Μπουμπούνες και Χάσκαρης (ή Χάσκα) τα δύο αποκριάτικα έθιμα της Καστοριάς

Η “χάσκα” ή ο “χάσκας” ή ο Χάσκαρης, είναι αποκριάτικο έθιμο που τηρείται κατά κύριο λόγο στις περιοχές της Μακεδονίας την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, ήτοι πρώτη μέρα της Σαρακοστής.

Σε έναν λεπτό πλάστη, δένεται κλωστή στην μια άκρη της οποίας κρέμεται ένα ξεφλουδισμένο αυγό. «Με αβγό κλείνει το στόμα το βράδυ της αποκριάς, με αβγό ανοίγει την Ανάσταση» λέει η λαϊκή σοφία. Ο πατριάρχης της οικογένειας (πατέρας, παππούς κτλ) κάθεται στο κέντρο ή στην περιφέρεια ενός κύκλου που αποτελείται από τα νεότερα μέλη της οικογένειας και περνάει πάνω από τα κεφάλια τους την χάσκα καθώς οι νεαροί συμμετέχοντες προσπαθούν με το στόμα μόνο και δίχως να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους να πιάσουν το αυγό! Εκείνος που θα το καταφέρει θεωρείται πολύ τυχερός (ή και ικανός).
Οι Καστοριανοί (κι οι Μαυροβινοί), μετά το άναμμα της μπουμπούνας, κάθονται γύρω από το τραπέζι και κάνουν τον χάσκαρη – Χάσκα: Ο μεγαλύτερος της οικογένειας πιάνει τον κλώστη (με τον οποίο πλάθουν οι νοικοκυρές την πίτα), δένει στην άκρη του μια κλωστή και σ’ αυτή δένουν ένα βρασμένο αυγό. Το κατευθύνει σε όλα τα άτομα που κάθονται γύρω από το οικογενειακό τραπέζι, ενώ καθένας προσπαθεί να χάψει το αυγό με ολάνοιχτο το στόμα του.

Στην προσπάθεια αυτή το σπίτι γεμίζει χαρές και γέλια.

Χάσκαρης ή Χάσκα, λοιπόν, λέγεται, γιατί χάσκει το στόμα, που, με αυγό κλείνει (αφού την Κ. Δευτέρα αρχίζει η νηστεία της Σαρακοστής) και με αυγό ξανανοίγει τη νύχτα της Ανάστασης.

Κι εμείς στο Σχολείο μας κάθε χρόνο, την Παρασκευή πριν από της Τυρινής, κάνουμε το έθιμο με μεγάλη χαρά. Οφείλουμε, μάλιστα, να πούμε ότι ο κ. Νίκος, ο Διευθυντής μας, μετά την εξάσκηση τόσων χρόνων, έχει γίνει εξαιρετικός στον χάσκαρη!