“Τα πλήγματα πρέπει να επιφέρονται όλα ταυτόχρονα, ώστε όντας λιγότερο αισθητά, να ενοχλούν λιγότερο”
Νικολό Μακιαβέλι, “Ο ηγεμόνας”,1513
Ο κορωνοϊός και η διαχείριση της διασποράς του θέτει σε αμφισβήτηση τις αντοχές της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής μας οργάνωσης. Πολλοί κάνουν λόγο για την επόμενη μέρα προσπαθώντας να ιχνηλατήσουν τις επιπτώσεις αυτής της διαχείρισης στις ζωές μας.
Αυτό το κείμενο είναι μια κατάθεση τέτοιων προβληματισμών.
Αρχίζοντας από το τοπικό επίπεδο, με την ασφάλεια του χρόνου που έχει μεσολαβήσει από την έναρξη στη περιοχή μας της διασποράς της νόσου, φάνηκε ξεκάθαρα ότι δεν υπήρχε κάποιος συγκεκριμένος σχεδιασμός. Το επιχείρημα σε αυτό ήταν ότι “πως μπορούμε να σχεδιάζουμε για κάτι που δεν έχουμε ξαναντιμετωπίσει;”. Δηλαδή με το ίδιο επιχείρημα, επειδή δεν έχουμε αντιμετωπίσει ποτέ έναν ισχυρό σεισμό στη περιοχή μας ή μια αστική φωτιά που θα κάψει πολυκατοικίες, δεν είμαστε υποχρεωμένοι θεσμικά να κάνουμε σενάρια αντιμετώπισης.
Το επιχείρημα αυτό λοιπόν εκπίπτει σε δικαιολογία, μιας και η ασθένεια covid-19 ήδη είχε χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως “πανδημία” και η πολιτική προστασία θα έπρεπε να οργανώνει νέες ΜΕΘ, τις πολιτικές περιορισμού των κοινοτήτων, να ενημερώνει και να συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς της πολιτικής προστασίας και να προνοεί για τον εφοδιασμό τους με τον ανάλογο εξοπλισμό.
Αντί αυτού είδαμε μια πολιτική τύπου “βλέποντας και κάνοντας”, αρχίζοντας με την ανειλικρινή δήλωση του υπουργού υγείας ότι η “χώρα μας είναι θωρακισμένη” και όταν έπρεπε να αποδειχθεί η “θωράκιση” αυτή, στη περιοχή μας, αποκαλύφθηκε ότι τα νοσοκομεία μας ήταν ανεπαρκή, ότι ο συντονισμός και η συνεννόηση μεταξύ των θεσμικών οργάνων προβληματική, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον χαρακτηρισμό “σε καραντίνα” όλης της δημοτικής ενότητας Μεσοποταμίας αντί μόνο του οικισμού, όπως είχε αποφασιστεί στη συζήτηση που είχε προηγηθεί και με μέτρα δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα, όπως του περιορισμού μετακίνησης 20:00-08:00, για τα οποία ακόμα και τώρα κανείς δεν έχει δώσει μια εξήγηση για ποιό λόγο εφαρμόστηκαν .
Και αυτή η πολιτική “βλέποντας και κάνοντας” συνεχίστηκε και συνεχίζεται σε άλλους τομείς.
Η στατιστική είναι ένα βασικό μαθηματικό εργαλείο της επιδημιολογίας. Η επιδημιολογία είναι μια επιστήμη που συνδυάζει την ιατρική και την κοινωνική έρευνα. Πρέπει να σκεφτούμε τα “τεστ” για τον κορονοϊό σαν ένα ερωτηματολόγιο που μας ρωτάει βασικά πράγματα όπως, το ποιοι και από που είμαστε, πόσο χρονών είμαστε, αν έχουμε κάποια υποκείμενη ασθένεια και αν έχουμε κορονοϊό ή όχι. Με βάση αυτή τα βασικά ερωτήματα χτίζεται μια “τοπολογία” της διασποράς της ασθένειας και εφαρμόζονται πολιτικές.
Η στατιστική αυτή αποδείχθηκε και ένα πεδίο μικροκομματικής σπέκουλας που υπερκέρασε την αξία της ως επιστημονικού εργαλείου. Έτσι η ΝΔ την χρησιμοποίησε για να προσπαθήσει να αποδείξει ότι τα καταφέρνει μια χαρά, συγκρίνοντας τους θανάτους και τα επιβεβαιωμένα κρούσματα με άλλες χώρες, αποκρύπτοντας όμως ότι η μεθοδολογίες και οι συνθήκες είναι διαφορετικές, καθώς και τις φωνές των ιατρών που μιλούσαν για ελλείψεις, υποστελέχωση και ανεπάρκεια. Φωνές που προσεταιρίστηκε η αντιπολίτευση για να κάνει την δικιά της σπέκουλα, υποβαθμίζοντας τις ευθύνες της για την αποδυνάμωση της δημόσιας υγείας με τα μνημονιακά μέτρα που εφάρμοσε σχεδόν κατά γράμμα, μετά την ήττα της στις διαπραγματεύσεις της, στην αρχή της θητείας της.
Ευθύνες που φυσικά μεταφέρονται και στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και τους εκεί εκπροσώπους τους. Τους “νικητές” που στο τέλος βγήκαν ηττημένοι. Ίσως περισσότερο από την Ελλάδα, στην οποία το εναπομείναν δημόσιο σύστημα υγείας, ακόμα και μετά την μνημονιακή λαίλαπα, τελικά ίσως ήταν καλύτερο από τους θεωρητικά υποδειγματικούς Ευρωπαίους. Η ουσία όμως πέρα από νικητές και ηττημένους με βάση τις υποκειμενικά ερμηνευόμενες στατιστικές, είναι ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συγκεκριμένη στρατηγική και μεθοδολογία και ανακοινώνει επίσημα τις συστάσεις του για τα ενδεικνυόμενα μέτρα.
Η διαφορά της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ σε εθνικό επίπεδο είναι ότι η πρώτη ευχαρίστως θα υπονόμευε τη δημόσια υγεία για να ευνοήσει τις ιδιωτικοποιήσεις του τομέα της υγείας ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ έκανε το ίδιο,ήταν αντίθετος με αυτό, λέγοντας ότι εξαναγκάζεται να το κάνει δίχως όμως να παραιτείται από την εξουσία για τα “δεξιά” μέτρα που έπαιρνε.
Κι εδώ αποκαλύπτεται η σημασία της δημόσιας υγείας παγκοσμίως, της οποίας την χρόνια υπονόμευση πληρώνουν οι πολίτες και προσπαθούν να συγκαλύψουν οι δεξιές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Στην Ελλάδα την βιώνουμε με σκανδαλώδη χρηματοδότηση των ΜΜΕ, τα οποία επειδή συρρικνώνονται τα διαφημιστικά τους έσοδά, βασίζονται στις κρατικές επιχορηγήσεις και έχουν καταντήσει κατάφωρα μεροληπτικά, πληγώνοντας την πολυφωνία και την δημοσιογραφική δεοντολογία.
Όπως η παγκοσμιοποίηση της ελεύθερης αγοράς μεταφέρει με ευκολία κεφάλαια και προϊόντα από το ένα μέρος του πλανήτη στο άλλο, έτσι κοσμο-πολίτης είναι και και ο κορωνοϊός. Μόνο που ο ιός δεν κάνει ούτε ταξικές, ούτε άλλου είδους διακρίσεις. Χτυπά τον εργάτη και τον εργοδότη,τον Χριστιανό και τον Μουσουλμάνο, τον μαύρο και τον λευκό,τον γηγενή και τον μετανάστη με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Κι αυτό αναγκάζει ακόμα και τις κυβερνήσεις που βασίζουν την κυριαρχία τους σε τέτοιου είδους διακρίσεις, να αναθεωρήσουν τις πολιτικές τους σε ότι αφορά την περίθαλψη. Η επιδημία αυτή επίσης ανάγκασε τις κυβερνήσεις σε ένα γενικό Lock Down. Θα μπορούσαμε να το αντιστοιχίσουμε κάπως με τα lockouts των επιχειρήσεων όταν θέλουν να περάσουν μέτρα στα οποία τα εργατικά σωματεία αντιτίθενται. Αυτή τη στιγμή οι κυβερνήσεις προσπαθούν μέσα από επιδοματικές πολιτικές να κρατήσουν τόσο τις (μικρομεσαίες κυρίως) επιχειρήσεις όσο και τους εργαζόμενους σε κατάσταση “επιβίωσης” και να αναδιοργανώσουν τον καπιταλισμό προς όφελός της η κάθε μία.
Οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες δεν θα έχουν όμως τις ίδιες επιπτώσεις. Τουλάχιστον άμεσα.
Αυτή η πολιτική της λογικής “βλέποντας και κάνοντας” λοιπόν, είναι σπασμωδικές κινήσεις για να κρατηθεί ο καπιταλισμός στη “συντήρηση”, ώστε να μετά τα σκεφτούν οι κυβερνήσεις, πως θα τον “ξαναζεστάνουν”.
Μέσα σε αυτό το “βλέποντας και κάνοντας” πολιτικό κλίμα λοιπόν, κάποιες δηλώσεις είναι εντυπωσιακά ειλικρινείς, αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα της κρατικής παρέμβασης, την αναγκαιότητα βασικών δημόσιων αγαθών και στιγματίζουν πολλές φορές ακόμα και πολιτικούς εκβιασμούς με οικονομικό μανδύα. Κι αυτές οι δηλώσεις δεν έρχονται “από τα αριστερά” , αλλά από εμμονικούς νεοφιλελεύθερους ιδεολόγους!
Φυσικά
Φυσικά, αυτές οι φωνές είναι οι εξαιρέσεις μέσα στο “γενικό κανόνα”, ο οποίος είναι η με κάθε τρόπο και κάθε κόστος στήριξης των μεγάλων επιχειρήσεων που θα επενδύσουν μετά το τέλος της πανδημίας και θα ξαναστηλώσουν τον καπιταλισμό στα πόδια του.
Μόνο που αυτό ειδικά την Ελλάδα, γίνεται ξεδιάντροπα, θρασύτατα και προκλητικά με εντελώς ταξικά κριτήρια, υπέρ του κεφαλαίου και κατά της εργασίας.
Με μέτρα που πολλές φορές αφήνουν άρωμα ρουσφετιού και υπόγειων συμφερόντων,
Ενδεικτικά να αναφέρω, την επιδοματική πολιτική με τα 800€ σε ανέργους, που όμως την χάνουν πάνω από 1 εκατομμύριο μακροχρόνια άνεργοι, την εκ περιτροπής ανά 15θήμερο εργασία, τα επιδόματα των 600€ που δόθηκαν μέσω αμφιβόλου ποιότητας εκπαιδευτικά ιδρύματα και τελικά ανακλήθηκαν, την αγνόηση των αιτημάτων των ιατρών για προσλήψεις και παράλληλα την χρηματοδότηση ιδιωτικών κλινικών με 30 εκατομμύρια (σκανδαλώδες, αν σκεφτεί κανείς την αποδυνάμωση του συστήματος δημόσιας υγείας επι υπουργείας ‘Αδωνη Γεωργιάδη), την αγνόηση επιστολών δημόσιων νοσοκομείων, που έλεγαν ότι έχουν τη δυνατότητα να διενεργούν τέστ δωρεάν και ζητούσαν να μπούν στον εθνικό σχεδιασμό. Κι όλα αυτά ενώ οι προτάσεις του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ) είναι πάντα στο τραπέζι, όπως ο “δανεισμός εργαζομένων”. Ελλέιψη μάλιστα οποιασδήποτε δυνατότητας αντίδρασης, άρρωνται οι περιβαλλοντικοί όροι δόμησης και μπαίνει στον αναπτυξιακό νόμο ανέγερση ξενοδοχείου δίπλα ακριβώς στην Ακρόπολη(!), οι τράπεζες λειτουργούν χρεώνοντας τις προμήθειες κανονικά, παρά τους μειωμένους μισθούς και την εκτεταμένη ανεργία,ενώ οι εργοδότες εκβιάζουν υπαλλήλους με τους διακιούχους των 800ε. Μπαίνει στις πληττόμενες επιχειρήσεις η εταιρεία ταχυμεταφορών του προέδρου του ΣΕΒ, γίνονται απολύσεις “τηλεγραφικά” ακόμα και με SMS, όπως στη περίπτωση του Ελευθέριου Βενιζέλος, μπαίνει σε τροχιά ιδιωτικοποίησης η ΔΕΠΑ εμπορίας και ανεμογεννήτριες συνεχίζουν να φυτεύονται στα βουνά. Κι όλα αυτά ενώ μας ζητάν ακόμα και να συμβάλουμε “εθελοντικά” στην οικονομική ενίσχυση του ΕΣΥ και να χειροκροτάμε τους ιατρούς, των οποίων η φωνές αντίδρασης φιμώνονται, με απαγορεύσεις δηλώσεων στα, έτσι κι αλλιώς, “φιμωμένα” με επιδοτήσεις ΜΜΕ, που παρουσιάζουν ψεύτικους συνωστισμούς σε παραλίες σαν της Θεσσαλονίκης…
Κάτι θα ήξερε λοιπόν ο Ιταλός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας Μάουρο Φεράρι και παραιτήθηκε αφού προσπάθησε να πείσει τις εμμονικά ξεροκέφαλες Βρυξέλλες, να δυναμώσουν τα εθνικά συστήματα υγείας…
Σάκης Καρανικολόπουλος
