Λίγες ώρες μετά τις ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού στην ΔΕΘ, η Eldorado Gold Corporation εξέθεσε επίσημη ανακοίνωση για την άμεση αναστολή των επενδύσεων της στα ενεργά μεταλλεία, τα έργα ανάπτυξης και τα ερευνητικά έργα της στην Ελλάδα.
Ας θυμηθούμε λίγο πώς έχει ξεκινήσει η όλη ιστορία με την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός στην Ελλάδα που απασχολεί εδώ και χρόνια την ελληνική κοινωνία.
Στην «Ελληνικός Χρυσός» έχει παραχωρηθεί, για την διενέργεια ερευνών εντοπισμού μεταλλευμάτων, έκταση 320.000 στρεμμάτων, στην περιοχή της Χαλκιδικής. Το ορυχείο στις Σκουριές βρίσκεται στο επίκεντρο του επενδυτικού σχεδίου της «Ελληνικός Χρυσός», της κοινοπραξίας που είναι υπεύθυνη για την εκτέλεση του έργου. Το 95% ανήκει στην καναδική Eldorado Gold, και το υπόλοιπο 5% ανήκει στην ελληνική κατασκευαστική εταιρεία ΑΚΤΩΡ, του ομίλου Μπόμπολα.
Η εταιρεία θέλει να κατασκευάσει ένα ανοιχτό και ένα υπόγειο ορυχείο, προκειμένου να εξορύξει το κοίτασμα. Το ανοιχτό ορυχείο θα έχει διάμετρο 700 μέτρα και βάθος 200. Το υπόγειο θα έχει σήραγγες μήκους 25 χιλιομέτρων, που θα φτάνουν ακόμα και τα 770 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης. Επίσης θα κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο επεξεργασίας, καθώς και δύο λεκάνες εναπόθεσης αποβλήτων.
Σε ημερίδα , που είχε πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, με διοργανωτή των κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων, παρουσιάστηκαν τα υπέρ και κατά από τις εξορύξεις χρυσού στη Χαλκιδική και σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.
Στις εισηγήσεις τους ο επίκουρος καθηγητής, Γιώργος Τριανταφυλλίδης (τμήμα χημικών μηχανιών ΑΠΘ) και ο καθηγητής εδαφολογίας στη Γεωπονική Σχολή ΑΠΘ, Κυριάκος Παναγιωτόπουλος περιέγραψαν με τα μελανότερα χρώματα τις αρνητικές επιπτώσεις, που όπως είπαν, θα προκληθούν από τις μεταλλευτικές δραστηριότητες και υποστήριξαν ότι «η καταστροφή στο περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής θα είναι μη αναστρέψιμη». Ωστόσο, στα υπέρ, είναι οι 1.800 θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στην περιοχή, κατά την πλήρη ανάπτυξη του έργου, ενώ θα προστεθούν μερικές ακόμη χιλιάδες θέσεις εργασίας, σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας, που θα προκύψουν εμμέσως, από την όλη δραστηριότητα στην περιοχή.
Η πτώχευση, το έργο και το σκάνδαλο
Η προηγούμενη εταιρεία χρυσού, η ΤVX Gold είχε πτωχεύσει και έφευγε από τη χώρα, με αποτέλεσμα εκατοντάδες εργαζόμενοι των ορυχείων να μείνουν απλήρωτοι για μήνες. Επενδυτής, τελικά, βρέθηκε και ήταν η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. Η εταιρεία είχε συσταθεί τρεις μέρες πριν την αγοραπωλησία, από δύο υψηλόβαθμα στελέχη της ελληνικής κατασκευαστικής εταιρείας Άκτωρ, του ομίλου Μπόμπολα και στο σχήμα εισχωρούν ως κύριοι μέτοχοι η Άκτωρ με 35% και η καναδική μεταλλευτική εταιρεία European Goldfields, με 30%.
Η πώληση γίνεται απευθείας, χωρίς δημόσιο διαγωνισμό, όπως ορίζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Η μέθοδος που επιλέχθηκε για να περάσουν τα ορυχεία στη νέα εταιρεία ήταν η εξής: Το ελληνικό δημόσιο θα αγόραζε τα μεταλλεία από την TVX που έφευγε από τη χώρα για 11 εκατομμύρια ευρώ και την ίδια μέρα θα τα πουλούσε στην «Ελληνικός Χρυσός» στην ίδια ακριβώς τιμή. Τα 11 εκατομμύρια ευρώ που έλαβε το ελληνικό κράτος δόθηκαν ως αποζημιώσεις στους εργαζόμενους της εταιρείας που έφευγε.
Το 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την Ελλάδα εξηγήσεις: Για το ποσό της συναλλαγής και τη μέθοδο που αυτή έγινε, για το ότι η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» απαλλάχτηκε από την υποχρέωση καταβολής φόρου μεταβίβασης και για το ότι κατέβαλε μειωμένες δαπάνες δικηγόρων και συμβολαιογράφων.
Οι ελληνικές απαντήσεις δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τιμή πώλησης των Μεταλλείων Κασσάνδρας στην Ελληνικός Χρυσός το 2003 ήταν κατώτερη της πραγματικής αγοραίας αξίας τους και η εταιρεία έλαβε παράνομη ενίσχυση από το ελληνικό κράτος ύψους €15,3 εκατ. ευρώ, κατά παράβαση των κανόνων της Ε.Ε. Η Επιτροπή ζήτησε τα χρήματα αυτά, συν τους τόκους, να επιστραφούν στο ελληνικό δημόσιο.
Περιβάλλον
Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί πολιτικοί παράγοντες και κοινωνικοί φορείς που αντιτίθενται στο έργο, προβάλλοντας περιβαλλοντικά και οικονομικά ζητήματα. Η εταιρεία έχει αντικρούσει αυτά τα επιχειρήματα τονίζοντας ότι η έκταση που, συνολικώς, θα αποψιλωθεί, για την εξυπηρέτηση των εργασιών εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσού, ανέρχεται, μόλις, στο 0,6% του υφιστάμενου δάσους ή αλλιώς στο 50% της διενεργούμενης ετησίως, υλοτομίας. Σχετικά, με τη χρήση κυάνιου ο «Ελληνικός Χρυσός», έχει απαντήσει ότι δεν προβλέπεται χρήση κυανίου, εξαιτίας της φύσης και υφής του μεταλλεύματος.
Εκπρόσωποι της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. έχει αναφέρει ότι εταιρεία κατέχει όλες τις απαιτούμενες άδειες και όλες οι ενέργειές της στην περιοχή του έργου γίνονται σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες και υπό την εποπτεία των αρμοδίων αρχών. Προσθέτει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος υπερκαλύπτουν τις απαιτήσεις της ελληνικής και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Για το ίδιο θέμα είχε γράψει άρθρο και ο ομότιμος καθηγητής Γεωλογίας στο ΑΠΘ Σαράντος Δημητριάδης με τίτλο «Σε σκάνδαλο πρώτου μεγέθους εξελίσσεται η υπόθεση των Σκουριών»
Διαβάστε το άρθρο:
Η υπόθεση της επένδυσης της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός (της καναδικής Eldorado Gold ουσιαστικά σήμερα) στα μεταλλεία Κασσάνδρας αποκτά, όπως εξελίσσεται, τα τυπικά πλέον χαρακτηριστικά ενός μεγάλου σκανδάλου, κατ’ εξοχήν σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου. Και θα καταλήξω εξηγώντας γιατί θα είναι κατά τα προβλεπόμενα ακριβώς αυτό.
Το σε τοπική κλίμακα αρνητικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα της επένδυσης αυτής ήταν που αρχικά δημιούργησε το κίνημα των Σκουριών, όπως έγινε γνωστό. Ένα αυθόρμητο, ισχυρό και μαζικό εκ των κάτω κίνημα εναντίωσης προς την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός – Eldorado Gold. Έναντι του κινήματος αυτού η απόλυτα υποστηρικτική προς την εταιρεία κρατική απάντηση, εκδηλώθηκε με μια σειρά βίαιων κατασταλτικών μέτρων που ακολουθήθηκαν από δικαστικές διώξεις κατά ενός εντυπωσιακά μεγάλου αριθμού πολιτών που συμμετείχαν στο κίνημα, με εναντίον τους κατηγορίες για βαρύτατες κακουργηματικές πράξεις.
Αθετημένες κομματικές υποσχέσεις
Ο αγώνας υπεράσπισης ζωτικών και αδιαπραγμάτευτων αγαθών, όπως η γη, ο αέρας και το νερό, κατέστησε το κίνημα των Σκουριών εμβληματικό πανελλαδικά και ταυτόχρονα στόχο προσέλκυσης και ενσωμάτωσης στο ραγδαία ανερχόμενο τότε κόμμα της αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ. Για την ενίσχυση του κινηματικού του προφίλ, ο ΣΥΡΙΖΑ, υιοθέτησε το κίνημα αυτό, το υποστήριξε ένθερμα και το ενέταξε στα εκπορθητικά, προς την κατάληψη της εξουσίας, λάβαρά του στα πιο προωθημένα και προβεβλημένα μάλιστα. Αντίστοιχη υπήρξε και η υποστηρικτική, προς το κόμμα αυτό, ανταπόκριση μεγάλης μερίδας του τοπικού πληθυσμού της Χαλκιδικής, που στην πλειοψηφία του δεν διακρινόταν παραδοσιακά μέχρι τότε για τα φιλοαριστερά του αισθήματα. Έτσι, οι πανηγυρισμοί του ΣΥΡΙΖΑ για την κατάληψη της εξουσίας συνοδεύτηκαν από τους πανηγυρισμούς όσων συμμετείχαν στο κίνημα των Σκουριών και των υποστηρικτών τους σε όλη τη χώρα. Που έβλεπαν (φαντασιώνονταν όπως αποδείχτηκε) να φτάνει επί τέλους η δικαίωση του αγώνα τους, με την αναμενόμενη εκπλήρωση των υποσχέσεων που είχε δώσει για το θέμα αυτό προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ, πολλές δε φορές αυτοπροσώπως και εμφαντικά ο ίδιος ο αρχηγός του. Για να ακολουθήσει στη συνέχεια η αμηχανία και ανησυχία των αγωνιστών-πολιτών-ψηφοφόρων (θυμάτων, ψώνιων και αιώνιων συμβόλων κατά τον ποιητή) από αυτά που έβλεπαν να ακολουθούν: δηλαδή από τις καθυστερήσεις, από τα μισόλογα …ξέρετε πάντοτε μαζί σας είμαστε, αλλά .. να…, από τις ως μη έδει εσπευσμένες και προβληματικές εγκρίσεις επί μέρους τεχνικών μελετών της εταιρείας, από τις πάντοτε αρμονικές με τις επιθυμίες της εταιρείας αποφάσεις του ΣτΕ και από άλλα τέτοια σκοτεινά και δυσοίωνα, με πιο πρόσφατη μια θρυλούμενη – με αβέβαιη έκβαση αλλά και ανησυχητικά ύποπτη – διαιτησία. Μοναδική ακτίνα ελπίδας πια για το ζαλισμένο κίνημα, υπήρξε και είναι ακόμα η απόλυτα δικαιολογημένη και εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη απόφαση απόρριψης της τεχνικής μελέτης της εταιρείας για τη μεταλλουργία (τελευταία απόφαση Σκουρλέτη ως υπουργού ΠΕΝ). Απόφαση που από τη φύση και το σκεπτικό της είναι αδύνατο να απορριφθεί τη φορά αυτή από το ΣτΕ, στο οποίο και πάλι προσέφυγε η εταιρεία για την ακύρωσή της, χωρίς όμως ελπίδες δικαίωσής της αυτή τη φορά. Και παρά τις …φιλότιμες προσπάθειες του νέου υπουργού ΠΕΝ να χορηγεί νέες εγκρίσεις τεχνικών μελετών στην εταιρεία, ωσάν η τελευταία εκείνη και εντελώς κρίσιμη απόφαση Σκουρλέτη να μην έχει υπάρξει και οι εξ αυτής συνέπειες να μην επιβάλλουν αναστολή της οποιασδήποτε νέας αδειοδότησης προς την εταιρεία, τουλάχιστον μέχρις ότου το ΣτΕ αποφανθεί επί της τελευταίας προσφυγής της ίδιας της εταιρείας.
Παράβαση όρων από την εταιρεία
Τα παραπάνω όμως είναι συνηθισμένες δυστυχώς στον τόπο μας αθετήσεις κομματικών υποσχέσεων. Δεν συνιστούν αυτά το σκάνδαλο σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου για το οποίο αναφέρθηκα εισαγωγικά, αν και λειτουργούν υποβοηθώντας την πραγματοποίηση και ολοκλήρωσή του. Το κατ’ εξοχήν σκάνδαλο είναι πως μετά την οριστική, όπως βασίμως προβλέπεται, ακύρωση της εγκατάστασης μεταλλουργίας στη χώρα μας, εξαιτίας των σκόπιμων από μέρους της εταιρείας, όπως δικαιούμαι να πιθανολογήσω, και εντελώς πρόδηλων ατελειών του προταθέντος σχεδιασμού της – για τα οποία και η απόρριψη της αντίστοιχης τεχνικής μελέτης – εκλείπει το κύριο υπέρ του δημοσίου συμφέροντος επιχείρημα που υποστήριζε την υλοποίηση της συγκεκριμένης επένδυσης και αποτελούσε επιπλέον και συμβατική υποχρέωση της εταιρείας: η προοπτική δηλαδή παραγωγής στη χώρα μας των υψηλής προστιθέμενης αξίας καθαρών μετάλλων (χαλκού, χρυσού και ενδεχομένως και άλλων) που εμπεριέχονται στα κοιτάσματα των μεταλλείων Κασσάνδρας. Αντί αυτών διαφαίνεται, μάλλον ομολογείται ανοικτά, πως η εκμεταλλεύτρια εταιρεία θα παράγει στη χώρα μας απλά μεταλλευτικά συμπυκνώματα πολύ μικρής φοροδοτικής αξίας, τα οποία θα εξάγει στη συνέχεια στο εξωτερικό όπου και θα γίνεται, αποκλειστικά πια υπέρ της εταιρείας, η ανάκτηση των τελικών υψηλής προστιθέμενης αξίας καθαρών μετάλλων. Κάτι τέτοιο συνιστά μια αποικιακού τύπου – και κατά προφανή παράβαση από μέρους της εταιρείας των συνομολογηθέντων συμβατικών όρων – ελαχιστοποίηση των αναμενόμενων κερδών του Δημοσίου από την εκμετάλλευση εθνικών μας φυσικών πόρων, με ανάλογη μεγιστοποίηση των κερδών της ξένης εκμεταλλεύτριας εταιρείας. Και αυτά εν πλήρη γνώσει και με τη συγκατάθεση, αν έτσι καταλήξουν τα πράγματα, των σημερινών αρμόδιων υπηρεσιών του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό κι αν θα είναι σκάνδαλο πρώτου μεγέθους.
Οι των βιολογικών επιστημών, και όχι μόνο, γνωρίζουν τη διάκριση μεταξύ συμβίωσης και παρασιτισμού. Στη συμβίωση έχουμε συνύπαρξη που αποβαίνει σε αμοιβαίο όφελος. Στον παρασιτισμό έχουμε συνύπαρξη με μονομερή ωφέλεια του ενός εις βάρος του άλλου. Μια αντίστοιχη διάκριση θα μπορούσε να γίνει και για συγκεκριμένες επενδύσεις στη χώρα μας: εκείνων που είναι (ή θα είναι) συμβιωτικές με το κράτος και εκείνων που είναι (ή θα είναι) παρασιτικές έναντι του κράτους.
