Η θεραπεία στο μεγάλο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας μπορεί να έρθει μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης. Ο κτιριακός τομέας είναι σήμερα ένας μεγάλος καταναλωτής – ευθύνεται για το 45% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε εθνικό επίπεδο (έναντι 37% των μεταφορών και 18% της βιομηχανίας) αλλά και για αντίστοιχο ποσοστό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Άρα τα περιθώρια εξοικονόμησης ενέργειας είναι ιδιαιτέρως υψηλά, αν περιοριστούν οι διαρροές στα χαμηλής ενεργειακής κλάσης κτίρια της χώρας. Με αυτόν τον στόχο σχεδιάστηκε το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ» από τα υπουργεία Οικονομικών και Περιβάλλοντος, του οποίου τα κύρια σημεία παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα».
«Η εξοικονόμηση ενέργειας και η μείωση των ενεργειακών αναγκών είναι προϋπόθεση της βιώσιμης ανάπτυξης, ιδίως σήμερα που οι τιμές των ορυκτών καυσίμων αυξάνονται διαρκώς και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο απειλητικές για την οικονομία και την κοινωνία. Στο υπουργείο Οικονομίας υλοποιούμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενεργειακής εξοικονόμησης που ξεπερνά το ένα δισ. ευρώ και εκτείνεται από τις ιδιωτικές κατοικίες, τα δημόσια και δημοτικά κτίρια και φτάνει ως τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της χώρας» αναφέρει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας κ. Αλέξης Χαρίτσης.
Έτσι, παράλληλα προχωρούν τρεις δράσεις εξοικονόμησης. Με το «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», το οποίο αναμένεται να ξεκινήσει το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου, θα προχωρήσει η ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών. Η συνολική χρηματοδότησή του είναι 500 εκατ. ευρώ (292 εκατ. δημόσιοι πόροι και 208 εκατ. συμμετοχή τραπεζών και ιδιωτών). Όπως επισημαίνει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γιώργος Σταθάκης, «στην ευρύτερη στόχευση του υπουργείου είναι η προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας». Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με τον υπουργό, «προτεραιότητα δίνεται στην ένταξη οικογενειών με παιδιά και νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα. Η μεγάλη τομή που εισάγει είναι η αποσύνδεση της υποχρέωσης λήψης δανείου από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα. Η λήψη δανείου δεν είναι υποχρεωτική. Σημαντική, επίσης, καινοτομία που εισάγει είναι ότι οι αιτήσεις θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά και η ηλεκτρονική αίτηση θα επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης. Ετσι, μειώνεται σημαντικά η γραφειοκρατία».
Τους επόμενους μήνες αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του και το νέο Ταμείο Υποδομών μέσω του οποίου θα χρηματοδοτηθούν κρίσιμα έργα, στα οποία περιλαμβάνεται και η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών έργων. «Το Ταμείο Υποδομών θα κινητοποιήσει, με τη μόχλευση, πάνω από 1 δισ. ευρώ πόρους στην πραγματική οικονομία» υπογραμμίζει ο κ. Χαρίτσης.
Το Πρόγραμμα καλύπτει έργα ενεργειακής αναβάθμισης σε νόμιμες (όχι αυθαίρετες) κατοικίες. Οι ιδιοκτήτες τους θα εντάσσονται σε μία από τις επτά κατηγορίες που έχουν διαμορφωθεί, και θα ωφελούνται βάσει εισοδηματικών κριτηρίων. Μόνο στην 7η κατηγορία (ατομικό εισόδημα 35.000 έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό 45.000 – 50.000) δεν θα χορηγείται επιχορήγηση, αλλά δάνειο στο 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού και επιδότηση επιτοκίου. Εάν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια με προστατευόμενα μέλη, το εισόδημα του ενδιαφερομένου θα λογίζεται ως οικογενειακό. Εάν υποβάλει αίτηση υπαγωγής άτομο που έχει δηλωθεί ως εξαρτώμενο τέκνο σε φορολογική δήλωση, η κατάταξη στις κατηγορίες που επιδοτούνται θα γίνεται συνυπολογίζοντας το συνολικό εισόδημα της οικογένειας.
Μια κατοικία, για να κριθεί επιλέξιμη από το «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης σε ενεργειακή κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της «Δ». Διόλου δύσκολο, καθώς το 55% των κτιρίων με χρήση κατοικίας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, δηλαδή είναι θερμικά απροστάτευτα, καθώς τότε δεν ίσχυε ο ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων). Επιπλέον, λόγω της οικονομικής ύφεσης, ο αριθμός των κτιρίων που έχει κατασκευαστεί μετά το 2010, με τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ, είναι μόλις το 1,5% του συνολικού αποθέματος κατοικιών.
Ο προγραμματισμός του νέου Ταμείου Υποδομών, το οποίο αναμένεται να λειτουργήσει έως το τέλος του έτους, περιλαμβάνει χρηματοδότηση υποδομών στο περιβάλλον, στην ενέργεια (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και στον τουρισμό. Τα κονδύλια θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ (200 εκατ. ευρώ), το πακέτο Γιούνκερ (200 εκατ.) και 200 εκατ. ευρώ δάνειο από την ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων). Δικαιούχοι θα είναι ιδιώτες, δημόσιοι φορείς και συμπράξεις Δημοσίου και ιδιωτών (ΣΔΙΤ). Θα επιδοτείται η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και δημοτικών έργων, υποδομές στον τουρισμό, η δημιουργία επιχειρηματικών πάρκων κ.λ.π.
