Για κάποιον που σταμάτησε να πηγαίνει εκκλησία στα 13 του, φαντάζει απρόσμενο το ότι από τη δική του εσώτερη αναζήτηση ξεκίνησε η ιδέα για το ντοκιμαντέρ Τhe Story of God. Το χιούμορ, η σοφή, καθησυχαστική φυσιογνωμία του και η βαθιά, υποβλητική φωνή του, ως παρουσιαστή, ανέλαβε τα υπόλοιπα. Όπως το να απαντήσει στο μεγάλο ερώτημα περί ύπαρξης του Θεού, μέρες σαν κι αυτές…
Πώς προέκυψε η ιδέα για το The Story of God;
Πριν από μερικά χρόνια έτυχε να επισκεφθώ την Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη. Στους τοίχους υπήρχαν εικόνες του Χριστού. Ρώτησα τον ξεναγό αν οι εικόνες είχαν καλυφθεί όσο το κτίριο ήταν τζαμί και μας απάντησε «Όχι, γιατί στο Ισλάμ ο Ιησούς είναι προφήτης». Μπορεί πολλοί που το γνώριζαν ήδη αυτό να απορήσουν, αλλά για μένα ήταν κάτι εντελώς νέο, ήταν καταπληκτικό! Πώς και δεν το ήξερα; Πώς, πιθανότα, δεν το ξέρει τόσος κόσμος; Έτσι, προέκυψε η ιδέα να κάνουμε μια σειρά για να δούμε τι μπορούμε να μάθουμε για τον Θεό.
Υπήρχε κάποια πρόθεση πίσω από αυτό;
Ότι θα ήταν ευεργετικό∙ η γνώση είναι ευεργετική. Όχι, βέβαια, πως το κάνεις από αλτρουισμό. Θέλω να κάνω μια εκπομπή και να πληρωθώ, αλλά αν έχει και ένα θετικό μήνυμα, ακόμα καλύτερα. Ζούμε σε μια εποχή όπου ο κόσμος βλέπει μόνο τις διαφορές μεταξύ των θρησκειών. Ελπίζω ότι με το Τhe Story of God θα καταφέρει να δει τα κοινά. Υπάρχουν οι τρεις μεγάλες θρησκείες, αλλά και οκτώ ή εννέα θυγατρικές (γελάει). Στο μεταξύ, ακούμε παντού για τον Θεό, στην τηλεόραση, στα προεδρικά debates. Είναι, νομίζω, η κατάλληλη στιγμή για να εξετάσουμε και να κατανοήσουμε τη σχέση μαζί του.
Συναντήσατε προβλήματα στους Ιερούς Τόπους που επισκεφθήκατε;
Μόνο στον Ναό της Αναστάσεως, στην Ιερουσαλήμ. Μας πέταξαν έξω!
Επειδή είχατε κάμερες;
Όχι, επειδή έχω μεγάλο στόμα. Χρησιμοποίησα μια ανεπίτρεπτη λέξη. Ήμασταν κοντά στο σημείο όπου έγινε η Σταύρωση και είπα τη λέξη «μύθος». Μας έδιωξαν.
Νιώσατε ποτέ ότι έχετε συνδεθεί με τον Θεό;
Στο επεισόδιο «Ποιος είναι ο Θεός;» επισκεφθήκαμε τον πάστορα Joel Osteen στην εκκλησία Lakewood στο Χιούστον του Τέξας. Ο Osten είπε: «Μπορείς να μιλάς με τον Θεό όλη την ημέρα όπως μιλάς σε έναν φίλο σου. Ο Θεός βρίσκεται μέσα στη ζωή σου όσο Τον θέλεις εσύ». Τα λόγια του έκαναν τον Θεό να μοιάζει πιο προσιτός και χρήσιμος. Μιλά για την πίστη στον Θεό μέσα μας, στη δύναμή μας. Νομίζω ότι σε αυτό το σημείο συνδέθηκα. Γιατί με ενθάρρυνε να σκέφτομαι θετικά. Μερικά πράγματα δεν γίνονται από μόνα τους! Πρέπει να δουλέψεις για να τα αποκτήσεις. Άλλωστε, το πλάνο του Θεού για μας είναι να πετύχουμε.
Ποια θρησκεία σας ελκύει;
Ο Ζωροαστρισμός. Διδάσκει ότι το καλό και το κακό υπάρχουν μέσα μας κι ότι εμείς πρέπει να επιλέξουμε το καλό. Μπορούμε να εξολοθρεύσουμε το κακό∙ δεν χρειάζεται να φοβόμαστε την κρίση του Θεού για να είμαστε καλοί άνθρωποι.
Έχετε γνωρίσει το κακό; Κι αν ναι, σε ποια μορφή;
Μεγάλωσα στον Μισισιπή. Εκεί, το κακό είχε τη μορφή του ρατσισμού. Έπρεπε να μπούμε στο λεωφορείο από μια πόρτα που είχε τη σήμανση «Έγχρωμοι». Η πρώτη αντίδρασή μου σε αυτό ήταν η σύγχυση. Εκείνη την εποχή, πήγαινα στην εκκλησία, όπου μας έλεγαν ότι ο Θεός είναι αγάπη. Κι εγώ σκεφτόμουν: Αν ο Θεός ρυθμίζει τον κόσμο, για ποιον λόγο να υπάρχει το κακό; Έτσι, άρχισα να αμφισβητώ, και στα 13 μου έκοψα την εκκλησία.
Πιστεύετε ότι έχει κάποια χρησιμότητα το κακό;
Πρέπει να γνωρίζουμε το κακό γιατί αυτό είναι που μας οδηγεί στο καλό –στην ικανότητα να εκφράσουμε ευγένεια, έλεος, συγχώρεση.
Τελικά, υπάρχει Θεός;
Να μια επιστημονική ερώτηση: Έχει κανείς αδιάσειστα στοιχεία; Το μόνο που διαθέτουμε είναι θεωρίες από τους προφήτες. Όσοι πιστεύουν ότι ο Θεός μάς δημιούργησε, πιστεύουν επίσης ότι η Γη δεν είναι παραπάνω από 6.000 χρόνων. Το δικό μου σύστημα πίστης, πάντως, δεν υποστηρίζει έναν τέτοιο δημιουργό, που μας έφτιαξε «κατ’εικόνα και καθ’ομοίωσιν». Εμείς δημιουργήσαμε τον Θεό. Αν πιστεύω στον Θεό είναι επειδή πιστεύω ότι είμαι Θεός.
Πώς μοιάζει ο Θεός;
Δεν συμφωνώ με τις απεικονίσεις του. Μου αρέσουν οι ακτίνες του Ήλιου όπως ξεπροβάλλουν μέσα από τα σύννεφα, να κοιτάζω τον γαλαξία μια ξάστερη νύχτα ή το τοπίο μια νύχτα με πανσέληνο. Αυτά είναι ο Θεός. Η πεμπτουσία της ύπαρξης. Να είσαι εκεί, εσύ και το μεγάλο άγνωστο. Ξέρετε πως προέκυψε η λέξη δέος; (σ.σ. awe). Φανταστείτε ότι είστε ένας από τους πρώτους ανθρώπους και μόλις έχετε σηκωθεί και περπατάτε. Είστε τροφοσυλλέκτης και περιπλανιέστε εδώ και εκεί. Και ξαφνικά, η κορυφή ενός βουνού ανατινάζεται. Ξέρετε τι θα λέγατε; Ω! (awe). Το δέος είναι η αρχή του Θεού. Είναι η αρχή αυτού που δεν κατανοούμε.
ΘΕΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Στην ομώνυμη κωμωδία ο Morgan Freeman είχε υποδυθεί τον Υψιστο: «Ύστερα, με σταματούσαν στον δρόμο και μου έλεγαν: “Μπορείτε να σταματήσετε τη βροχή;”» Το The Story of God του National Geographic είναι ήδη στον 2ο κύκλο του.
