Αυτό που πάντα μου προκαλούσε μεγάλη εντύπωση, πριν ακόμη σπουδάσω το επάγγελμα του δημοσιογράφου, κυρίως όμως μετά, αφού απέκτησα κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις είναι το νόημα αυτής της τραγικής ερώτησης που απευθύνει ένας ρεπόρτερ σε έναν πολίτη, θύμα κάποιου συμβάντος ή σε συγγενή θυμάτων, «τι έχετε να πείτε;…..πως αισθάνεστε;……».
Από την άλλη έχουμε τα ρεπορτάζ της τηλεθέασης. Δημοσιογράφοι / ρεπόρτερ σε επικίνδυνα σημεία , όπου συμβαίνουν διάφορα γεγονότα και φυσικές καταστροφές να προσπαθούν να δείξουν το μέγεθος της ζημιάς ή του φαινομένου, με κίνδυνο τη ζωή τους, να απαντούν σε ανούσια ερωτήματα των δημοσιογράφων/ παρουσιαστών του στουντίου , εξυπηρετώντας σκοπούς ανταγωνισμού μεταξύ των μέσων , τύπου ποιος θα δείξει καλύτερο το σημείο της καταστροφής, ποιος είναι πιο ριψοκίνδυνος, πόση τηλεθέαση θα έχει, πόσα like και views θα πάρει στο facebook και το youtube.
Κάπως έτσι, χάνεται το νόημα της πραγματικής ενημέρωσης. Τελικά τι θέλουμε να δείξουμε στην κοινή γνώμη; Θέλουμε να την ενημερώσουμε για το πραγματικό μέγεθος π.χ. φυσικής καταστροφής; Να την αφυπνίσουμε ώστε τέτοιου είδους φαινόμενα να μην επαναληφθούν; Να προβληματίσουμε το κόσμο για το μέλλον μας ; Μήπως απλώς στοχεύουμε στο συναίσθημα…….και μόνο, ώστε να πετύχουμε τα νούμερα μας και να είμαστε το πιο δημοφιλές μέσο στα social media;
Από την άλλη, μία νέα μορφή δημοσιογραφίας έκανε την εμφάνισή της τα τελευταία χρόνια, η δημοσιογραφία του κοινού. Ο κάθε πολίτης που έχει μία συσκευή τύπου smartphone μπορεί να γίνει ρεπόρτερ, να μεταδώσει ένα συμβάν μέσω διαδικτύου, με ότι αυτό συνεπάγεται όμως. Από τη μία, δημοσιεύεται υλικό χωρίς περικοπές και λογοκρισία, αυτούσιο όπως συμβαίνει, από τη άλλη όμως η μη σωστή επεξεργασία και η έλλειψη εγκυρότητας της πηγής μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση, ακόμη και πανικό στην κοινή γνώμη. Έτσι, αντί για ενημέρωση έχουμε παραπληροφόρηση διαφόρων μορφών.
Οι τεχνολογίες επικοινωνίας έχουν καταρρίψει τα στεγανά ηλικίας, φύλου, τα κοινωνικοοικονομικά και συγκυριακά εμπόδια που μέχρι πρότινος απέτρεπαν τους ανθρώπους να συμμετέχουν. Αυτό σημαίνει ότι ο πιο αναγνωρίσιμος να έχει το πλεονέκτημα, αυτός που εκφράζεται καλύτερα, με καλύτερες ιδέες και άμεσο τρόπο επικοινωνίας, είναι πιο δημοφιλής ακόμα και έξω από τα στενά σύνορα της χώρας του.
Εξαλείφονται τα εμπόδια στις ανθρώπινες σχέσεις, όπως η γεωγραφία, η γλώσσα και η περιορισμένη πληροφόρηση. Το περιεχόμενο που διατίθεται στο διαδίκτυο είναι άπειρο και προσβάσιμο πλέον στον κάθε χρήστη. Όποιος είναι καλύτερα ενημερωμένος είναι και πιο παραγωγικός. Ανέκαθεν η πρόσβαση στις πληροφορίες σήμαινε νέες ευκαιρίες για συμμετοχή στον πλούτο ή στην εξουσία.
Αυτό σημαίνει ότι το να διαχωρίσει κανείς τους «καλούς» από τους «κακούς» είναι ένα κρίσιμο και συχνά δύσκολο εγχείρημα. Η πρόκληση γίνεται ακόμα πιο μεγάλη στην ψηφιακή εποχή. Η πιστότητα του κοινού θα κριθεί στην ανάλυση των γεγονότων και της πειστικότητας των ειδήσεων.
Τάνια Ώττα
Δημοσιογράφος
