Ξεκινώντας από το χθες, ας θυμηθούμε ότι όλα άρχισαν στη μέση της δεκαετίας του πενήντα, όταν στήθηκε ένα καρεκλάκι στο Σέλι του Βερμίου. Έτσι, άρχισε διστακτικά η ιστορία του σκι στην Ελλάδα. Μετά ακολούθησε το Πήλιο, στις Αγριόλευκες, με ένα μονοθέσιο καρεκλάκι. Βέβαια είχαν προηγηθεί οι σκαπανείς των ορειβατικών συλλόγων, λίγο πριν τον πόλεμο, αλλά επρόκειτο για μεμονωμένες περιπτώσεις, λίγο ηρωικές με ξύλινα σκι και δέστρες με λουριά! Εμείς οι παλιότεροι χιονοδρόμοι είχαμε αρχίσει εδώ στην Πάρνηθα να παιδευόμαστε με ένα μικρό συρματόσχοινο. Για την ακρίβεια, μιλάμε περί μιας αυτοσχέδιας κατασκευής, που κινούσε ένα μικρό συρματόσχοινο. Μήκος πίστας εξήντα μέτρα περίπου! Έχω ακόμη στην αποθήκη μου εκείνα τα ξύλινα σκι. Τα κληρονόμησα από ένα στενό, συγγενικό μου πρόσωπο, που ήταν μέλος στο Ζήνωνα… Ένα ιστορικό, εκδρομικό σωματείο στον Πειραιά.
Το σκι το βλέπαμε σαν παιδιά στα επίκαιρα του Σινεάκ και βέβαια ούτε στα όνειρά μας δεν φανταζόμαστε, το τι θα επακολουθούσε στη συνέχεια, στη χώρα. Το Βέρμιο και το Πήλιο ήταν μακριά για τους Αθηναίους και εκτός αυτού, χρήματα για τέτοιες πολυτέλειες δεν υπήρχαν, δρόμους καλούς δεν είχαμε και βέβαια τα αυτοκίνητα ήταν λίγα, χωρίς να έχουν την ιπποδύναμη των σημερινών…
Και ξαφνικά!!
Το παιχνίδι ξεκίνησε στον Παρνασσό. Αυτό το πανέμορφο βουνό των νυμφών. Εκεί γύρω στο 1968 Γάλλοι και Έλληνες εργαζόμενοι στην Πεσινέ, εγκατέστησαν στη Φτερόλακα ένα μικρό λίφτ. Δηλαδή ένα συρματόσχοινο γύρω στα διακόσια μέτρα μήκος, ίσα επάνω στην γκρεμίλα, που το κινούσε μια παλιά μηχανή φολξβάγκεν. Μιλάμε για άσκηση λοκατζήδων! Η πίστα έκανε ένα γύρο μέσα στα έλατα και κατέληγε κάτω, δίπλα στο μικρό δωμάτιο-καταφύγιο. Πρωτόγονα πράγματα, αλλά μέσα στην ξεραΐλα της εποχής έμοιαζαν μαγικά! Όσο για δασκάλους, υπήρχε ένας και μοναδικός. Ο Γάλλος Αντρέ, που έκανε μάθημα στα παιδιά των εργαζομένων στην Πεσινέ. Εμείς απλά παρακολουθούσαμε τον εκπαιδευτή και στη συνέχεια κάναμε, ό,τι μπορούσαμε. Σημειωτέων, ότι αν έλεγε κάποιος το 1970, ότι κάνει σκι στην Ελλάδα θα ήταν σαν να λέει σήμερα ότι παίζει… Κέρλινγκ!
Ματσούκια και στυλιάρια!
Το μυστικό αυτό το ξέραμε ιεροκρυφίως λίγοι σχετικά. Και κάθε Κυριακή που συναντιόμαστε στη Φτερόλακα, εκεί που είναι σήμερα το κάτω πάρκινγκ.Τότε ήμαστε δεν ήμαστε εκατό άτομα. Στο μεταξύ οι κάτοικοι της περιοχής από Αμφίκλεια μεριά αιφνιδιασμένοι, βλέποντας όλους εμάς να ανεβοκατεβαίνουμε το δρόμο, ένα χωματόδρομο δύσκολο, που τον ξεχιόνιζε ο ηρωικός Ανδρέας Γαλώνης με μια αρχαία μπουλντόζα, προσπαθούσαν να καταλάβουν τι συμβαίνει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ντόπιοι τα μεν σκι τα αποκαλούσαν ματσούκια, τα δε μπαστούνια στειλιάρια… Βέβαια κάποια στιγμή κατάλαβαν, ότι όλα αυτά σήμαιναν μια απρόσμενη και απρόοπτη ανάπτυξη της περιοχής τους. Δεν το χειρίστηκαν όμως καλά! Ίσως να μπλέχτηκαν και οι πολιτικοί της περιοχής και τελικά τους πήραν τη μπουκιά απ’ το στόμα οι Αραχοβίτες…
Από κατακαημένη Αράχοβα… Μύκονος του χειμώνα!
Έπρεπε να επισκεφθεί, με την παρότρυνση Ράλλη τον Παρνασσό ο εθνάρχης- τσιμεντάρχης και να πει την ιστορική φράση.΄΄ Εδώ θα γίνει Σαν-Μονί΄΄ και έτσι έγινε τελικά.
Τα έργα έγιναν στο βουνό, ανοίχτηκαν οι δρόμοι και η Αράχοβα κατακλείστηκε από στρατιές νεοελλήνων, νεόπλουτων και μη. Έτσι ένα μέρος, στο οποίο την δεκαετία του εξήντα έβλεπες παιδάκια να πηγαίνουν στο δημοτικό σχολείο ξυπόλυτα (!) έγινε με μιας η Μύκονος του χειμώνα… Τα εκατό άτομα της Κυριακής έγιναν χιλιάδες και η αρχική μαγεία του βουνού έγινε από χιονόσκονη χρυσόσκονη και μετά την κρίση…καρβουνόσκονη! Σπίτια φύτρωσαν παντού. Παράνομες βιλάρες ξεφύτρωσαν ακόμη και μέσα στον δρυμό! Μπαράκια και ξένα μπαϊράκια στήθηκαν και στην τελευταία στρούγκα. Αλλά…ο περιφερειακός δρόμος γύρω από την Αράχοβα δεν φτιάχτηκε ποτέ! Κατ’ απαίτηση των καταστηματαρχών και των ιθυνόντων, προκειμένου να περνάνε δίπλα οι…πελάτες! Δηλαδή…Τα αυτοκίνητα και τα πούλμαν, που πάνε στους Δελφούς και είναι πολλά! Τα φορτηγά, τα ημιφορτηγά και όλα τα τροχοφόρα, μέσα από τον ένα και μοναδικό, κεντρικό, στενό δρόμο. Κι΄όλα αυτά μη τυχόν και δεν αγοράσουν οι διερχόμενοι, φορμαέλα, φέτα, γκλίτσες, φλοκάτες και γίδινες κουδούνες. Για να μη ξεχνάνε οι…βέροι Αθηναίοι τους παππούδες τους … Αθάνατη επαρχία!
Τι γίνεται σήμερα
Μιλάμε για πολλά χιονοδρομικά, ίσως περισσότερα απ’ όσα χρειαζόμαστε. Στο δημοφιλές site snow report.gr μετράω εικοσιδύο κέντρα μεγάλα και μικρά. Στην ίδια ιστοσελίδα μπορείτε να δείτε από κάμερες όλες τις πίστες! Να πληροφορηθείτε για την κατάσταση των δρόμων,την πρόβλεψη για τον καιρό κ.λ.π. (Μιλάμε για φοβερά πράγματα σε σύγκριση με το παρελθόν). Όλα τα κέντρα είναι όμορφα και ξεχωριστά. Το πρόβλημα είναι, ότι στα μεγάλα κέντρα υπάρχει τόσος κόσμος, τόσες ουρές στα λιφτ, τόση ταλαιπωρία, που αναρωτιέσαι, εάν αξίζει τον κόπο. Κυριακές και εορτές δεν το συζητάμε. Πατείς με πατώ σε, παντού.
Μπορεί να βελτιώθηκαν οι δρόμοι, να έχουμε καλύτερα αυτοκίνητα, καλύτερο εξοπλισμό, καλύτερες πίστες. Αλλά το πρόβλημα είναι ο συνωστισμός. Αναρωτιέσαι πότε ήταν καλύτερα. Τότε στην αρχή με τα εκατό άτομα και τα πρωτόγονα μέσα ή τώρα με τις ανέσεις και την πολυκοσμία; Δεν το συζητάμε. Σήμερα είναι καλύτερα. Όμως υπάρχει ένα άλλο θέμα πολύ σημαντικό.
Το ζητούμενο είναι η ασφάλεια!
Στις πίστες των χιονοδρομικών μας, επικρατεί ότι και στους Ελληνικούς δρόμους. Δηλαδή το απόλυτο μπάχαλο. Σανιδάδες περνάνε με ταχύτητα ανάμεσα από παιδάκια, που μαθαίνουν σκι εν σειρά με το δάσκαλο. Σκιέρ κατεβαίνουν σαν αστραπή μέσα σε ομάδες μέτριων ή και αρχαρίων χιονοδρόμων. Γενικά, ο καθένας κάνει ότι θέλει. Συνήθως ο κόσμος φοβάται μην πέσει και κτυπήσει. Λάθος! Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι μη πέσει κανένας επάνω σου.
Ίσως είναι η στιγμή να διαχωριστούν οι σκιέρ από του σανιδάδες. Πολλοί απ’ αυτούς δρουν ως δρεπανηφόρα και αλλοίμονο, αν βρεθείς στον δρόμο τους.
Εννοείτε ότι το κράνος είναι απαραίτητο. Κάποτε ένας γνωστός τραυματίστηκε σε μεγάλο, χιονοδρομικό κέντρο. Τον πήγαν στο οργανωμένο ιατρείο. Σωστό…Τον περιέθαλψαν, διέγνωσαν πιθανό κάταγμα,του έδωσαν παυσίπονα. Ωραία, μέχρις εδώ. Μετά τον μετέφεραν στο πάρκινγκ. Καλά πάμε… Τότε όμως του ανακοίνωσαν, ότι η ευθύνη του κέντρου όσον αφορά την ασφάλεια, τελειώνει εκεί. Επομένως, πρέπει να πάρει ο ίδιος το 166 για να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο!
Ένα άλλο θέμα είναι οι χιονοστιβάδες… Μερικοί ξεροκέφαλοι προτιμούν να πηγαίνουν εκτός πίστας, οπότε χαράζοντας την πλαγιά, μπορούν να τις προκαλέσουν. Στα Καλάβρυτα φέτος οι υπεύθυνοι προκάλεσαν τεχνητή χιονοστιβάδα, χωρίς να υπολογίσουν το μέγεθός της.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να κατέβει κάτω ολόκληρη πλαγιά και να καταστραφεί ένας πυλώνας του αναβατήρα της Στύγας!
Κρίμα, επειδή χάθηκε για αυτή τη χρονιά, μια από τις καλύτερες πίστες. Η Νεφέλη… Ένα κρίσιμο ερώτημα, μια και μιλάμε για την ασφάλεια, είναι το εξής… Άραγε γίνεται με το κλείσιμο του κάθε χιονοδρομικού έλεγχος από τους πιστέρ; Μη τυχόν και έχει ξεμείνει κάποιος στις πλαγιές; Λέμε τώρα… Γι’ αυτό υπάρχει ένας κανόνας θυμηθείτε τον. Για σκι πηγαίνουμε με παρέα, τουλάχιστον δύο άτομα έχοντας πάντα μαζί μας και το κινητό τηλέφωνο. Έτσι μόνο έχουμε απόλυτη κάλυψη.
Τι κάνουμε μετά απ΄ όλα αυτά…
Υπάρχει λύση! Το μυστικό είναι: Πρώτον, όσον αφορά τα μεγάλα κέντρα, μακριά από Κυριακάς και εορτάς… Είναι προτιμότερες οι καθημερινές, αλλιώς θα στηθείς στην ουρά, όπως περίμενες παλιά το τρόλεϊ, Ερυθρός-Πατήσια. Δεύτερον υπάρχουν και μικρά χιονοδρομικά πιο άνετα! Θα σταθώ για λίγο στο Πήλιο, στις Αγριόλευκες. Πανέμορφο βουνό, ερωτικό! Έ…ρε νιάτα! Να βλέπεις από τη μια μεριά το Αιγαίο και από την άλλη τον Παγασητικό! Το Περτούλι, πανέμορφο και αυτό, έχει διθέσιο καρεκλάκι παρακαλώ! Το Μαίναλο είναι γλυκούλι και πολύ κοντά. Μόλις 162 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Το Βίτσι! Μακρινό, αλλά ένα μικρό αληθινό διαμαντάκι! Ο Όλυμπος! Ναι, ο Όλυμπος έχει ένα μικρό χιονοδρομικό, στρατιωτικό μεν, αλλά προσβάσιμο κατόπιν αδείας. Ακόμη και η Ζήρεια με το χιονοδρομικό πάρκο. Γιατί όχι; Δεν θα πάει στη Ζήρεια ο γρήγορος. Θα τη σνομπάρει, γιατί η πίστα της είναι ουσιαστικά, της μιας ανάσας. Περίπου είκοσι δύο στροφές με σλάλομ σε ένα λεπτό και είκοσι δεύτερα μετρημένα. Θα πάει όμως αυτός με τα μικρά παιδιά του, που θέλει ηρεμία. Χωρίς τους καμικάζι να περνάνε δίπλα του!
Ανοιξιάτικο σκι το κάτι άλλο!
Ειδικά φέτος, έχει ρίξει το χιόνι της αρκούδας, που λένε… Σπάνια συμβαίνει αυτό, κάθε δέκα με δεκαπέντε χρόνια. Επειδή δε αυτή τη φορά το Πάσχα πέφτει τέλος Απριλίου, η σεζόν θα κρατήσει πολύ και το πατημένο χιόνι στις πίστες πολύ περισσότερο. Βέβαια στον Παρνασσό και στα Καλάβρυτα,που ενδιαφέρουν πολύ κόσμο, την διαχείριση έχουν αντίστοιχα δημόσιοι και δημοτικοί υπάλληλοι. Οπότε αυτά τα χιονοδρομικά μπορεί να κλείσουν νωρίς με διάφορες δικαιολογίες, ακόμη και αν είναι γεμάτα από χιόνι. Ενδεικτικά αναφέρω ότι την δεκαετία του εβδομήντα στον Παρνασσό με τα λοκατζίδικα συρματόσχοινα για αναβατήρες και σε μικρότερα υψόμετρα, εμείς οι παλιοί είχαμε κάνει αρκετές φορές σκι την πρωτομαγιά! Επομένως μπορείτε να απολαύσετε το σπορ ολόκληρο τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, όσο πάει.
Μην ανησυχείτε. Οι γρήγοροι σνομπάρουν το μαλακό χιόνι και θα έχουν φύγει… Απλά να ξέρετε, ότι το παιχνίδι στο χιόνι την άνοιξη, γίνεται από νωρίς το πρωί μέχρι στις μία το μεσημέρι, άντε δύο. Μετά σας περιμένει ένα καλό φαγητό. Κατόπιν ξεκούραση στο ξενοδοχείο και την άλλη μέρα πάλι απ΄την αρχή, γιατί η απόλαυση του βουνού τέλος δεν έχει!
Ποιο θα είναι το αύριο;
Σίγουρα όσον αφορά την οργάνωση των χιονοδρομικών κέντρων θα είναι καλύτερο από το σήμερα. Ίσως δούμε κανονικό χιονοδρομικό στον Όλυμπο, σε μεγαλύτερο υψόμετρο, αρκεί να γίνουν οι σωστές υποδομές,( όπως εναέρια καμπίνα, από τον σταθμό του τρένου στο Λιτόχωρο, άρα μεταφορά χωρίς αυτοκίνητα). Επίσης ίσως γίνει αυτό που δεν έγινε την δεκαετία του 70’ στην Αμφίκλεια, όταν ένας Ελληνοαμερικανός πρότεινε εναέρια καμπίνα από τον σταθμό της, μέχρι επάνω στη Φτερόλακα
αλλά λόγω γραφειοκρατίας τον…πάτησαν τα χιονοδρομικά τρένα που ονειρεύτηκε! ( – Ακούς εκεί χιονοδρομικά τρένα. Τι είναι ετούτο ορέ! ) Σίγουρα τα Καλάβρυτα θα αποκτήσουν νέο σύγχρονο αναβατήρα στην Στύγα.
Επίσης θα μπορούσαν να επεκταθούν τα κέντρα στην Ζήρεια και στο Μαίναλο. Γενικά όλα τα σημερινά χιονοδρομικά της Ελλάδας αξίζει να βελτιωθούν και για τουριστικούς λόγους. Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια στον Παρνασσό, Μάρτιο μήνα με υπέροχη λιακάδα και πολύ χιόνι, όταν μια Αμερικανίδα κάνοντας σκι, τηλεφωνούσε κραυγάζοντας από χαρά στους δικούς. – Fantastic!Fantastic! Τι είχε συμβεί; Ενώ πραγματοποιούσε επίσκεψη στο μαντείο των Δελφών, έμαθε εντελώς τυχαία, ότι εικοσιπέντε χιλιόμετρα πιο πέρα μπορούσε να κάνεισκι! Αυτό δεν το σκέφτηκε κανείς; Ότι μπορεί δηλαδή να γίνει σύνθημα για τον μελλοντικό τουρισμό στη χώρα μας; Τον συνδυασμό δηλαδή χειμερινού και πολιτιστικού τουρισμού! Κλείνοντας θα αναφέρω την απάντηση που έλαβα από ένα έμπειρο παλιό χιονοδρόμο… Τον ρώτησα πιο κέντρο θα ξεχώριζε σήμερα για τις υποδομές του σε οργάνωση, αναβατήρες και πίστες. Μου απάντησε αμέσως χωρίς περιστροφές.
– Για τα Σαββατοκύριακα όλα τα μικρά χιονοδρομικά, για τις καθημερινές… Δεν το συζητώ. Παρνασσός και πάσης Ελλάδος!
γράφει ο Φράνκ
