Μειώνεται η διαφορά μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό είναι το σαφέστερο στοιχείο της έρευνας της Κάπα Resarch, που έχει ιδιαίτερο «ειδικό βάρος» καθώς πραγματοποιήθηκε και στις 13 περιφέρειες της χώρας, αποτυπώνοντας τη συνολική εικόνα. Το στοιχείο είναι μάλλον ενθαρρυντικό για την κυβέρνηση, καθώς η έρευνα καταγράφει μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων, που φαίνεται να προέρχονται από τα δύο κόμματα τα οποία αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό. Δυναμικό το πλασάρισμα του Κινήματος Αλλαγής, αν και ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς δεν καταγράφει διψήφιο ποσοστό.
Αξίζει να σημειωθεί πως στην έρευνα δεν καταγράφονται μόνον εκλογικοί αλλά και αρκετοί ποιοτικοί δείκτες, οι οποίοι απεικονίζουν το σύνολο του πολιτικού προβληματισμού των ψηφοφόρων. Από αυτούς είναι εμφανές ότι το δίπολο Αριστεράς – Δεξιάς παραμένει κυρίαρχο στον πολιτικό προβληματισμό.
Η διαφορά
Στους δείκτες -είτε της πρόθεσης ψήφου είτε της κατανομής αδιευκρίνιστης ψήφου- της έρευνας καταγράφεται περιορισμός της διαφοράς μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ στο 4,8%. Το βασικό κυβερνητικό κόμμα συγκεντρώνει ποσοστό 17%, έναντι 21,8% της Νέας Δημοκρατίας. Στην τρίτη θέση των προτιμήσεων των ψηφοφόρων έρχεται ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς με ποσοστό 8,7%. Το ΚΚΕ διατηρεί τις δυνάμεις του, αφού έχει ποσοστό της τάξης του 5,9%. Οι Ανεξάρτητοι Ελληνες συγκεντρώνουν ποσοστό ελαφρώς μικρότερο του 3%, όπως και η Ένωση Κεντρώων.
Πάντως, συνολικά το εκλογικό σώμα έχει υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων και αρνητικών σε συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία που φτάνει το 25,8%. Γεγονός που καταδεικνύει ότι αυτό το τμήμα είναι πιθανό να κρίνει στο μέλλον την εκλογική αναμέτρηση.
Εκλογικά «κάστρα»
Οσον αφορά την εκλογική γεωγραφία, ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει τα υψηλότερα ποσοστά του στη Δυτική Μακεδονία, στο Ιόνιο, στη Δυτική Ελλάδα και στην Κρήτη. Μάλιστα, στις τρεις τελευταίες περιφέρειες προηγείται της Νέας Δημοκρατίας.
Αντίστοιχα, η Νέα Δημοκρατία έχει τα πιο υψηλά ποσοστά της στην Ηπειρο, στην Πελοπόννησο και στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, ενώ προηγείται και στην Κεντρική Μακεδονία (που περιλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη). Στην Αττική, η διαφορά μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ είναι στο 2,5%.
Οσο για τον νέο φορέα της Κεντροαριστεράς, φαίνεται να πηγαίνει καλύτερα στις ίδιες περιοχές με τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή στην Κρήτη, στο Ιόνιο και στη Δυτική Ελλάδα, ενώ στην Αττική καταγράφει ποσοστό παρόμοιο με τον πανελλαδικό του μέσο όρο. Τέλος, η Χρυσή Αυγή καταγράφει ανησυχητικά υψηλό ποσοστό 9,1% μόνο στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, ενώ στην Αττική βρίσκεται πάνω από τους μέσους όρους της.
Αναφορικά με την παράσταση νίκης, η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων πιστεύει πως τις επόμενες εκλογές θα τις κερδίσει η Νέα Δημοκρατία, ενώ στις δημοτικότητες των πολιτικών αρχηγών προηγείται η απάντηση «Κανένας» και στη συνέχεια ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προβάδισμα σε σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα.
Ταυτότητα έρευνας
Η έρευνα της Κάπα Research έγινε σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο δείγμα 12.783 ανθρώπων, σε 13 περιφέρειες της χώρας. Διήρκεσε από τις 13 Νοεμβρίου έως τις 6 Δεκεμβρίου, με τη χρήση προσωπικών, τηλεφωνικών και διαδικτυακών συνεντεύξεων. Τα αποτελέσματα είναι σταθμισμένα ως προς τα δεδομένα των εκλογών και του δημοψηφίσματος του 2015.
Ελπίδα, θυμός αλλά και “όχι” στις πρόωρες εκλογές
Η διάκριση αριστεράς δεξιάς παραμένει και καθορίζει αντιδράσεις αλλά το 50% των πολιτών δίνει περιθώριο στην κυβέρνηση να ολοκληρώσει την πολιτική της
Αν και ανεργία καίει τους πάντες, τα συναισθήματα των πολιτών αλλάζουν ανάλογα με την τοποθέτηση σε σχέρση με την αριστερά ή τη δεξιά, μια βασική αντίθεση που καταγράφεται πάντα.
Η αδημοσίευτη μέχρι σήμερα συνδρομητική έρευνα της Κάπα Research καταγράφει λοιπόν διαφορετικά συναισθήματα των υποστηρικτών του Αλέξη Τσίπρα και του Κυριάκου Μητσοτάκη, και αντίστοιχα διαφορετικές ιεραρχήσεις προβλημάτων της καθημερινότητας για του ψηφοφόρους της Αριστεράς και της Δεξιάς.
Δεν είναι τυχαίο ότι το συναίσθημα της ελπίδας αναδεικνύεται ως κυρίαρχο μεταξύ των υποστηρικτών του πρωθυπουργού καταγράφοντας ποσοστό 49,5%, εύρημα που δείχνει πως μεγάλη μερίδα των πολιτών και ψηφοφόρων του εξακολουθούν να πιστεύουν στον πολιτικό/ηγέτη Τσίπρα και στην προοπτική ανάκαμψης της χώρας. Επί της ουσίας οι συγκεκριμένοι πολίτες πιστεύουν ότι με την διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να έρθουν καλύτερες ημέρες για την χώρα γι’ αυτό και δεν εγκαταλείπουν την ελπίδα τους. Αντιστοίχως οι υποστηρικτές του προέδρου της ΝΔ νιώθουν την ανασφάλεια σε ποσοστό 47% ως το κυρίαρχο συναίσθημά τους, με τον θυμό να ακολουθεί με ποσοστό 36,5%. Και οι υποστηρικτές Τσίπρα ωστόσο, αισθάνονται ανασφάλεια σε ποσοστό αρκετά υψηλό της τάξης του 20%.
Την ίδια ώρα οι συμμετέχοντες στην έρευνα που δηλώνουν την υποστήριξή τους στα πρόσωπα και των δύο πολιτικών αρχηγών αναδεικνύουν την ανεργία ως το φλέγον πρόβλημα της περιοχής τους και συνολικά της χώρας.
Ειδικότερα, η υψηλή ανεργία, η φτώχεια που μαστίζει τα λαϊκά νοικοκυριά, η ποιότητα των δημόσιων παροχών υγείας και η διαφθορά στη δημόσια ζωή, θεωρούνται από τους πολίτες τα σημαντικότερα προβλήματα της καθημερινότητας – έστω και με μικρή διαφοροποίηση ως προς τη σειρά. Με ποσοστό 54 και 52,5% αντίστοιχα, η ανεργία προβληματίζει τους ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων.
Στους υποστηρικτές του Αλ.Τσίπρα ακολουθεί δεύτερο πρόβλημα με ποσοστό 27% η φτώχεια, ενώ στους υποστηριχτές του Κ.Μητσοτάκη οι δημόσιες δομές υγείας με ποσοστό 37%, ενώ οι απαντήσεις είναι αντίστροφες στις δύο ομάδες, ως προς το τρίτο σημαντικότερο πρόβλημα, με τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ να προβληματίζονται με τις δημόσιες δομές υγείας και τους ψηφοφόρους. Τέταρτο στη σειρά μείζον πρόβλημα θεωρείται η διαφθορά. Εντύπωση πάντως προκαλεί η διαπίστωση ότι οι υποστηρικτές του Κυριάκου Μητσοτάκη αξιολογούν χαμηλά στην καθημερινότητα τους θέματα που το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χρησιμοποιεί στην αντιπολιτευτική ρητορική του, όπως η εγκληματικότητα και το μεταναστευτικό.
Μεγάλο ενδιαφέρον στην ίδια μέτρηση της κοινής γνώμης παρουσιάζουν ακόμη και οι απαντήσεις των πολιτών για την πιθανότητα διενέργειας πρόωρων εκλογών. Εντυπωσιάζει το στοιχείο εκείνο της έρευνας που δείχνει ότι ένας στους δύο ψηφοφόρους και συγκεκριμένα το 49,5% πιστεύουν ότι “πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος στην σημερινή κυβέρνηση”. Το συγκεκριμένο εύρημα θεωρείται σημαντικό καθώς οι πολίτες δηλώνουν ότι επιθυμούν όχι μόνο να δείξουν ανοχή στην κυβέρνηση Τσίπρα αλλά επιπλέον θέλουν να τής δώσουν τον απαιτούμενο χρόνο για να ολοκληρώσει το έργο της.
Συμπέρασμα; Ένας στους δύο ψηφοφόρους θεωρούν ότι η σημερινή κυβέρνηση δικαιούται να αξιοποιήσει πολιτικά τον χρόνο που τής αναλογεί προτού κριθεί εκ νέου από τον λαό στις κάλπες.
Σύμμαχος Νο 1 οι ΗΠΑ
Υπέρ της στρατηγικής προσέγγισης πρωτίστως με τις ΗΠΑ και μετά με όλους τους άλλους, δείχνουν να τάσσονται στην πλειονότητά τους οι Έλληνες ψηφοφόροι, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της ΚΑΠΑRESEARCΗ.
Πιο συγκεκριμένα, καλούμενοι να απαντήσουν στην ερώτηση «Αυτή την περίοδο, με ποια ή ποιες χώρες θα πρέπει να είναι σύμμαχος η Ελλάδα;», οι συμμετέχοντες «ψηφίζουν» τις ΗΠΑ σε ποσοστό 54%, με τη Ρωσία να ακολουθεί στη δεύτερη θέση με 47%, και την Κίνα ακόμη πιο πίσω, στο 39%. Την πεντάδα των προτιμητέων συμμάχων έρχονται να συμπληρώσουν η Γαλλία (με 36,5%) και η Γερμανία (με 33%).
Το πιο εντυπωσιακό είναι, ωστόσο, ότι ακόμη και στις τάξεις των υποστηρικτών του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, και παρά την όποια «παράδοση» αντιαμερικανισμού της ελληνικής Αριστεράς αλλά και την παρουσία Τραμπ στην Ουάσιγκτον, η χώρα που προτιμάται ως σύμμαχος (από το 56% των ερωτηθέντων) είναι και πάλι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μεταξύ των υποστηρικτών του κυρίου Μητσοτάκη από την άλλη, το ποσοστό όσων προκρίνουν μια συμμαχία με την Ουάσιγκτον ανεβαίνει στο 75%. Όσο για τη Γερμανία, αυτή δείχνει να είναι πολύ πιο αγαπητή στους ψηφοφόρους του κυρίου Μητσοτάκη (σε ποσοστό 57,5%) από ό,τι στους ψηφοφόρους του κυρίου Τσίπρα (23,5%) οι οποίοι αντιθέτως δείχνουν να προτιμούν ως σύμμαχο τη Γαλλία (με 48%).
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα καταθέτουν επίσης την άποψή τους για την διεθνή θέση της χώρας. Και στην συντριπτική τους πλειονότητα δηλώνουν πως η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Το ποσοστό αυτό διαμορφώνεται στο 71% για τους υποστηρικτές Τσίπρα και στο 92,5% για τους υποστηρικτές Μητσοτάκη. Μόλις 5,5% των ψηφοφόρων Τσίπρα θέλει η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ και μόνο το 1% των ψηφοφόρων Μητσοτάκη πιστεύει ότι η χώρα θα πρέπει να βγει από την ευρωζώνη.
Ζήτημα 1ον η ανεργία
Τα προβλήματα που συνδέονται με την οικονομική κρίση των τελευταίων 8 χρόνων είναι φυσικά αυτά που απασχολούν κατά κύριο λόγο τους κατοίκους της περιφέρειας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν απασχολούν και ζητήματα που δεν σχετίζονται ευθέως με την οικονομική δυσπραγία και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς.
Το πρόβλημα της ανεργίας είναι κυρίαρχο αφού στο ερώτημα της παράθεσης των πέντε σημαντικότερων προβλημάτων σε κάθε περιφέρεια δεν λείπει από καμία “πεντάδα”. Παράλληλα απασχολεί πλειοψηφικά τους κατοίκους της ελληνικής επαρχίας. Δεύτερο έρχεται το πρόβλημα της ανέχειας και της φτώχειας. Επίσης το θέμα της δημόσιας υγείας και των νοσοκομείων είναι κομβικό ιδίως για τους κατοίκους των πιο απομακρυσμένων περιοχών.
Αμέσως μετά από αυτά όμως τα θέματα που απασχολούν τους πολίτες της περιφέρειας αφορούν την διαφθορά στην δημόσια ζωή και της εγκληματικότητας, αν και το τελευταίο αυτό ζήτημα δεν σημειώνει ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό, πιθανότατα λόγω των πρόσφατων σημαντικών επιτυχιών της ΕΛΑΣ σε αυτόν τον τομέα. Επίσης μεγάλη μερίδα στην καταγραφή των προβλημάτων κατέχουν και εκείνα που αφορούν κυρίως της δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης (καθαριότητα, οδικό δίκτυο, ύδρευση αποχεύτευση κ.λπ)
Ιδιαιτερότητες
Όμως παρά την συνολική εικόνα, τα τοπικά προβλήματα και οι ιδιαιτερότητες φαίνεται να παίζουν μεγάλο ρόλο στον τρόπο που ιεραρχείται σε κάθε περιοχή της χώρας το ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα.
Έτσι λοιπόν το πρόβλημα του προσφυγικού – μεταναστευτικού ζητήματος αναδεικνύεται πρώτο και κυρίαρχο στις περιοχές του Βορείου Αιγαίου. Γεγονός που προφανώς δεν είναι άσχετο με το ότι αυτά ακριβώς τα νησιά είναι η περιοχή υποχρεωτικής συγκέντρωσης των προσφύγων με βάση την συμφωνία Ε.Ε-Τουρκίας.
Εντελώς διαφορετική η εικόνα στο Νότιο Αιγαίο. Οι κάτοικοι των νησιών εκεί θεωρούν ως σημαντικότερο το ζήτημα της υγείας και της ύπαρξης δομών και νοσοκομειακών ιδρυμάτων. Στο Νότιο Αιγαίο ιδιαίτερα υψηλή θέση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι είναι και η “διαφθορά στην δημόσια ζωή” την οποία κατατάσσουν ως δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα.
Την ίδια στιγμή όμως στα …απέναντι νησιά του Ιονίου, οι κάτοικοι αναφέρουν ως σημαντικότερο πρόβλημα αυτό της καθαριότητας και στην συνέχεια το θέμα των υποδομών υγείας και της ύπαρξης νοσοκομείων.
Τα προβλήματα των δρόμων φαίνεται πώς απασχολούν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τους κατοίκους της Κρήτης. Στο ερώτημα των 5 πιο σημαντικών προβλημάτων της περιοχής τους απαντούν ότι το μεγαλύτερο είναι αυτό που αφορά το οδικό δίκτυο του νησιού.
Να σημειωθεί τέλος ότι η Δυτική Μακεδονία είναι η μόνη περιφέρεια που ανάμεσα στα 5 κυριότερα προβλήματά της είναι το θέμα του περιβάλλοντος.
Το «κλειδί» της εκλογικής νίκης
Σε καθοριστικό παράγοντα τυχόν εκλογικής αναμέτρησης αναδεικνύονται οι λεγόμενοι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι. Ο τρόπος που καθορίζουν τη στάση τους απέναντι στην πολιτική και στα κόμματα παρουσιάζει έντονα αντιφατικά στοιχεία. Ομως η συνολική εικόνα που προκύπτει από τον τρόπο με τον οποίο στέκονται απέναντι στα ερωτήματα της έρευνας δείχνει πως είναι πολύ πιο πιθανό να προέρχονται από τη «δεξαμενή» των ψηφοφόρων των δύο κυβερνητικών κομμάτων.
Ασχολούνται με την πολιτική
Ο «αναποφάσιστος» της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας δεν είναι ένας άνθρωπος αδιάφορος για την πολιτική, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας της Κάπα Research. Αντίθετα, όπως επισημαίνεται, οι αναποφάσιστοι «είναι ενημερωμένοι, παρακολουθούν τις εξελίξεις, τοποθετούνται με σαφήνεια και επίγνωση απέναντι στα μεγάλα ζητήματα της χώρας και της εποχής». Μάλιστα, εντυπωσιακός εκτιμάται ο αριθμός τους, αφού υπολογίζονται σε 1.000.000.
Σύμφωνα με την έρευνα, πρόκειται για την «πιο ενδιαφέρουσα και δύσκολη ομάδα του εκλογικού σώματος. Αποτελείται από ψηφοφόρους με χαμηλό εισόδημα και επίπεδο εκπαίδευσης, από γυναίκες και ανέργους κυρίως».
Ψήφισαν «όχι» στο δημοψήφισμα
Βασικό στοιχείο που καταδεικνύει την πολιτική προέλευση των αναποφάσιστων είναι ότι στην πλειονότητά τους ψήφισαν «όχι» στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, όταν δηλαδή στη χώρα υπήρξε σαφέστατη πολιτική πόλωση. Παράλληλα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία τάσσονται κατά της παγκοσμιοποίησης και πιστεύουν πως «οι μεγάλες επιχειρήσεις συγκεντρώνουν υπερκέρδη», ενώ είναι υπέρ του διαχωρισμού Εκκλησίας και κράτους. Βλέπουν πολύ θετικά την απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα της χώρας, ενώ έχουν σαφές «μέτωπο» με την αναξιοκρατία, αφού τη θεωρούν υπεύθυνη για τους οικονομικά αδύναμους.
Επίσης, σε μεγάλο ποσοστό δηλώνουν ιδιαίτερα δύσπιστοι απέναντι στα πολιτικά κόμματα. Αναφορικά με τους θεσμούς, έχουν αυξημένη εμπιστοσύνη στον Στρατό και καθόλου εμπιστοσύνη στις τράπεζες και στα μέσα ενημέρωσης. Στην εικόνα των ανησυχιών των αναποφάσιστων καταγράφονται και ιδιαίτερα αρνητικά στοιχεία, αφού θεωρούν σε μεγάλο ποσοστό ότι οι μετανάστες βλάπτουν τη χώρα.
Θα ψηφίσουν «έξυπνα»
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της έρευνας της Κάπα Research, από την εικόνα που παρουσιάζουν οι αναποφάσιστοι συνάγεται το συμπέρασμα ότι θα ψηφίσουν τελικά μάλλον με πιο προσωπικά κριτήρια, παρά με γνώμονα ευρύτερους πολιτικούς συμβολισμούς. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «η επιλογή θα έχει τον χαρακτήρα της “πιο έξυπνης” και συμφέρουσας, γι’ αυτούς, ψήφου, θα αφορά “στα ευρώ” του νοικοκυριού και όχι “στο ευρώ” (ή στην παραμονή στην ΟΝΕ), και θα ληφθεί γύρω από το τραπέζι της κουζίνας, με ισχυρότερους εισηγητές τη γυναίκα ή τον άνεργο της οικογένειας».
Πάντως, ένα από τα στοιχεία της εκλογικής συμπεριφοράς των αναποφάσιστων είναι πώς σπάνια «διανέμονται» ισομερώς ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα. Οι ερευνητές της Κάπα Research υποστηρίζουν ότι «στις εκλογικές αναμετρήσεις αυτής της δεκαετίας, ειδικά, δεν επιβεβαιώθηκε η ισομερής κατανομή των αναποφάσιστων στα κόμματα. Οι αναποφάσιστοι έγειραν μαζικά προς τη μία πλευρά του διλήμματος και καθόρισαν το τελικό αποτέλεσμα και τις πολιτικές εξελίξεις».
ΝΔ: Δεν δικαιολογείται η μείωση της ψαλίδας
Πηγές της ΝΔ σχολιάζουν για τη δημοσκόπηση της Κάπα Research ότι «Είναι σε πλήρη αντιδιαστολή με την εικόνα του συνόλου των ως τώρα δημοσκοπήσεων» και υποστηρίζουν ότι η μείωση της διαφοράς μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται τόσο από την εικόνα που δίνουν στο σύνολό τους όλες οι άλλες δημοσκοπήσεις όσο και από την εικόνα που τα στελέχη της ΝΔ έχουν από την επαφή τους με τους πολίτες. Κατά τη ΝΔ η μείωση της ψαλίδας δεν δικαιολογείται υπό την έννοια ότι σε καμία δημοσκόπηση το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση δεν πήρε τον αέρα που ήθελε από κινήσεις που έκανε όπως η διανομή του μερίσματος κλπ. Με άλλα λόγια, η ΝΔ ουσιαστικά υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση δεν είχε κέρδη από πολιτικές πρωτοβουλίες της, για να μπορεί να τα κεφαλοποιήσει ως κλείσιμο της ψαλίδας της διαφοράς.
Σημειώνεται πάντως ότι κλείσιμο της ψαλίδας έδειξε και η εξαμηνιαία μέτρηση Τάσεις της MRB.
