Η δευτερογενής παραγωγή αξιοποιεί τον πρωτογενή τομέα, με τη μεταποίηση των πρώτων υλών στη μορφή, στη χρησιμότητα και τις ιδιότητες. Ανάλογα με τα μέσα και τον τρόπο που χρησιμοποιείται για την μεταποίηση των αγαθών, έχουμε τους κλάδους της χειροτεχνίας, της βιοτεχνίας και της βιομηχανίας. Ο δευτερογενής τομέας περιλαμβάνει τις δραστηριότητες επεξεργασίας και μεταποίησης των προϊόντων.
Στο δευτερογενή τομέα του Δήμου Καστοριάς, περιλαμβάνονται οι παραγωγικές κτηνοτροφικές μονάδες γάλακτος μεταποίησης σε γιαούρτι και τυρί, βιοτεχνίες κρεατο-παρασκευασμάτων και αλιευμάτων, μονάδες συσκευασίας κηπευτικών, τοματοπολτού, αποξήρανσης και συσκευασίας μανιταριών, τυποποίησης μαρμελάδας, παραγωγής ζυμαρικών, εργαστηρίων ενδυμάτων, υποδημάτων, δερμάτινων ειδών, γουναρικών, εκτροφείων, βυρσοδεψείων, βιοτεχνιών προϊόντων ξυλείας, pellet και χαρτιού. Τα πρωτογενή αυτά προϊόντα βρίσκονται σε αφθονία στην γεωγραφική έκταση του Δήμου Καστοριάς.
Μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων, είναι η διαδικασία που εφαρμόζεται πάνω σε ένα γεωργικό προϊόν από την οποία προκύπτει επίσης ένα γεωργικό προϊόν, ενίοτε βιολογικής καλλιέργειας. Από την διαδικασία αυτή εξαιρούνται όλες οι εργασίες που γίνονται εντός της γεωργικής εκμετάλλευσης και είναι απαραίτητες για να προετοιμαστεί ένα προϊόν φυτικής ή ακόμα και ζωικής προέλευσης, για να πραγματοποιηθεί έτσι η πώληση του.
Η μεταποίηση των αγροτικών προϊόντων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους του δευτερογενούς τομέα παραγωγής, με προστιθέμενη αξία στην τοπική οικονομία. Αυτό παρατηρείται γιατί η δραστηριότητα της, είναι συνδεδεμένη με την παραγωγή τροφίμων αλλά και προϊόντων, που στο τέλος εξυπηρετούν τον άνθρωπο και τις άμεσες ανάγκες του. Κύριο χαρακτηριστικό της μεταποίησης είναι ότι, ως πρώτες ύλες, χρησιμοποιεί αγροτικά προϊόντα του πρωτογενή τομέα και μετά την επεξεργασία δίνει ως αποτέλεσμα τρόφιμα ή ένδυση για τον άνθρωπο καταναλωτή.
Στη μεταποίηση του πρωτογενούς τομέα του Δήμου Καστοριάς υπάγονται βιοτεχνίες και βιομηχανίες συσκευασίας και μεταποίησης προϊόντων, δηλαδή παραγωγικές μονάδες όπως είναι οι γεωργικές, κτηνοτροφικές, αλιευτικές, αλλά και μεταποιητικές εγκαταστάσεις τροφίμων. Οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, εκτροφείς, αλλά και η μεταποιητική βιομηχανία, είναι εξαρτώμενοι, μιας και συνεργάζονται άμεσα μεταξύ τους. Με τον Δήμο Καστοριάς να καλύπτει τα προ απαιτούμενα της επιχειρηματικότητας, θεωρείται απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ τους, για να καλυφθούν οι απαιτήσεις όλων των καταναλωτών για βιολογικά, παραδοσιακά, ντόπια και φρέσκα προϊόντα, ικανοποιώντας έτσι και την γαστρονομία του τελικού καταναλωτή.
Στον Δήμο Καστοριάς, η βιομηχανία τροφίμων μπορεί να γίνει μεγαλύτερη, να απασχολεί περισσότερους άμεσους και έμμεσους εργαζόμενους, αρκεί τα βασικά στοιχεία των νέων αλλά και εκσυγχρονιζόμενων μονάδων μεταποίησης, να έχουν βασικά χαρακτηριστικά:
– Να είναι υπερσύγχρονες αλλά και τεχνολογικά άρτιες.
– Να έχουν δυνατότητα παραγωγής νέων προϊόντων.
– Να επεξεργάζονται οποιεσδήποτε πρώτες ύλες χρησιμοποιούν απαραίτητα με οικολογικούς και βιολογικούς τρόπους.
– Να διαθέτουν marketing και σωστά κανάλια προώθησης και διοχέτευσης της παραγωγής τους.
Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα αν συμφέρει κάποιος ενδιαφερόμενος κάτοικος του Δήμου Καστοριάς, να επενδύσει στη μεταποίηση. Η μεταποίηση και ειδικά σε ποιοτικά αγροτικά προϊόντα είναι συμφέρουσα επένδυση για τους εξής λόγους:
Χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το σύνολο προϊόντων της περιοχής, με αποτέλεσμα να παράγει προϊόντα μεγαλύτερης αξίας από την αρχική μη επεξεργασμένη πρώτη ύλη.
Μεταποιώντας τα προϊόντα υπάρχει η δυνατότητα να παράγονται αγαθά μεγαλύτερης διατηρησιμότητας, αλλά ακόμα και μικρότερου όγκου, κάτι το οποίο δίνει την δυνατότητα να εξαχθούν με επιτυχία στο εξωτερικό απολαμβάνοντας μάλιστα και καλύτερη τιμή.
Η μεταποίηση σε νέα οικολογικά προϊόντα ανώτερης ποιότητας πάντα θα βρίσκει αγορά αλλά και ικανοποιητικές τιμές, ανταμείβοντας όχι μόνο τα προϊόντα, αλλά και όλους τους εμπλεκομένους στην αλυσίδα αυτή.
Να σημειώσουμε επίσης, ότι πριν την παραγωγή είναι απολύτως απαραίτητη η έρευνα αγοράς, για να εντοπιστούν οι προτιμήσεις των καταναλωτών σχετικά με την τιμή, την ποιότητα, το περιεχόμενο και τέλος την συσκευασία πριν γίνει η τελική τοποθέτηση σε ράφι, όταν πρόκειται για αγαθά κατανάλωσης, έτσι ώστε να διατεθεί στους καταναλωτές. Για τον λόγο αυτό κρίνεται απαραίτητη η παρουσία μονάδων πιστοποίησης στον Δήμο Καστοριάς. Ακόμη, η συμμετοχή του οικείου Δήμου σε κλαδικές εκθέσεις προβολής των παραγομένων προϊόντων, με συμμετέχοντες τους ενδιαφερόμενους, θα δώσει θετικά οικονομικά αποτελέσματα και προστιθέμενη αξία στην περιοχή δράσης.
Εστιάζοντας στην επικινδυνότητα του εγχειρήματος, ενώ είναι εφικτός ο στόχος ο κλάδος της μεταποίησης να προσφέρει στο ΑΕΠ της χώρας το 12% μέχρι το έτος 2020 ταυτόχρονα όμως, εγκυμονεί ο κίνδυνος βιωσιμότητας των βιοτεχνιών μεταποίησης, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, παρατηρούνται μεγάλα ποσοστά αποβιομηχάνισης με «λουκέτα» σε επιχειρήσεις τα τελευταία 15 χρόνια.
Ενώ θα έπρεπε λοιπόν, να είναι ισχυρή και ανταγωνιστική αυτή η βιομηχανία ως προϋπόθεση για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, σήμερα σε πόλεις της βόρειας Ελλάδας, σχετικά με την κατάσταση των μεταποιητικών επιχειρήσεων το ποσοστό των «λουκέτων» είναι πολύ υψηλό. Συγκεκριμένα στην Καστοριά έχουν μειωθεί απελπιστικά τα εργαστήρια οικοτεχνίας γούνας, ενώ δεν λειτουργούν άνω του 60% των γενικών ειδών επιχειρήσεων σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Η βιομηχανική πολιτική, που θα πρέπει να χαράξει ο σύγχρονος Δήμος Καστοριάς, δεν μπορεί να αρχίζει και να τελειώνει με τα προγράμματα Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, ούτε με τις πρόσκαιρες «δολωματικές» προγραμματικές επιχορηγήσεις παλαιών και νέων επιχειρήσεων και επενδυτών, με κίνδυνο αποτυχίας του εγχειρήματος. Μπορούμε να καταφέρουμε όλοι μαζί, ενεργοποιώντας με προϋποθέσεις και στόχους τη μεγάλη Καστοριανή οικονομική συμμαχία, ούτως ώστε να στερεώσουμε τον τομέα της μεταποίησης σε σωστή βάση, ώστε να συνεισφέρει μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια, με τη μεταποίηση να μπαίνει σε πρώτη προτεραιότητα για τους ενασχολούμενους κατοίκους και τον Δήμο Καστοριάς να γίνεται αρωγός της προσπάθειας, διευκολύνοντας τους επενδυτές της περιοχής ευθύνης του, με κάθε πρόσφορο μέσο που διαθέτει.
Ένας ακόμη στόχος, θα πρέπει να αφορά την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων. Η γουνοποιία έχει ανοίξει από το παρελθόν διεθνείς δρόμους για τους Καστοριανούς επιχειρηματίες. Ήρθε ο καιρός, να μεταλαμπαδεύσουμε το know how σε όλες τις μεταποιητικές προωθητικές ενέργειες των Καστοριανών επενδυτών. Οι επενδυτικές ευκαιρίες και η επιχειρηματική καινοτομία θα οδηγήσουν στην επιτάχυνση της αναπτυξιακής προοπτικής τον Δήμο Καστοριάς, θα ενισχύσουν την αγορά εργασίας, την ανάπτυξη συνεργασιών, αρκεί να υπάρχει συνεννόηση των τοπικών δυνάμεων και φορέων της περιοχής, με στόχο την παραγωγική ανασυγκρότηση και συμπαραστάτη πάντοτε των επενδυτών, τον Δήμο Καστοριάς.
