Νομίζω πως η απώλεια τού Μέτρου υπήρξε η ιστορική μήτρα τής βαρβαρότητας.
Συντελέστηκε μέσα στην παραζάλη τού υλικού πλούτου, που ξυπνάει τα πιο κτηνώδη ανθρώπινα ένστικτα, τις πιο σκοτεινές εσωτερικές ανθρώπινες διαθέσεις.
Η νεο-φιλελεύθερη βαρβαρότητα δεν προέκυψε από παρθενογένεση,υπήρξε μάλλον η λογική εξέλιξη ενός κυρίαρχου (όσο και αρχέγονου) πολιτισμού τής συσσώρευσης,όπου τα υλικά αγαθά καθιερώθηκαν ως κύρια και κρίσιμα προτάγματα τής κοινωνίας,εις βάρος όλων τών χαρισμάτων τού ανθρώπινου είδους.
Η ήπια εντατικοποίηση οδήγησε νομοτελειακά στην ασύδοτη εντατικοποίηση,η αρχική συσσώρευση στην υπερ-συσσώρευση,στην υπερ-ανάλωση κ.ο.κ.
Δεν υπήρξε απλώς ένα αξιολογικό ζήτημα,ένα θέμα βαθμού ελευθερίας,θέμα καλής ή κακής ελεύθερης αγοράς.
Ήταν πάντοτε και παραμένει ζήτημα πολιτισμικής επιλογής.
Για αυτό άλλωστε και η γραμμική εξέλιξη
ΕΝΤΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ–ΥΠΕΡΑΝΑΛΩΣΗ- ΥΠΕΡΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗ
σταδιακά κατέλαβε όλες τις αρθρώσεις,όλες τις εκφάνσεις τού κοινωνικού βίου,τον Πολιτισμό,την Παιδεία,την Ενημέρωση,την καλλιτεχνική παραγωγή.
Η αποθέωση τού καταναλωτισμού,η εμμονή τής Ελίτ να διαχειρίζεται όλους τους τομείς τής ανθρώπινης δραστηριότητας,η ανάγκη για διαρκή αναζωογόνηση τής ζήτησης,επιτρέπουν μόνον ασφυκτικά χρονικά περιθώρια «απόλαυσης» κάθε προϊόντος,κάθε δημιουργίας.
Μέσα σε τούτο το ασφυκτικό περιβάλλον,η αισθητική τών χρηστικών αγαθών,η ψυχαγωγία,η μουσική,εικαστικές και αρχιτεκτονικές δημιουργίες,όλα σερβίρονται και επιβάλλονται ως απολύτως προσωρινές πολιτισμικές εκλάμψεις.Έως την παραγωγή τής νέας γενιάς «προϊόντων».
Και βέβαια,μαζί με τα χρονικά περιθώρια απόλαυσης στενεύουν και τα περιθώρια εκτίμησης τής ποιότητας των προσφερόμενων «πολιτισμικών εμπορευμάτων».
Εκείνες οι απαραίτητες προϋποθέσεις,που καταξιώνουν και καθιερώνουν την πολιτισμική παραγωγή.
Η διάρκεια,η συνέχεια,ο κριτικός διάλογος,η απόλαυση,η κατηγοριοποίηση θεωρούνται άσκοπη απώλεια χρόνου.Και κατά το δημοφιλές μότο τού συστήματος «ο χρόνος είναι χρήμα».
Με αυτόν τον τρόπο τα καταναλωτικά συγχέονται πλέον με τα πολιτισμικά.Υπερκαλύπτουν τα πολιτισμικά.Η πολιτισμική παραγωγή συμβιβάζεται με τις απαιτήσεις, με τις νόρμες τής εμπορικής παραγωγής.
Ένα πλανητικό σύστημα εναλλασσόμενων καταναλωτικών προτύπων και αξιών τείνει να καθιερωθεί ως αποκλειστικό πολιτισμικό μοντέλο.Ο πολιτισμικός μονισμός τής Ελίτ και, ως λογικό επακόλουθο,η Συνολική Απαξίωση.
Την ίδια ιστορική περίοδο,μέσα σε τούτον τον αυτοχειριακό χορό τής υπερανάλωσης,προκαλείται,σε διάστημα 60-70 χρόνων,μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή από ό,τι σε όλη την διάρκεια τών ιστορικών χρόνων.
Απειλούμενη με εξαφάνιση βιοποικιλότητα,εξάντληση πόρων,ακραίες κλιματικές αλλαγές,που με την σειρά τους εντείνουν το φαινόμενο τής αποσάθρωσης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων,συνιστούν την προσφορά του «αναπτυξιακού θαύματος» προς την ανθρωπότητα, προσφορά εφιαλτικών διαστάσεων όταν συνυπολογιστεί με τον επερχόμενο υπερπληθυσμό.
Παρόλα αυτά,παρά τις τόσες απογοητευτικές εξελίξεις και τα επακόλουθα φοβικά σύνδρομα,την ιδιώτευση και την αποχή αρκετών από κάθε συλλογικότητα,νομίζω πως οι παρακάτω διαπιστώσεις και παραδοχές από την εμπειρία τών κινημάτων δικαιολογούν αισιοδοξία :-
- Ότι το Σύστημα,παρά την ισχύ του,αδυνατεί να εγκλωβίσει τις κοινωνίες σε ένα απόλυτα χειραγωγούμενο καθεστώς.
- Πως,εν τέλει,υφίστανται οι κοινωνικές προϋποθέσεις για μια συνολική ρήξη με τις επιδιώξεις τής Ελίτ.
- Σχετικά αυτόνομες πολιτικές δυνάμεις,στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ,καθώς και αυτόνομα κοινωνικά κινήματα δείχνουν να έχουν συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα τών προβλημάτων και την αναγκαιότητα ρήξης.
- Πως υπάρχει και κοινωνική διαθεσιμότητα και διακριτή πολιτική βούληση για έγκαιρη θεσμική κάλυψη τών προβλημάτων μετάβασης προς ένα ανθρωποκεντρικό οικονομικό μοντέλο και έναν Πολιτισμό τού Μέτρου.
Σκιαγραφώντας το νέο οικονομικό σύστημα,συζητήσαμε για την αποτοξίνωση τής παγκόσμιας οικονομικής ζωής από εκείνες τις συνήθειες,εκείνα τα προϊόντα που «τζογάρουν» κρατικές οικονομικές υποστάσεις,διαλύουν την κοινωνική συνοχή και αδιαφορούν για τα κοινωνικά αποτελέσματα τής κερδοσκοπικής ασυδοσίας και επιπλέον τον εξοστρακισμό όσων,εκμεταλλευόμενοι την ασυδοσία, λειτουργούν,συγχρόνως,και ως αξιολογητές και ως επενδυτές (βλέπε «οίκους αξιολόγησης»).
Συζητήσαμε για μιαν οικονομία ελεγχόμενης ιδιωτικής πρωτοβουλίας,με ενεργό παρουσία τής κοινωνίας στην εποπτεία και,κατά περίπτωση,στην διαχείριση τών αποτελεσμάτων-αποθεμάτων :-
- με την διεθνοποίηση των στρατηγικών πόρων,
- με την διεθνοποίηση των ενεργειακών πόρων,
πλανητικών και διαπλανητικών,
- ένα πράσινο Bretton Woods τής αειφορίας, το οποίο
θα επιχειρήσει τον θεσμικό διακανονισμό μεταξύ
ανθρωποδράσεων και φυσικού περιβάλλοντος,
- αναβάπτιση τού ΔΝΤ στις κεϋνσιανές του καταβολές, όπου προτάσσεται η κοινωνική συνοχή.
Οι συχνές αναφορές μου στην σχετικά κοινωνιο-μόλο διάσταση τού κεϋνσιανισμού και στους γνωστούς μηχανισμούς Bretton Woods,IMF,FED,ECB, γίνονται μετά λόγου γνώσεως ότι αποτελούν αναγκαία μεταβατικά εργαλεία στον δρόμο προς την κοινωνική απελευθέρωση.
Όταν κάποτε επικρατήσει η ανθρωποκεντρική πλευρά εκείνης τής αδυσώπητης διλημματικής διάκρισης
ΕΠΙΒΙΩΣΗ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ
τότε και οι κοινωνίες τού μέλλοντος μας ίσως αξιωθούν να βιώσουν,μέσα στην θαλπωρή τής αυτονομίας,την ωραιότητα τού Μέτρου.Να το προάγουν,με κάθε βήμα, με βιωματική συνέπεια,με συνειδητή συστηματικότητα,ως πρωταρχικό προαπαιτούμενο επιβίωσης τής κοινωνίας, μιας κοινωνίας συναδέλφωσης και συνοχής,όπως την ονειρεύτηκαν τόσες και τόσες γενιές αχθοφόρων και αγωνιστών τού Φωτός.
Οι αστείρευτες πνευματικές δυνάμεις και αντοχές τής ανθρωπότητας σφραγίζουν τις μεγάλες στιγμές τής Ιστορίας,με τα εντυπωσιακά ποιοτικά άλματα στην Τέχνη, τις Επιστήμες,την Τεχνολογία.
Ιστορικές κατακτήσεις που δεν πιστώνονται βέβαια σε κανένα καθεστώς,οικονομικό ή πολιτικό.
Αποτελούν τρόπαια τής ανθρώπινης ευφυΐας και ευρηματικότητας στη συλλογική κοινωνική της έκφραση και σμιλεύονται μέσα στους λίγους θύλακες ελευθερίας που επιτρέπουν όλες οι ιστορικές εξουσίες,μέσα σε εκείνες τις πολύτιμες συστημικές ρωγμές τις απαραίτητες για την απορρόφηση τών κοινωνικών κραδασμών και συγχρόνως μυστικές πύλες προς τα πεδία τών μεγάλων ανατροπών .
Οι αντι-διαχειριστικές πολιτικές δυνάμεις ,μαζί με την αντιμετώπιση τών γνωστών και εν πολλοίς κληρονομημένων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων (κι εδώ πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η αξιοποίηση των πλεονασμάτων υπέρ των μισθών και των συντάξεων για την τόνωση της ενεργού ζήτησης) οφείλουν να συγκροτήσουν αμέσως το απαραίτητο εργαλείο για την συμμετοχή στον διάλογο τών σοβαρών θυλάκων σκέψης και δράσης στις ΗΠΑ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γύρω από αυτά τα προβλήματα.
ΚΑΛΗ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ
