Σε άρθρο της η Τζούντιθ Χέριν, καθηγήτρια στο King’s College του Λονδίνου, γράφει πως η «Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο.
Με ένα συγκλονιστικό άρθρο στην Washington Post, η καθηγήτρια του King’s College Judith Herrin, εξηγεί το συμβολισμό της μετατροπής της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί και παράλληλα τονίζει ότι η κίνηση αυτή του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πράξη πολιτιστικής ισοπέδωσης. Όπως τονίζει η καθηγήτρια, «ο Τούρκος πρόεδρος προσπαθεί να αντιστρέψει την πτωτική δημοτικότητά του υποστηρίζοντας έναν θρησκευτικό φονταμενταλισμό που απειλεί τις μειονότητες της Τουρκίας, τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας και τον ιστορικό ρόλο της Κωνσταντινούπολης ως ανεκτική μητρόπολη όπου συνυπάρχουν μουσουλμανικές, χριστιανικές και εβραϊκές θρησκείες για αιώνες».
«Πριν μερικές ημέρες, η κοντόφθαλμη, κυνική εκστρατεία του Ερντογάν χτύπησε την καρδιά του παγκόσμιου πολιτισμού και τον ουσιαστικό χαρακτήρα της Κωνσταντινούπολης. Με την παρακίνηση του Ερντογάν, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας εξέδωσε μια σκανδαλωδώς επικίνδυνη και φανατική απόφαση: Η Αγία Σοφία, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και ένα παγκόσμιο σύμβολο ιστορίας και πολυπολιτισμικής εκπροσώπησης, θα μετατραπεί από μουσείο σε τζαμί», προσθέτει η καθηγήτρια.
«Λειτουργώντας ως μουσείο, η Αγία Σοφία, ένα τεράστιο κτίριο 1.500 ετών που προηγουμένως λειτουργούσε ως εκκλησία και στη συνέχεια ως τζαμί, αντιπροσώπευε την ουσία της Κωνσταντινούπολης, ένα μέρος όπου οι αυτοκρατορίες και οι θρησκείες που αλλάζουν τον κόσμο συγκρούστηκαν και τέμνονταν, αλλά των οποίων τα μνημεία και τα αντικείμενα μπορούν να τα απολαύσουν όλοι. Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί ένα συμβολικό τέλος σε αυτήν την κληρονομιά ανοχής», αναφέρει σε άλλο σημείο.
Και καταλήγει:
«Η ιστορία της Αγίας Σοφίας περιέχει την ιστορία της πόλης. Είναι μια βυζαντινή εκκλησία που κυριάρχησε στον ορίζοντα της Κωνσταντινούπολης, σε όλη την ιστορία της πόλης. Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την πόλη το 1453, έγινε τζαμί. Το 1935, ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της σύγχρονης, κοσμικής Τουρκίας, το έκανε μουσείο και η Αγία Σοφία άνοιξε σε όλους ως πολιτιστικός και επιστημονικός χώρος. Έγινε ένα τεράστιο τουριστικό αξιοθέατο. Οι επισκέπτες θαυμάζουν όχι μόνο τη δομή της, αλλά και τα στρώματα της ιστορίας που ενσωματώνει.
Το να μετατραπεί αυτό το ασυναγώνιστο κτίριο σε τόπο λατρείας απειλεί την ανοιχτή πρόσβαση σε μια υπέροχη κατασκευή και στις πολύτιμες ψηφιδωτές διακοσμήσεις του. Περιορίζοντας την πρόσβαση στη μεγαλύτερη ιστορική κληρονομιά της Κωνσταντινούπολης, ο Ερντογάν επιτίθεται στις κοσμικές παραδόσεις που κάνουν την πόλη και την ίδια την Τουρκία ένα σταυροδρόμι για τον κόσμο. Είναι μια πράξη πολιτιστικής ισοπέδωσης.
Πρόκειται για μια απόφαση ενός πολιορκημένου «αυτοκράτορα» – του πιο επικίνδυνου – υποκινούμενου από την επιθυμία να τιμωρήσει τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι ψήφισαν αποφασιστικά εναντίον του, και από την επιθυμία του να εδραιώσει τη θέση του προκαλώντας εχθρότητα μεταξύ των φανατικών οπαδών του και εκείνων που συνδέονται με τις κοσμικές παραδόσεις.
Η Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο. Η τύχη της δεν είναι απλά θέμα, όπως επιμένει αμυντικά ο Ερντογάν, της τουρκικής κυριαρχίας».
