Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη 28 Μαρτίου στην αίθουσα συνεδριάσεων του περιφερειακού συμβουλίου με θέμα το «Περιφερειακό Σχέδιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (ΠεΣΠΚΑ) Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας», ως προσχέδιο προς διαβούλευση, με την ευθύνη και εποπτεία της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος και Υποδομών).
Δυστυχώς όμως η συμμετοχή των φορέων της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και όλων των άμεσα ενδιαφερομένων (όπως γεωτεχνικών, αγροτών, κ.α.) ήταν ελάχιστη έως ανύπαρκτη, με δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή πρόκειται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη παραγωγή αγροτικών προιόντων. Σε μια περίοδο μάλιστα που οι εισαγωγές αγροτικών προιόντων ξεπερνούν τα 6 δις ευρώ, σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της χώρας μας, ο τομέας της γεωργίας αναμένεται να υποστεί τις πλέον έντονες επιπτώσεις του φαινομένου της κλιματικής μεταβολής στις περισσότερες περιφέρειες της Ελλάδας όπως και στη Δυτική Μακεδονία, οι οποίες συνδέονται κυρίως με σοβαρές μεταβολές του υδρολογικού κύκλου, της θερμοκρασίας και της βιοποικιλότητας.
Οι επιπτώσεις προσδιορίζονται κυρίως στα εξής:
Μείωση στην απόδοση των καλλιεργειών με συχνότερες καταστροφές λόγω αύξησης στη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων.
Αύξηση της ζήτησης νερού για άρδευση καθώς και μειωμένη διαθεσιμότητα του νερού λόγω παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας.
Αρνητικές επιπτώσεις στη γονιμότητα του εδάφους (φαινόμενο «ερημοποίησης») και φαινόμενα διαβρώσεων του εδάφους λόγω αύξησης των ακραίων βροχοπτώσεων.
Αύξηση των ασθενειών, παρασίτων και ζιζανίων λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και της υγρασίας.
Η προσαρμογή όμως στις νέες συνθήκες είναι καθαρά θέμα πολιτικών, δράσεων και πρωτοβουλιών, τόσο σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης (ΥΠΑΑΤ, ΥΠΕΚΑ), όσο και σε τοπικό επίπεδο (περιφέρειες, δήμοι), που θα στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος είτε αυτές αφορούν την οικονομία, είτε το περιβάλλον, αλλά ακόμη και την εκπαίδευση. Δεν είναι τυχαία εξάλλου η αναφορά του Ευρωπαίου Επιτρόπου για τη γεωργία Φίλ Χόγκαν ότι, «Στόχος μας είναι η έξυπνη και ανθεκτική γεωργία, με ενισχυμένη την περιβαλλοντική προστασία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής….».
Όπως και του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Θόδωρου Καρυπίδη σε παλιότερη αντίστοιχη εκδήλωση ότι, «Η κλιματική αλλαγή μας φέρνει μπροστά σε ιστορικές αποφάσεις που πρέπει να είναι στέρεες και να δίνουν προοπτική στο μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας», αλλά και του δημάρχου της Κοζάνης Λευτέρη Ιωαννίδη ότι, «Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής να γίνει ευκαιρία και όχι απειλή για την Δυτική Μακεδονία».
Με δεδομένη λοιπόν την πολιτική βούληση σε όλα τα επίπεδα της εφαρμοσμένης πολιτικής, αναμένεται απ’ όλους να αναληφθούν πρωτοβουλίες, εξασφαλίζοντας αντίστοιχα και πόρους, με στόχο να σχεδιαστεί ο τοπικός παραγωγικός χάρτης, αποδίδοντας ιδιαίτερη σηµασία στα τοπικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.
Το οικονομικό κόστος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ομάδας έργου ανέρχεται στα 100 εκατομμυρία ευρώ περίπου, σε βάθος μεσοπρόθεσμο, για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων που προαναφέρθηκαν, τόσο για τη γεωργία, όσο και για τους άλλους τομείς που πρόκειται να επηρεαστούν. Δράσεις και έργα που δεν είναι δύσκολο κανείς να εντοπίσει, εφόσον έχει γνώση των περιβαλλοντικών, φυσικών και κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της περιφέρειάς μας.
Στις δράσεις αντιμετώπισης, όσον αφορά τη περιφέρειά μας, πολύ συνοπτικά αναφέρονται:
Περαιτέρω αξιοποίηση των επιφανειακών νερών, για τα οποία η περιφέρειά μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες περιοχές, κυρίως για αρδευτικούς σκοπούς.
Δράσεις και έργα εξοικονόμησης υδάτινων πόρων σε υφιστάμενα έργα άρδευσης και ύδρευσης.
Συνεχής παρακολούθηση εδαφολογικών συνθηκών (εδαφοαναλύσεις) και εφαρμογή προγραμμάτων και διαδικασιών «ευφυούς» γεωργίας.
Ορθολογική διαχείριση δασών, δασικών οικοσυστημάτων και φυσικών αποθεμάτων γενικότερα, αρχής γενομένης από την επιστημονική και σύγχρονη διαχείριση (διαχειριστικές μελέτες).
Εκπόνηση ειδικών αγρονομικών μελετών για κλάδους παραγωγής και χρήση ανθεκτικών ποικιλιών (τοπικό γενετικό υλικό), καθώς και διερεύνηση νέων μεθόδων και καλλιεργητικών πρακτικών.
Δεν είναι τυχαίο εξάλλου το γεγονός ότι η νέα ΚΑΠ, που σχεδιάζεται αυτό το διάστημα, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη προστασία του περιβάλλοντος, παρόλο που τις τελευταίες δεκαετίες έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην ενσωμάτωση περιβαλλοντικών πολιτικών, οι οποίες σημειωτέον σχετίζονται και με τη ποιότητα ζωής των πολιτών.
ΜΙΜΙΚΟΣ ΚΩΣΤΑΣ
Γεωπόνος Τ.Ε.
