Η Επιτροπή, στη συνέχεια της ανακοίνωσης της στρατηγικής της για την τεχνητή νοημοσύνη (AI/ΤΝ), η οποία εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2018, παρουσιάζει σήμερα ένα συντονισμένο σχέδιο που εκπονήθηκε από κοινού με τα κράτη μέλη για την προώθηση της ανάπτυξης και της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.
Το σχέδιο αυτό προτείνει κοινές δράσεις για στενότερη και αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, της Νορβηγίας, της Ελβετίας και της Επιτροπής, σε τέσσερις βασικούς τομείς: αύξηση των επενδύσεων, διάθεση περισσότερων δεδομένων, προώθηση του ταλέντου και διασφάλιση της εμπιστοσύνης. Η ενίσχυση του συντονισμού είναι ουσιαστική προκειμένου η Ευρώπη να καταστεί η κορυφαία παγκοσμίως περιοχή για την ανάπτυξη και τη χρήση πρωτοποριακής, ηθικής και ασφαλούς τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Ψηφιακής Ενιαίας Αγοράς Άντρους Άνσιπ εξέφρασε την ικανοποίησή του γι’ αυτό το σημαντικό βήμα: «Χαίρομαι ιδιαίτερα για το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο. Συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε για την συγκέντρωση δεδομένων – την πρώτη ύλη για τη τεχνητή νοημοσύνη – σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη για τη βελτίωση της διάγνωσης και της θεραπείας του καρκίνου. Θα συντονίσουμε τις επενδύσεις: στόχος μας είναι να φτάσουμε τουλάχιστον τα 20 δισ. ευρώ ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων έως το τέλος του 2020. Αυτό είναι ουσιώδους σημασίας για την οικονομική ανάπτυξη και την εργασία. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί ένα όμορφο απόκτημα, αφορά το μέλλον μας».
Η Επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκαμπριέλ πρόσθεσε: «Όπως συνέβη και με τον ηλεκτρισμό στο παρελθόν, η τεχνητή νοημοσύνη μετασχηματίζει τον κόσμο. Μαζί με τα κράτη μέλη θα αυξήσουμε τις επενδύσεις για την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους τομείς της οικονομίας, θα στηρίξουμε τις προηγμένες δεξιότητες και θα μεγιστοποιήσουμε τη διαθεσιμότητα των δεδομένων. Το συντονισμένο σχέδιο δράσης θα διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα δρέψει τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων και θα είναι ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, με παράλληλη διαφύλαξη της εμπιστοσύνης και σεβασμό των ηθικών αξιών».
Εκπρόσωποι των κρατών μελών, της Νορβηγίας, της Ελβετίας και της Επιτροπής συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου για να εντοπίσουν συνέργειες και κοινές δράσεις που θα επανεξετάζονται και θα επικαιροποιούνται πλέον σε ετήσια βάση. Έδωσαν προτεραιότητα σε τομείς δημόσιου συμφέροντος, όπως η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές και η κινητικότητα, η ασφάλεια και η ενέργεια. Συμφώνησαν ως προς τα εξής:
- Μεγιστοποίηση των επενδύσεων μέσω συμπράξεων
Τα επίπεδα των επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη στην ΕΕ είναι χαμηλά και υπάρχει κατακερματισμός σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου, όπως τις ΗΠΑ και την Κίνα. Σύμφωνα με τη στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη που παρουσιάστηκε τον Απρίλιο, το σχέδιο προβλέπει αυξημένο συντονισμό των επενδύσεων, με αποτέλεσμα μεγαλύτερες συνέργειες και τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης από τώρα μέχρι τα τέλη του 2020 και πάνω από 20 δισ. ευρώ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων την επόμενη δεκαετία. Συμπληρώνοντας τις εθνικές επενδύσεις, η Επιτροπή θα επενδύσει 1,5 δισ. ευρώ έως το 2020, περισσότερα κατά 70 % σε σύγκριση με την περίοδο 2014-2017. Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ (2021-2027) η ΕΕ έχει προτείνει να επενδύσει στην τεχνητή νοημοσύνη τουλάχιστον 7 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη».
Οι κοινές δράσεις για την επίτευξη αυτών των στόχων για τις επενδύσεις περιλαμβάνουν:
- Εθνικές στρατηγικές για την τεχνητή νοημοσύνη: έως τα μέσα του 2019, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν χαράξει τις δικές τους στρατηγικές που θα περιγράφουν τα επίπεδα επενδύσεων και τα μέτρα εφαρμογής, τα οποία θα τροφοδοτήσουν τις συζητήσεις σε επίπεδο ΕΕ.
- Νέα ευρωπαϊκή σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την τεχνητή νοημοσύνη: θα υπάρξει νέα σύμπραξη έρευνας και καινοτομίας για την τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και βιομηχανίας στην Ευρώπη και να καθοριστεί κοινό στρατηγικό ερευνητικό θεματολόγιο για την τεχνητή νοημοσύνη.
- Νέο ταμείο για την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης: η Επιτροπή θα στηρίξει νεοφυείς επιχειρήσεις και φορείς καινοτομίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας αλυσίδας συστοιχιών στις αρχικές φάσεις τους, καθώς και σε εταιρείες στη φάση της επέκτασής τους.
- Ανάπτυξη και σύνδεση των πρωτοπόρων παγκοσμίως κέντρων τεχνητής νοημοσύνης: θα αναπτυχθούν και θα συνδεθούν ευρωπαϊκά κέντρα αριστείας για την τεχνητή νοημοσύνη, θα δημιουργηθούν εγκαταστάσεις δοκιμών παγκόσμιας κλάσης σε τομείς όπως η συνδεδεμένη κινητικότητα και θα ενθαρρυνθεί η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε ολόκληρη την οικονομία μέσω των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας (σήμερα ανακοινώνεται διάθεση 66 εκατ. ευρώ για κόμβους ρομποτικής). Θα δρομολογηθεί επίσης μια πιλοτική πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας για τη στήριξη της επόμενης γενιάς τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
- Δημιουργία ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων
Για τη μελλοντική ανάπτυξη της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης απαιτείται πρόσβαση σε μεγάλα, ασφαλή και εμπεριστατωμένα σύνολα δεδομένων. Σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές χώρες, η Επιτροπή θα δημιουργήσει κοινούς ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων για να καταστήσει την διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων απρόσκοπτη, διασφαλίζοντας παράλληλα πλήρη συμμόρφωση με τονγενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων. Ο τομέας της υγείας μπορεί να ωφεληθεί ιδιαιτέρως από την τεχνητή νοημοσύνη: σε συντονισμό με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή θα υποστηρίξει την ανάπτυξη κοινής βάσης δεδομένων υγείας με ανωνυμοποιημένες υπολογιστικές τομογραφίες τραυματισμών, που θα έχουν δωριθεί από ασθενείς, για τη βελτίωση της διάγνωσης και της θεραπείας για τον καρκίνο μέσω τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης. Έως τα μέσα του 2019, η Επιτροπή θα δημιουργήσει κέντρο υποστήριξης για την ανταλλαγή δεδομένων, το οποίο θα παρέχει πρακτικές συμβουλές σε όλους τους Ευρωπαίους συμμετέχοντες στην οικονομία δεδομένων.
- Καλλιέργεια των ταλέντων, των δεξιοτήτων και της διά βίου μάθησης
Τα ταλέντα που υπάρχουν στην Ευρώπη είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε επαγγελματίες στον τομέα των ΤΠΕ και στερούνται εξειδικευμένων προγραμμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην τεχνητή νοημοσύνη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή, από κοινού με τις ευρωπαϊκές χώρες, θα στηρίξει πτυχία προηγμένων γνώσεων στην τεχνητή νοημοσύνη, μέσω, για παράδειγμα, ειδικών υποτροφιών. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να στηρίζει τις ψηφιακές δεξιότητες και τη διά βίου μάθηση για το σύνολο της κοινωνίας, και ιδίως για τους εργαζόμενους που επηρεάζονται περισσότερο από την τεχνητή νοημοσύνη, όπως αναφέρεται λεπτομερώς στη στρατηγική της για την τεχνητή νοημοσύνη. Όσον αφορά την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης με επίκεντρο τον άνθρωπο, είναι επίσης σημαντικό να υπάρχει η τεχνητή νοημοσύνη στα εκπαιδευτικά προγράμματα άλλων κλάδων, όπως της νομικής. Η πλήρης χρήση του συστήματος της «μπλε κάρτας» θα συμβάλει επίσης στη διατήρηση και την προσέλκυση επαγγελματιών τεχνητής νοημοσύνης υψηλής ειδίκευσης στην Ευρώπη.
- Ανάπτυξη ηθικής και αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη εγείρει νέα ηθικά ζητήματα, για παράδειγμα τη δυνητικά μεροληπτική λήψη αποφάσεων. Προκειμένου να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη, η οποία είναι απαραίτητη ώστε οι κοινωνίες να αποδεχτούν και να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη, το συντονισμένο σχέδιο αποσκοπεί στην ανάπτυξη τεχνολογίας η οποία θα σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τους κανόνες δεοντολογίας. Μια ευρωπαϊκή ομάδα εμπειρογνωμόνων, η οποία εκπροσωπεί την πανεπιστημιακή κοινότητα, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία των πολιτών, εργάζεται επί κατευθυντήριων γραμμών δεοντολογίας για την ανάπτυξη και την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Η πρώτη έκδοση θα δημοσιευτεί έως τα τέλη του 2018 και οι εμπειρογνώμονες θα παρουσιάσουν την τελική τους μορφή στην Επιτροπή τον Μάρτιο του 2019 μετά από ευρεία διαβούλευση μέσω της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Στη συνέχεια, η φιλοδοξία είναι να προωθηθεί η δεοντολογική προσέγγιση της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Επιτροπή επιδιώκει τη συνεργασία με όλες τις τρίτες χώρες που επιθυμούν να μοιραστούν τις ίδιες αξίες.
Ιστορικό
Η Επιτροπή, στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ευρώπη, πρότεινε να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη επί ενός συντονισμένου σχεδίου για την τεχνητή νοημοσύνη έως τα τέλη του 2018, με στόχο τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου των επενδύσεων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, την ενθάρρυνση των συνεργειών και της συνεργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τον από κοινού καθορισμό της μελλοντικής πορείας ώστε να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ στο σύνολό της θα μπορεί να είναι ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. Η εν λόγω πρόταση για συντονισμένο σχέδιο βασίστηκε στη δήλωση συνεργασίας για την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία κατατέθηκε την «ψηφιακή ημέρα», τον Απρίλιο του 2018, και υπογράφηκε από όλα τα κράτη μέλη και τη Νορβηγία. Εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου του 2018.
Το σημερινό συντονισμένο σχέδιο για την «Τεχνητή νοημοσύνη με τη σφραγίδα της Ευρώπης» περιγράφει δράσεις που θα αρχίσουν το 2019 ή το 2020 και προετοιμάζει το έδαφος για τις δραστηριότητες κατά τα επόμενα έτη. Ο συντονισμός με τα κράτη μέλη θα συνεχιστεί και το σχέδιο θα αναθεωρείται και θα επικαιροποιείται σε ετήσια βάση. Η νέα υπηρεσία γνώσεων περί τεχνητής νοημοσύνης της Επιτροπής, «AI Watch», θα συμβάλλει στην παρακολούθηση της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη και στην εφαρμογή του συντονισμένου σχεδίου.
Για να στεφθεί το σχέδιο αυτό με επιτυχία, πρέπει να ολοκληρωθεί η ψηφιακή ενιαία αγορά και το ρυθμιστικό της πλαίσιο. Τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσουν το συντομότερο δυνατό σχετικά με τις νομοθετικές προτάσεις για την κυβερνοασφάλεια, τα ανοιχτά δεδομένα και τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος περιλαμβάνει χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
