Νέα επίθεση εναντίον των social media και των εταιρειών- κολοσσών του χώρου του Διαδικτύου γενικότερα εξαπέλυσε ο γνωστός μεγαλοεπενδυτής Τζωρτζ Σόρος, μέσω άρθρου του στο Project Syndicate.
Όπως γράφει ο Σόρος, οι ανοιχτές κοινωνίες είναι σε κρίση, τη στιγμή που «δικτατορίες και κράτη-μαφίες, όπως η Ρωσία του Πούτιν, είναι σε άνοδο». Παράλληλα, εξαπολύει επίθεση κατά του Ντόναλντ Τραμπ, γράφοντας πως πολύ θα ήθελε να κάνει κάτι ανάλογο στις ΗΠΑ, αλλά δεν μπορεί λόγω του Συντάγματος, των θεσμών και της κοινωνίας.
Στη συνέχεια κάνει λόγο για άνοδο και μονοπωλιακή συμπεριφορά από πλευράς των γιγαντιαίων αμερικανικών εταιρειών του διαδικτύου. «Αυτές οι εταιρείες συχνά έπαιζαν έναν απελευθερωτικό και καινοτόμο ρόλο. Αλλά καθώς το Facebook και η Google έχουν γίνει πιο ισχυρές, αποτελούν εμπόδια στην καινοτομία και έχουν προκαλέσει μια ποικιλία προβλημάτων τα οποία μόλις έχουμε αρχίσει να αντιλαμβανόμαστε».
Συνεχίζοντας, υποστηρίζει πως οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης εκμεταλλεύονται το κοινωνικό περιβάλλον, κάτι που είναι ιδιαίτερα ύπουλο, καθώς αυτές οι εταιρείες επηρεάζουν το πώς οι άνθρωποι σκέφτονται και συμπεριφέρονται χωρίς να καν να το αντιλαμβάνονται- κάτι που παρεμβαίνει στον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας και τις εκλογές.
«Επειδή οι εταιρείες πλατφορμών διαδικτύου είναι δίκτυα, απολαμβάνουν αυξανόμενες οριακές αποδόσεις, στις οποίες οφείλεται η ανάπτυξη- φαινόμενο την οποία βιώνουν. Το φαινόμενο του δικτύου είναι πραγματικά άνευ προηγουμένου, αλλά είναι επίσης μη βιώσιμο. Χρειάστηκαν οκτώμισι χρόνια για να φτάσει το Facebook το ένα δισ. χρήστες, και ο μισός από αυτόν τον χρόνο για να φτάσει τα δύο. Με αυτό τον ρυθμό, το Facebook θα ξεμείνει από ανθρώπους για να “προσηλυτίσει” σε λιγότερο από τρία χρόνια. Το Facebookκαι η Google ελέγχουν πρακτικά πάνω από το ήμισυ όλων των εσόδων από την ψηφιακή διαφήμιση. Για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους, πρέπει να επεκτείνουν τα δίκτυά τους και να αυξήσουν το μερίδιό τους ως προς την προσοχή των χρηστών τους. Αυτή τη στιγμή το κάνουν αυτό παρέχοντας στους χρήστες μια βολική πλατφόρμα. Όσο περισσότερο χρόνο οι χρήστες περνούν σε αυτή την πλατφόρμα, τόσο πιο πολύτιμοι γίνονται για τις εταιρείες. Επίσης, επειδή οι πάροχοι περιεχομένου δεν μπορούν να αποφύγουν να χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες και πρέπει να αποδέχονται όποιους όρους τους προσφέρονται, συνεισφέρουν και οι ίδιοι στα κέρδη των εταιρειών social media. Όντως, η μεγάλη κερδοφορία αυτών των εταιρειών είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα του ότι αποφεύγουν την ευθύνη για το περιεχόμενο στις πλατφόρμες τους- και να πληρώνουν για αυτό. Οι εταιρείες ισχυρίζονται πως απλά διανέμουν πληροφορίες. Αλλά το γεγονός πως είναι σχεδόν μονοπωλιακοί διανομείς τις καθιστά υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και θα έπρεπε να τις υποβάλλει σε πιο αυστηρούς όρους λειτουργίας, με στόχο την διατήρηση του ανταγωνισμού, της καινοτομίας και της δίκαιης και ανοιχτής πρόσβασης».
Οι εταιρείες, γράφει ο Τζωρτζ Σόρος, εκμεταλλεύονται τα δεδομένα που ελέγχουν και χρησιμοποιούν πρακτικές που τους επιτρέπουν να διατηρούν περισσότερα από τα οφέλη που κανονικά θα έπρεπε να μοιράζονται με τους χρήστες. «Οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης παραπλανούν τους χρήστες χειραγωγώντας την προσοχή τους, κατευθύνοντάς την για τους δικούς τους εμπορικούς σκοπούς, και δημιουργώντας σκοπίμως εξάρτηση από τις υπηρεσίες που παρέχουν. Αυτό μπορεί να είναι πολύ επιβλαβές, ειδικά για τους εφήβους» γράφει, παραλληλίζοντας τα social media με τα καζίνο, που έχουν αναπτύξει τεχνικές για να «εγκλωβίζουν» τους πελάτες ώστε να χάσουν όλα τα λεφτά τους τζογάροντας. «Κάτι παρόμοιο- και πιθανώς μη αναστρέψιμο- συμβαίνει στην ανθρώπινη προσοχή στην ψηφιακή μας εποχή. Αυτό δεν είναι θέμα απλής διάσπασης προσοχής ή εξάρτησης- οι εταιρείες social media στην πραγματικότητα κάνουν τους ανθρώπους να παραδώσουν την αυτονομία τους. Και αυτή η δύναμη διαμόρφωσης της προσοχής των ανθρώπων συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο στα χέρια λίγων εταιρειών», γράφει, υπογραμμίζοντας στη συνέχεια τον κίνδυνο μιας συμμαχίας μεταξύ απολυταρχικών καθεστώτων και μεγάλων, πλούσιων σε δεδομένα, μονοπωλίων του χώρου της πληροφορικής, «φέρνοντας μαζί αναπτυσσόμενα εταιρικά συστήματα παρακολούθησης με ήδη ανεπτυγμένα κρατικά συστήματα παρακολούθησης. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα δίκτυο ολοκληρωτικού ελέγχου που δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε καν ο Τζωρτζ Όργουελ».
Οι χώρες που θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τον Σόρος, είναι η Ρωσία και η Κίνα, και οι αμερικανικές εταιρείες ήδη φαίνονται να δελεάζονται για τέτοιες συνεργασίες προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε αυτές τις αγορές. Παράλληλα, κάνει λόγο για σύνδεση των μονοπωλίων των πλατφορμών και της αυξανόμενης ανισότητας. «Έχουν πετύχει επίσης δύναμη μονοπωλίου ενώ επίσης ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Μόνο αυτές είναι αρκετές μεγάλες για να καταπίνουν start-ups που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε ανταγωνιστές, και μόνο αυτές έχουν τους πόρους για να “εισβάλουν” η μία στην επικράτεια της άλλης».
«Οι ιδιοκτήτες αυτών των κολοσσών θεωρούν ότι είναι οι άρχοντες του σύμπαντος. Στην πραγματικότητα, είναι σκλάβοι στο να διατηρούν την κυρίαρχη θέση τους. Εμπλέκονται σε έναν υπαρξιακό αγώνα κυριαρχίας σε νέους τομείς ανάπτυξης που ανοίγει η τεχνητή νοημοσύνη, όπως τα αυτόνομα οχήματα».
Συνεχίζοντας, επαινεί την ΕΕ για τις πολιτικές της, που επιδιώκουν να προστατέψουν τους εργαζόμενους και όχι τις δουλειές, ενώ σημειώνει πως τα μονοπώλια του Ίντερνετ δεν έχουν την πρόθεση ούτε την τάση να να προστατέψουν τις κοινωνίες από τις συνέπειες των πράξεών τους. «Αυτό τις καθιστά δημόσιο κίνδυνο» τονίζει.
Υπενθυμίζεται πως δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σόρος στρέφει τα πυρά του προς το Facebook, τη Google και τις άλλες μεγάλες εταιρείες του χώρου του Ίντερνετ, καθώς σε αντίστοιχα σχόλια είχε προβεί και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.
