Μετά τις εξαγγελίες για το τέλος της λιγνιτικής περιόδου στην Δυτική Μακεδονία από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ξεκινά μια περίοδος με πολλές αναταράξεις στην κοινωνία της Κοζάνης και της Φλώρινας. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και οι αντιδράσεις ετοιμάζεται «εκστρατεία» εξεύρεσης προτάσεων-λύσεων αλλά και απορρόφησης των κοινωνικών κραδασμών για τη μεταλιγνιτική περίοδο και τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που αυτή επιφέρει. Και εννοείται πως κάτι πρέπει να γίνει έτσι ώστε να υπάρξει ένα νέο μέλλον στην περιοχή και τους κατοίκους της.
ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΑΥΤΟ ΟΜΩΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ; ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΓΟΥΝΑ ΕΠΟΧΗ ΘΑ ΕΤΟΙΜΑΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ; Ή ΑΠΛΑ ΘΑ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΗ ΛΕΞΗ «ΑΠΟΓΟΥΝΟΠΟΙΗΣΗ» ΩΣ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟ ΤΑΜΠΟΥ;
Όπως γράφει το άρθρο του energypress.gr, η μετάβαση στην επόμενη ημέρα του λιγνίτη, «θα επηρεάσει τις ζωές περίπου 4.200 εργαζομένων που απασχολούνται σήμερα στα ορυχεία και τις μονάδες της ΔΕΗ σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, και οι οποίοι φτάνουν τους 6.000 μαζί με τους εργολαβικούς». Επίσης στο παρακάτω κείμενο αναφέρεται ότι «σήμερα η ΔΕΗ συμμετέχει με 45% στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας».
ΕΧΕΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΠΟΣΩΝ ΓΟΥΝΑΡΑΔΩΝ ΤΗ ΖΩΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΚΑΤΑΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΟΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΑΠΕΦΕΡΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΣ ΚΛΑΔΟΣ;
Ας ξεκινήσουμε από τους ανθρώπους: Κάποτε η Καστοριά ήταν ένα απέραντο γουναράδικο. Σήμερα παρόλες τις δυσμενείς συνθήκες, συνεχίζουν και ασχολούνται με τον κλάδο αδυνατώντας να ανταπεξέλθουν με κάποιο άλλο επαγγελματικό αντικείμενο (κανείς αρμόδιος δεν φρόντισε ουσιαστικά για άλλες επιλογές) αρκετοί Καστοριανοί και Σιατιστινοί εργαζόμενοι και επαγγελματίες. Το 2012 ο τότε πρόεδρος του συνδέσμου γουνοποιών κ. Ηρακλής Καλλισθένης δήλωνε στην εφ.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ:
«Τρεις χιλιάδες άνθρωποι δουλεύουν στα εργαστήριά μας και σε χίλιους ανέρχονται οι ιδιοκτήτες. Συνολικά περισσότερες από 5.000 οικογένειες στην Καστοριά και τη Σιάτιστα ζουν άμεσα από τη γούνα και αν προσθέσεις και τα συναρτώμενα με το προϊόν μας επαγγέλματα, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό πόσο παραπάνω θα υπέφερε ο πληθυσμός της περιοχής μας στις σημερινές συνθήκες».
Να σημειώσουμε ότι το energypress αναφέρει αντίστοιχα τους 4.200 εργαζόμενους στη ΔΕΗ συμπεριλαμβάνοντας και τη ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ.
Από αυτή την αναφορά αλλά και από πολλά άλλα στοιχεία που μπορεί εύκολα να βρει κάποιος, γίνεται αντιληπτό ότι το πρόβλημα της Καστοριάς ουδόλως μοιάζει μικρότερο από εκείνο της Κοζάνης! Μια περιοχή και μια ολόκληρη κοινωνία με απόλυτο μονο-επαγγελματισμό επί πολλών δεκαετιών στο αντικείμενο της γούνας, μετά τις διεθνείς κρίσεις (Ρωσία – ρούβλι-οικονομική κρίση – πλαστική, συνθετική γούνα που επαναπροώθησε τους antifur στο δρόμο και τα social media κ.α), βρίσκεται σε συνεχή πορεία κατάρρευσης και ένα απόλυτο σπιράλ θανάτου!
Σήμερα, οι γουνοποιοί μπορεί να καταταχθούν σε δύο κατηγορίες:
Α) Σε αυτούς που αντιλαμβάνονται ότι η γούνα «τελείωσε» αλλά δεν έχουν εναλλακτική και μολονότι βρίσκονται σε απόγνωση, συνεχίζουν να «ματώνουν» στο χώρο και έχοντας «παγώσει» σαν ζόμπι περπατούν προς το γκρεμό, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να αντιδράσουν,
Β) Σε εκείνους που πιστεύουν σε μία παλιά καστοριανή ρήση που λέει ότι «η γούνα μόνο αρρωσταίνει αλλά ποτέ δεν πεθαίνει» και αναμένουν το θαύμα που θα την επαληθεύσει και αυτή τη φορά (έχουν περάσει ουκ ολίγες περίοδοι κρίσης) αρνούμενοι να αντιληφθούν ότι η σημερινή «μητέρα των κρίσεων» για τον κλάδο, είναι αποτέλεσμα πολλών και διαφορετικών παραγόντων που σε συνδυασμό αποτελούν το θανατηφόρο κοκτέιλ για το τελειωτικό και καθοριστικό πλήγμα.
Άρα, γιατί «εκστρατεία» μόνο για το λιγνίτη και όχι για τη γούνα; Άρα γιατί αφού εξαντληθεί κάθε περιθώριο ανάκαμψης της γούνας εξαιτίας του «κοκτέιλ» των δυσοίωνων εξελίξεων, να μην εξεταστεί ένα γενναίο και μελετημένο μεταβατικό πρόγραμμα «απογουνοποίησης» με διεκδίκηση κινήτρων αντίστοιχων εκείνων της απολιγνιτοποίησης για την Καστοριά και των εξαρτώμενων από τον υπό εξαφάνιση κλάδο;
Πάμε στο ΑΕΠ:
«Κάποτε ήταν ο δεύτερος κλάδος σε συνάλλαγμα μετά τη ναυτιλία, σήμερα ο κλάδος παλεύει να επιβίωση.» γράφει το ka-business.gr στις 21/12/2016, αναπαράγοντας κάτι που έχει αναφερθεί πολλές φορές στο ένδοξο παρελθόν της γούνας από πολλά ανεπίσημα και επίσημα χείλη, σχετικά με τη χρυσές εποχές του ιστορικού κλάδου.
«Η γούνα συνεισφέρει με ποσοστό περισσότερο του 60% στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας», τονίζει ο πρόεδρος του επαγγελματικού επιμελητηρίου κ. Χαράλαμπος Καραταγλίδης, στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 08.03.2012!
Άρα; Που υπολείπεται η γουνοποιία σε επίπεδο συνεισφοράς στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας έναντι της ΔΕΗ (45% η ΔΕΗ, 60% η γούνα-έστω και κατά το παρελθόν). Το ότι σήμερα φυσικά δεν βρίσκεται στο 60% η γούνα αποδεικνύει ότι ένας τόσο ισχυρός οικονομικός πυλώνας για την συγκεκριμένη περιφέρεια έχει δεχθεί τεράστιο πλήγμα και μαζί του και ολόκληρο το κομμάτι της κοινωνίας που ασχολούνταν με αυτόν!
Άρα το ερώτημα καθίσταται αμείλικτο: Γιατί «εκστρατεία» μόνο για το λιγνίτη και όχι για τη γούνα;
Δεν θα πρέπει να σκεφτεί κάποιος τους χιλιάδες εργαζόμενους που με βίαιο τρόπο τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στα αζήτητα; Δεν χρήζει αναγκαίας mega-πολιτικής και στρατηγικής η έρευνα για τις ενέργειες εκείνες που θα αντικαταστήσουν τις πηγές επιβίωσης του άλλοτε κραταιού κλάδου που προσέφερε τόσο στον εθνικό κορβανά και τώρα εξωθείται οικονομικά και κοινωνικά στο πυρ το εξώτερον και την συλλογική κατάθλιψη;
Δεν είναι λογικό ζητούμενο να ασχοληθούν τα think tanks της πολιτείας με την εξεύρεση μιας στρατηγικής για ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης στην περιοχή που βαίνει συνεχώς σε οικονομικό μαρασμό και σε λίγα χρόνια και πιθανή ερημοποίηση; Τα κονδύλια από πράσινα ταμεία (ακόμη και με μικρό καλάθι όπως αναφέρει το άρθρο παρακάτω) υπάρχουν και μάλλον θα διεκδικηθούν από τους συμπαθείς Κοζανίτες. Για την Καστοριά ποιο ταμείο θα υπάρξει έτσι ώστε να μας βοηθήσει να βρούμε και πάλι έναν νέο οικονομικό βηματισμό;
Πέτρος Σμιξιώτης
Υ/Γ Το άρθρο προσπαθεί να στείλει μήνυμα σε όλο το αυτοδιοικητικό και πολιτικό προσωπικό κυρίως της Καστοριάς αλλά και ολόκληρης της Δυτικής Μακεδονίας. Και ας μη βιαστούν πάλι όλοι να πετάξουν την καραμέλα του τουρισμού της…Αρχόντισσας και του πρωτογενή τομέα του «άγιου αυτού τόπου» ως αποκλειστική εναλλακτική. Ναι στον τουρισμό, ναι στον πρωτογενή τομέα αλλά η νέα οικονομία είναι πολύ πιο σύνθετη και πλούσια…Ο κόσμος αλλάζει και η δεκαετία που ανατέλλει, θα είναι καθοριστική σε βαθμό επιστημονικής φαντασίας…
Διαβάστε τώρα το άρθρο του energypress.gr που καταγράφει γλαφυρά το θέμα της μεταλιγνιτικής εποχής με τις συνέπειες, τις αντιδράσεις και τα ζητούμενα. Θα ήμασταν χαρούμενοι εάν μπορούσε να ξεκινήσει μια ανάλογη συζήτηση και για τον πολύπαθο κλάδο της γουνοποιίας που βαίνει σε συνεχή ροή το μονοπάτι ενός αργού θανάτου:
Το σχέδιο για την μεταλιγνιτική εποχή αναζητά η κυβέρνηση – “Εκστρατεία” στη Δυτική Μακεδονία
Την εκπόνηση από την κυβέρνηση ενός συγκροτημένου σχεδίου που να απαντά στα ερωτήματα για την μετάβαση στην επόμενη ημέρα, μετά την απολιγνιτοποίηση, αναμένει η Δυτική Μακεδονία, προς την οποία ταξιδεύει σήμερα ο υφυπουργός Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς, προκειμένου το Σαββατοκύριακο να έχει συναντήσεις με τοπικούς φορείς, δημάρχους, συνδικαλιστές και εργαζόμενους.
Η εξαγγελία Μητσοτάκη από το βήμα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη για κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων της χώρας έως το 2028, προκαλεί ήδη τις πρώτες αντιδράσεις, όπως στην Εορδαία, εξού και η ανάγκη για “εκστρατεία” ενημέρωσης και απορρόφησης των κραδασμών που ξεκινά η κυβέρνηση, αρχής γενομένης με την επίσκεψη Θωμά. Ακολουθούν, πιθανότατα την επόμενη εβδομάδα, οι κ.κ Χατζηδάκης και Στάσσης.
Είναι προφανές ότι η εκστρατεία του υπουργείου ΠΕΝ έχει δύο στόχους: Αφενός να καθησυχάσει τους τοπικούς φορείς της Δ. Μακεδονίας ότι η μετάβαση στην επόμενη ημέρα θα γίνει κατόπιν προετοιμασίας, αφετέρου να θέσει επί τάπητος το θέμα και να ενημερώσει για τις προοπτικές της περιοχής και τα κονδύλια, κυρίως από τα ευρωπαϊκά ταμεία, που θα διατεθούν προκειμένου να μην υπάρξει “σοκ” στις τοπικές κοινωνίες.
Το ζήτημα είναι τεράστιο, και πρώτης γραμμής απαίτηση στη Δ. Μακεδονία, είναι να βρεθεί ένα σχέδιο, προκειμένου να μην υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις.
Προφανώς και το θέμα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, παρά πλειάδα ευρωπαϊκών χωρών, και παρ’ ότι έχει τεθεί εδώ και καιρό, εντούτοις μετά και την εξαγγελία Μητσοτάκη, το μαχαίρι μπαίνει στο κόκκαλο. Απόφαση σαν αυτή, για κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων ως το 2028, απαιτεί ένα τεράστιο σχέδιο, με συνεργασία πολλών υπουργείων, και πάρα πολλά κονδύλια.
Η μετάβαση στην επόμενη ημέρα, θα επηρεάσει τις ζωές περίπου 4.200 εργαζομένων που απασχολούνται σήμερα στα ορυχεία και τις μονάδες της ΔΕΗ σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, και οι οποίοι φτάνουν τους 6.000 μαζί με τους εργολαβικούς.
Επίσης η παύση λειτουργίας ορυχείων και λιγνιτικών μονάδων, θα επηρεάσει τις τοπικές οικονομίες που “ζουν” από αυτή την δραστηριότητα, δηλαδή ολόκληρες πόλεις και περιφέρειες. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι σήμερα η ΔΕΗ συμμετέχει με 45% στο ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας.
Προς πολλαπλασιασμό των χρημάτων του ευρωπαϊκού ταμείου
Το πρόβλημα φυσικά είναι πανευρωπαϊκό. Από την Ελλάδα ως την Πολωνία, και από την Τσεχία ως την Γερμανία, αναζητούνται λύσεις – χωρίς πάντα επιτυχία- για τους εργαζόμενους που μένουν χωρίς δουλειά, καθώς δεκάδες περιοχές εξόρυξης άνθρακα κλείνουν ή πρόκειται να κλείσουν τα επόμενα χρόνια, αφήνοντας ολόκληρες τοπικές οικονομίες χωρίς σαφή πυξίδα για την επόμενη ημέρα.
Τα ερωτήματα είναι πολλά και απαντήσεις προς το παρόν δεν υπάρχουν. Τα χρήματα του περίφημου ευρωπαϊκού “Ταμείου δίκαιης Μετάβασης” που θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις, για παράδειγμα σε μορφές πράσινης ενέργειας, προκειμένου οι λιγνιτικές και ανθρακικές περιοχές να παραμείνουν ζωντανές, είναι πολύ λίγα, όπως ανέφερε σε προ ημερών συνέδριο στην Κοζάνη, η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη.
“Τα κεφάλαια που προς το παρόν έχουν διατεθεί για την περίοδο 2021-2027 είναι μικρά, δεν επαρκούν για όλες τις λιγνιτικές περιφέρειες της Ευρώπης”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η ευρωβουλευτής της ΝΔ.
Το Ταμείο έχει προϋπολογισμό μόλις 4,8 δισ ευρώ για 41 Περιφέρειες της Ευρώπης που διαθέτουν ορυχεία, εργοστάσια παραγωγής ρεύματος από κάρβουνο και που εξαρτώνται οι οικονομίες τους, όπως της Δυτικής Μακεδονίας, από την παραγωγή του λιγνίτη και οι οποίες στο άμεσο μέλλον θα νιώσουν μεγάλη πίεση εξαιτίας των αποφάσεων που έχουν ληφθεί για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών διοξειδίου. Ποιος να πρωτοχρηματοδοτηθεί.
Η Γερμανία, η Πολωνία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Ρουμανία, η Ελλάδα, και όσες χώρες έχουν μεγάλη έκθεση σε ορυχεία λιγνίτη, περιμένουν πως και πως την σύνταξη του νέου προϋπολογισμού της ΕΕ που θα γίνει έως τους πρώτους μήνες του 2020, προκειμένου να δουν αν θα αυξηθούν οι διαθέσιμοι πόροι. Διαφορετικά η “πράσινη συμφωνία” για την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει κάνει σημαία της, η νέα πρόεδρος της Ε.Ε. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 50%, έως το 2030, θα μείνει κενό γράμμα.
Τα χρήματα του Ταμείου αποτελούν “ιερό δισκοπότηρο” για την Ελλάδα, και η διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει στις Βρυξέλλες θα είναι σκληρή αφού οι πόροι του προϋπολογισμού θα λιγοστεύσουν μετά από ενδεχόμενη αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας.
Το πρώτο ερώτημα είναι ποιες χώρες θα χρηματοδοτηθούν και πόσο. Είναι βέβαιο ότι οι πιο ισχυροί θα πάρουν την μερίδα του λέοντος από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Επειτα, ένα αμιγώς ελληνικό θέμα, αφορά αυτό της τηλεθέρμανσης που διασφαλίζουν οι μονάδες της ΔΕΗ για τις πόλεις της Κοζάνης, της Πτολεμαΐδας, του Αμυνταίου, της Φλώρινας, της Φιλώτας και της Μεγαλόπολης και αφορούν πάνω από 55.000 νοικοκυριά.
Η στάση των φορέων της Δ. Μακεδονίας
Έτερο θέμα είναι η στάση που θα τηρήσουν οι τοπικοί φορείς της Δ. Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Το ελληνικό Πράσινο Ταμείο έχει ήδη συγκεντρώσει 30 εκατ. ευρώ που περιμένουν να αξιοποιηθούν και που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην επόμενη ημέρα και στην δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο Κ. Χατζηδάκης δεν χάνει ευκαιρία να επαναλαμβάνει την δέσμευση ότι η μετάβαση στη μετά λιγνιτική εποχή, θα είναι δίκαιη, θα γίνει με σχέδιο και με γνώμονα την προστασία των υφιστάμενων εργαζομένων της ΔΕΗ, αλλά και των τοπικών κοινωνιών. Τα λόγια ωστόσο από την πράξη, απέχουν.
Στα αμιγώς επιχειρησιακά θέματα της ΔΕΗ, ένα τεράστιο ερώτημα αφορά το τι θα γίνει με την υπό κατασκευή μονάδα Πτολεμαΐδα 5, συνολικού προϋπολογισμού 1,4 δισ ευρώ.
Τα πάντα γύρω από την τύχη της είναι ανοικτά, όπως έχει αφήσει να εννοηθεί ο υπουργός Ενέργειας. Η διοίκηση Στάσση της ΔΕΗ, μπορεί να μην θεωρεί δεδομένη την επένδυση, όπως τουλάχιστον η διοίκηση Παναγιωτάκη, ωστόσο γνωρίζει ότι το θέμα υπερβαίνει κατά πολύ μια απλή ανάλυση κόστους, σαν αυτή που προετοιμάζουν οι υπηρεσίες για τις 14 υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες.
Τυχόν εγκατάλειψη της επένδυσης θα έχει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επίπτωση στις τοπικές κοινωνίες, των οποίων η οικονομική δραστηριότητα σχετίζεται με το λιγνίτη, αφού η μετάβαση στην εποχή χωρίς άνθρακα πρέπει να γίνει ομαλά, και το έργο είχε ταυτιστεί με μια τέτοια λογική. Έπειτα η ΔΕΗ έχει μέχρι σήμερα δαπανήσει κοντά στα 950 εκατ. ευρώ, η επιχείρηση έχει σύμβαση με τον ανάδοχο, με εργολάβους, με προμηθευτές, έχουν γίνει δαπάνες, έχουν δοθεί προκαταβολές, υπάρχουν χρέη, κ.ό.κ. Τυχόν εγκατάλειψη της επένδυσης θα σημαίνει ότι η ΔΕΗ “πέταξε” στην Πτολεμαΐδα… κοντά στο 1 δισ ευρώ.
