκολία του Βερολίνου να σταματήσει τις σχετικές εξαγωγές. Εκτός αυτού, στο πρόγραμμα των υποβρυχίων συμμετέχουν και επιχειρήσεις άλλων χωρών. Δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται ότι για το Βερολίνο η Άγκυρα εξακολουθεί να παραμένει ένας σημαντικός νατοϊκός εταίρος για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο
DEUTSCHE WELLE
