Όσοι ανήκουμε στη γενιά των 30 φεύγα, ανήκουμε στη γενιά που η κρίση φρέναρε απότομα τα σχέδια και τα όνειρά της για το μέλλον, ανατρέποντας όλα όσα είχε μάθει στα παιδικά της χρόνια.
Στη γενιά με τα πλούσια βιογραφικά: Σπουδές, μεταπτυχιακά, διδακτορικά, ξένες γλώσσες, σεμινάρια, εξειδικεύσεις κλπ κλπ.
Στη γενιά με τους ανοιχτούς ορίζοντες: Ταξίδια στο εξωτερικό, καταιγισμό πληροφοριών μέσω διαδικτύου (γενικά ΜΜΕ), ελευθερία έκφρασης απόψεων, ιδεών και συναισθημάτων και τόσα άλλα.
Στη γενιά της τεχνολογίας: Διαδίκτυο, Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, Gadgets, Έξυπνες εφαρμογές…
Στη γενιά της ανεργίας!
Στη γενιά που δύσκολα φεύγει από την ασφάλεια του πατρικού σπιτιού!
Στη γενιά που συμβιβάζεται με δουλειές χωρίς μέλλον, χωρίς ικανοποιητικές οικονομικές απολαβές, χωρίς ευχαρίστηση, χωρίς ουσία!
Στη γενιά που έμαθε με τα πολλά και τώρα δυσκολεύεται ή δεν ξέρει να θέτει προτεραιότητες!
Κάποιοι επιλέξαμε (με μεγάλη δυσκολία) να επιστρέψουμε στην Καστοριά -στον τόπο που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε- αφού ολοκληρώσαμε τις σπουδές μας, κόντρα στη λογική που φώναζε να στήσουμε τη ζωή μας μακριά. Σε κάποιον τόπο ζωντανό, γιατί όχι όμορφο, με θέληση, ανάπτυξη, θέσεις εργασίας, προοπτικές, επενδύσεις, τουρισμό, βιομηχανία, πανεπιστήμια και νοσοκομεία, αλλά κυρίως σοβαρό σχεδιασμό για το μέλλον.
Ένα ποσοστό από εκείνους που επισκέπτονται για πρώτη φορά την Καστοριά την κρίνει ως μια πόλη όμορφη με υπέροχη λίμνη και φύση, αλλά ταυτόχρονα μια πόλη άλλης εποχής. Σα να σταμάτησε ο χρόνος δεκαετίες πίσω! Με παλιομοδίτικα εμπορικά καταστήματα, ελάχιστες τουριστικές υποδομές, παραμελημένους δρόμους, απεριποίητα πάρκα και πλατείες, μεγάλες άσχημες πολυκατοικίες, κακό κυκλοφοριακό σύστημα, μισογκρεμισμένα αρχοντικά..
Και μάλλον έχει κάποια βάση αυτή η κριτική. Γνωρίζουμε πως μιλάμε για μια πόλη στην οποία δεν κυκλοφορεί ψυχή μετά τις 9 το βράδυ, με λιγοστές επιλογές διασκέδασης και αναψυχής, ελλιπείς αθλητικές υποδομές, λίγα παιδιά στα σχολεία, επαρκή νοσοκομειακή περίθαλψη- αν μιλάμε μόνο για ήπια περιστατικά-, έλλειψη σχεδίου συντήρησης και αξιοποίησης πολιτιστικών/εκκλησιαστικών μνημείων, αποδεκατισμένη αγορά, ερημωμένο ιστορικό κέντρο και ανύπαρκτες ευκαιρίες καριέρας και σταδιοδρομίας για νέους επιστήμονες.
Κυρίως όμως μιλάμε για μια πόλη πλέον γερασμένη, με οικογένειες που έφυγαν και μαθαίνουν τα νέα της πατρίδας τους μέσω διαδικτύου και φωτογραφιών…Με τους μαθητές να σκέφτονται, ήδη, το μέλλον μακριά από την πόλη μας και εκατοντάδες νέους που ψάχνουν την τύχη τους σε άλλες πολιτείες.
Από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη, καθώς πλήθος συμπολιτών μας μεταναστεύει σε τουριστικούς προορισμούς για εποχιακή εργασία.
Θέληση να ασχοληθεί κανείς νέος με τη γούνα, τον αποκλειστικό οικονομικό παράγοντα της πόλης για δεκαετίες; Μάλλον όχι! Ο κλάδος αργοπεθαίνει και οι εμπλεκόμενοι φορείς κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν…
- Ταξίδια στο εξωτερικό, συναντήσεις, φωτογραφίες, λόγια, υποσχέσεις, σχέδια, ελπίδες, χαμόγελα, υπογραφές συνεργασίας …για τους προέδρους των συνδέσμων και των ομοσπονδιών!
- Αμηχανία, άγχος, περιφορά ως πλασιέ πολυτελείας σε κάθε λογής έκθεση στο εξωτερικό, δυσκολία στις πληρωμές ακόμα και παγίων λογαριασμών, αύξηση του στοκ, αναζήτηση πελατών μέσω τρίτων έναντι αδράς αμοιβής… για τα «αφεντικά»!
- Ανεργία, εργασία ανάλογα με την ανάγκη της επιχείρησης, καθυστέρηση πληρωμών, επιστροφές δώρων, άγχος, ανασφάλεια για το μέλλον, εργασία σε αγχωτικό περιβάλλον… για τους εργαζομένους στη γούνα, διοικητικούς και εργαστηρίου!
Το Μάιο, μάλιστα, θα πραγματοποιηθεί διεθνές συνέδριο για τη γούνα στην πόλη μας. Ένα συνέδριο-μνημόσυνο θα έλεγε κανείς αν καθόταν να μετρήσει πόσοι τεράστιοι οίκοι μόδας- μαζί τους και διάσημοι influencers- έχουν αποκηρύξει τη φυσική γούνα από τις συλλογές τους. Στο συνέδριο θα συνειδητοποιήσουμε σε ποιο σημείο ακριβώς βρισκόμαστε; Θα ευλογήσουμε τα γένια μας για την άρτια δουλειά των λίγων – και αυτοί μεγάλοι πλέον σε ηλικία- γουνεργατών της Καστοριάς; Θα καταστρώσουμε σχέδιο Μάρκετινγκ που θα εξηγεί πως η φυσική γούνα είναι οικολογική σε αντίθεση με την πλαστική, όταν το πρόβλημα δεν είναι ποια είναι πιο οικολογική και βιοδιασπώμενη, αλλά η χρήση ζώων που έχουν θανατωθεί γι αυτό τον σκοπό; Και η παγκόσμια τάση δεν αφήνει κανένα περιθώριο πως θα γίνει πιο διαλλακτική στο μέλλον σε αυτό το θέμα!
Φορείς που κοιτάζουν το δέντρο και όχι το καμένο δάσος πίσω του…φορείς που αναλώνονται χρόνια τώρα σε διχασμό, συγκρούσεις, επιδείξεις ισχύος και δύναμης, τίτλους που πέρα από πόζες σε φακούς δεν εξυπηρετούν τον σκοπό τους. Δεν ξέρουν και από ότι φαίνεται δεν μπορούν να διαχειριστούν το πρόβλημα που βιώνουν.
Οι νέοι της περιοχής έχουν φυσικά γυρίσει την πλάτη τους στον κλάδο. Ελάχιστοι απασχολούνται και ακόμα πιο λίγοι ενδιαφέρονται να μάθουν και να συνεχίσουν την τέχνη. Η κύρια πηγή εισοδημάτων της περιοχής μας στέρεψε!
Οι περισσότεροι νέοι κατέχουν πλέον ένα πτυχίο Πανεπιστημίου/Κολλεγίου/ΙΕΚ κλπ και ονειρεύονται να βρουν μια δουλειά που σχετίζεται με αυτό.
Λίγες ημέρες πριν, ψηφίστηκε η κατάργηση ενός πανεπιστημιακού τμήματος στην Καστοριά. Προφανώς και είναι μία δυσάρεστη είδηση. Μια είδηση για την οποία κανονικά θα έπρεπε να στενοχωριόμαστε όλοι, βουλευτές, δήμαρχοι, αντιπεριφερειάρχες κλπ ξέχωρα από τα πολιτικά χρώματα και τις κομματικές γραμμές. Κι όμως δεν έγινε έτσι! Μάλλον δεν είναι ξεκάθαρο πως το συμφέρον του τόπου θέλει σχολές, πάντα τις ήθελε. Θέλει επίσης τεράστια προσπάθεια για να αναβαθμιστούν και τα υπάρχοντα τμήματα ώστε να προσελκύουν νέους (κι ενεργούς) φοιτητές.
Επιπλέον, η στροφή στον τουρισμό ως διέξοδος από το οικονομικό πλήγμα, τείνει να γίνει ανέκδοτο αφού δεν φαίνεται να οικοδομείται σε σταθερή βάση. Με τη λογική του κράχτη: Ελάτε να δείτε τη λίμνη, αλλά βόλτα με καραβάκι δεν μπορείτε να πάτε! Έχουμε δεκάδες βυζαντινές εκκλησίες, αλλά ανακαλύψτε μόνοι σας που είναι και πώς θα μπείτε! Τα γραφικά σοκάκια και η «παλιά πόλη» είναι υπέροχα στις φωτογραφίες αλλά από κοντά θα βρείτε μισογκρεμισμένα αρχοντικά, κακό φωτισμό και κακοσυντηρημένα γκαλντερίμια! Τα μουσεία και σημαντικά αξιοθέατα στο κέντρο της πόλης δεν έχουν εύκολη πρόσβαση ούτε για λεωφορεία ούτε για κάποιον που δεν γνωρίζει τους δρόμους, συνεπώς μην αγχώνεστε αν δεν τα επισκεφθείτε!
Είναι κοινό μυστικό πως οι επισκέπτες έρχονται με λαχτάρα να γνωρίσουν τις Πρέσπες, το Νυμφαίο και τριγύρω περιοχές. Το μόνο που δείχνει να τους ενδιαφέρει πραγματικά στην Καστοριά- βάσει κριτικών στο Tripadvisor- είναι η λίμνη, τα παιχνίδια με τα πτηνά της και η Σπηλιά του Δράκου (σ.σ. την ξενάγηση στην οποία θεωρούν μικρή σε διάρκεια και ακριβή). Άρα αν δεν έχεις ένα καφέ/εστιατόριο/ξενοδοχείο ή κατάστημα με σουβενίρ, ο τουρισμός είναι κάτι που δε σε πολυ-αφορά στην πόλη μας, όσο δεν αναβαθμίζονται μαζί και οι υποδομές, άρα και η καθημερινότητά σου.
Την ίδια στιγμή, παρακολουθούμε διακριτικά και με θαυμασμό την πορεία μιας γειτονικής μας πόλης, αυτής των Ιωαννίνων, η οποία και εξαιρετικό πανεπιστήμιο έχει εδώ και 55 χρόνια και κορυφαίες νοσοκομειακές μονάδες και διαρκώς αναπτυσσόμενο τουρισμό (εκμεταλλευόμενη τη φυσική ομορφιά της, το αεροδρόμιο, τις γύρω περιοχές, τα κοντινά χιονοδρομικά, τα συνεδριακά κέντρα) και τεράστιες βιομηχανικές μονάδες και επενδύσεις στον τεχνολογικό τομέα, με τη συσσώρευση τώρα τελευταία γιγάντων της τεχνολογίας, στο ειδικό πάρκο που έχει απέναντι σχεδόν από το Πανεπιστήμιο.
Συνεπώς αναρωτιόμαστε πόσο αρκεί μια βόλτα στην παραλία, η ομορφιά της λίμνης και η πολλή ησυχία ώστε να αποτελέσει κίνητρο για έναν νέο που θέλει να στήσει το σπιτικό του, να κάνει την οικογένειά του, τα ταξίδια και ό,τι άλλο έχει ονειρευτεί, για να επενδύσει σε μια πόλη σαν την Καστοριά; Ποιο μέλλον μπορεί να διακρίνει ένας 30αρης ή 40ρης που δεν έχει πολύ χρόνο μπροστά του για να πειραματιστεί;
Ενδεικτικές απορίες για νέους επαγγελματίες, κυρίως πτυχιούχους:
Πώς μπορεί να σταθεί ο νέος γιατρός και ο νέος δικηγόρος στην τοπική «αγορά» αν δεν έχει κληρονομήσει κάποιο βαρύ όνομα από προγόνους του ή αν δεν είναι απλά κορυφαίος στο είδος του; Πως μπορεί να ανοίξει γραφείο ένας μηχανικός ή αρχιτέκτονας, όταν η ανέγερση μιας νέας οικοδομής αποτελεί πλέον είδηση; Ποιος νέος καθηγητής/δάσκαλος μπορεί να συντηρηθεί με τα ιδιαίτερα ή τις λίγες ώρες σε ένα από τα λιγοστά φροντιστήρια; Ποιος νέος αθλητής που κυνηγά τον πρωταθλητισμό θα ανεχτεί τις ελλιπείς υποδομές της Καστοριάς; Ποιος πληροφορικάριος δε θα αναζητήσει μια θέση σε κορυφαίες εταιρίες όπως η TeamViewer στα Γιάννενα, παρά θα προσπαθεί να πείσει τα 3 καταστήματα της πόλης πως μπορεί να αναλάβει τα χρέη τεχνικού; (Ή ακόμα χειρότερα θα πιάσει δουλειά σε γουνοποιητική επιχείρηση που ζητά απόφοιτο πληροφορικής, αλλά θα τον βάζει να βγάζει φωτογραφίες, να κάνει τον οδηγό/ταξιτζή και να ετοιμάζει μερακλίδικους καφέδες;) Πόσο καλός πρέπει να είναι κάποιος ψυχολόγος σε μια κλειστή και συντηρητική κοινωνία όπως η Καστοριανή, για να προσελκύσει σταθερή πελατεία; Πόσοι μπορούν να ανοίξουν εμπορικό κατάστημα, όταν ο τζίρος πέφτει κάθε χρόνο με γεωμετρική πρόοδο στην τοπική αγορά;
Κι επειδή μιλάμε αρκετά τώρα τελευταία για τον τουρισμό…Δεν παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια- κόντρα στους αυξανόμενους δείκτες-ξενοδοχειακές μονάδες να κλείνουν (ακόμα και μέσα στην πόλη) ή να υπολειτουργούν με μειωμένο προσωπικό και να συντηρούνται το μεγαλύτερο διάστημα από αντιπροσώπους εταιριών (ή του ΤΑΡ, μέχρι λίγο καιρό πριν);
Είναι προφανής η ανάγκη εύρεσης λύσεων, άμεσα και αποτελεσματικά, για το καλό του τόπου.
Επιβάλλεται να δοθούν κίνητρα σε νέους ανθρώπους προκειμένου να παραμείνουν και να εργαστούν στον τόπο τους. Εκμεταλλευόμενοι το φυσικό πλούτο, τον αγροτικό τομέα- ο οποίος ποτέ δεν πρόδωσε όποιον ασχολήθηκε με αυτόν- τον τουρισμό, την πολιτιστική μας κληρονομιά, την κομβική γεωγραφική μας θέση κλπ κλπ.
Για να μη μιλάμε αύριο για την πόλη των συνταξιούχων!
Για να γίνει η Καστοριά τόπος να ζεις και όχι να απομακρυνθείς…
Χ.Κ.
