Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας (8/3/2017), παραχωρήθηκε συνέντευξη τύπου από τα μέλη του Κέντρου Συμβουλευτικής Γυναικών Δήμου Καστοριάς, Βασίλειο Κιοσσέ (Ψυχολόγος), Μαρία Παπαλαμπροπούλου (Κοινωνική Λειτουργός) και Δήμητρα Σταύρακα (Κοινωνιολόγος), κατά την οποία παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας με θέμα «Έμφυλη βία στις συντροφικές σχέσεις: 2.531 απαντήσεις», που υλοποιήθηκε κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, από την προαναφερόμενη δομή του Δήμου.
Επιμέλεια: Χρύσα Κοσμίδου
Από τις 16 έως και τις 23 Φεβρουαρίου 2017, το Κέντρο Συμβουλευτικής Γυναικών διενήργησε ηλεκτρονική έρευνα μέσω ενός Online ερωτηματολογίου στο πλαίσιο των δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας. Το ερωτηματολόγιο αφορούσε σε πεποιθήσεις αναφορικά με τη βία στις έμφυλες σχέσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως οι ερωτήσεις που χρησιμοποιήθηκαν είναι εγκεκριμένες από το πρόγραμμα Youth4Youth DAPHNE III.
Το ερωτηματολόγιο απάντησαν 2.531 άτομα, εκ των οποίων 2.335 γυναίκες (92.3%) και 196 άνδρες (7.7%) «Το γεγονός ότι κατά συντριπτική πλειοψηφία το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από γυναίκ
ες, ίσως αποτελεί έναν μικρό περιορισμό της έρευνας. Πιθανότατα μια πιο ίση κατανομή του δείγματος, να ήταν πιο αντιπροσωπευτική, ωστόσο δεν θεωρούμε ότι τα ευρήματα θα άλλαζαν ουσιαστικά», σημείωσε ο Ψυχολόγος Βασίλειος Κιοσσές.
Σχεδόν οι μισές συμμετέχουσες[1][1] που απάντησαν το ερωτηματολόγιο ήταν μεταξύ 26-35 ετών (45.2%), ενώ από 36-45 ετών ήταν το 31.8%. Μόλις 82 απαντήσεις ήταν άνω των 56 ετών (3.2%), ενώ μεγαλύτερο ήταν το ποσοστό για τις ηλικίες 40-55 ετών (9.3%). Κάτω των 25 ετών ήταν το 10.4%.
Αναφορικά με την οικογενειακή κατάσταση, 6 στις 10 συμμετέχουσες είναι σε γάμο, ενώ το 23,1% δήλωσαν πως είτε είναι σε σοβαρή είτε σε ελεύθερη σχέση. Μόνες δήλωσαν 422 συμμετέχουσες (ήτοι 16.7 %).
Οι απαντήσεις που ελήφθησαν ήταν κατά κύριο λόγο από τρεις περιφερειακές ενότητες. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή είχε η Περιφέρεια Αττικής με 25.8%, ενώ ακολουθεί η Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης με 24%. Μεγάλη συμμετοχή είχε και η Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς με 18.7% και 474 απαντήσεις. Το υπόλοιπο 31.5% κατανέμεται στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού πιστεύει πως οι γυναίκες είναι κατώτερες
Η Κοινωνιολόγος Δήμητρα Σταύρακα, χαρακτηριστικά ανέφερε πως και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας θα πρέπει να γίνει ένας απολογισμός, ώστε «Να σκεφτούμε κατά πόσο έχουμε περάσει από την 
τυπική ισότητα στην ουσιαστική, καθώς οι γυναίκες σήμερα δέχονται πολλαπλές διακρίσεις και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό βίο τους. Ένα στους πέντε ανθρώπους παγκοσμίως, πιστεύει πως οι γυναίκες είναι κατώτερες των ανδρών και θα πρέπει να μένουν στο σπίτι. Η αρμόδια Υπηρεσία του Ο.Η.Ε. για την ισότητα των δύο φύλων, χαρακτηρίζει το χάσμα στις αποδοχές μεταξύ των φύλων, το οποίο ανέρχεται στο 24%. To μεγαλύτερο ληστή των γυναικών και το παγκόσμιο οικονομικό forum αναφέρει στο δείκτη του για το χάσμα αυτό, πως για να επιτευχτεί η οικονομική ισότητα θα χρειαστούν, άλλα 170 χρόνια περίπου».
Από τη μεριά του ο κ. Κιόσσες υπενθύμισε ένα τραγικό περιστατικό του Ευρωκοινοβουλίου, όπου ένας Ευρωβουλευτής σηκώθηκε στο βήμα και είπε πως οι γυναίκες είναι λιγότερο έξυπνες, λιγότερο ικανές και θα πρέπει να αμείβονται λιγότερο «Για εμάς, οι δηλώσεις αυτές από έναν εκλεγμένο άνθρωπο που εκπροσωπεί τη χώρα του, ήταν μια σοκαριστική στιγμή. Παράλληλα όμως, ίσως αποτελεί και ένα έναυσμα, έτσι ώστε να δούμε ποιες είναι οι κυρίαρχες και παγιωμένες αντιλήψεις στην κοινωνία. Με βάση αυτό το σκεπτικό πραγματοποιήσαμε την έρευνα σχετικά με τη βία στις έμφυλες σχέσεις».
Ωστόσο, η Αντιδήμαρχος του Δήμου Καστοριάς Ματούλα Αντωνίου, είναι το ζωντανό παράδειγμα ότι οι γυναίκες μπορούν να τα καταφέρουν σε όλα, όπως φυσικά και στην πολιτική «Στο πέρασμα των αιώνων οι γυναίκες κατάφεραν πολλά. Βέβαια χρειάζεται η συνεχής προσπάθεια και έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας. Στην Ελλάδα σήμερα, η κάθε γυναίκα αναγκάζεται να κάνει εκπτώσεις στα όνειρα και στους στόχους της, αλλά συνεχίζει να διεκδικεί την ισότητα», σχολίασε η ίδια.
Σε πολλά σημεία σοκαριστικά τα αποτελέσματα της έρευνας
Η Κοινωνική Λειτουργός Μαρία Παπαλαμπροπούλου, πριν παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνας, ξεκαθάρισε πως η κακοποίηση δεν είναι μόνο σωματική, αλλά και λεκτική «Βάσει των αποτελεσμάτων, βλέπουμε ξεκάθαρα την πεποίθηση και τη στάση που έχουμε όλοι μας απέναντι στη βία και στα είδη της βίας. Έχουμε τη βία στο νου μας κυρίως ως σωματική, ενώ όλα τα είδη της είναι σοβαρά. Ακόμα και η λεκτική και η συναισθηματική κακοποίηση μπορούν να έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες»
Δυστυχώς, ως γενικό συμπέρασμα της έρευνας πρόεκυψε πως υπάρχει η πεποίθηση ότι η γυναίκα είναι κατώτερη του άντρα «Είναι μια πατριαρχική αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας, η οποία είναι η ρίζα της έμφυλης ανισότητας, αλλά και της κακοποιητικής στάσης απέναντι στη γυναίκα. Το κοινωνικό φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών, είναι πολύ μεγάλο σε Ελλάδα και Ευρώπη. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας στο να πλησιάσουμε την ισότητα. Μακάρι να έρθει η ημέρα εκείνη που θα αρκεί μονάχα να δώσουμε ένα τριαντάφυλλο στις γυναίκες, χωρίς να χρειαστεί να αναφερθούμε ξανά σε τέτοιου είδους φαινόμενα και στατιστικά στοιχεία», τόνισε η κα Παπαλαμπροπούλου.
- Θύματα βίας είναι συνήθως τα άτομα με αδύναμο χαρακτήρα. (ΜΥΘΟΣ)
Πάνω από το 60% θεωρεί πως κακοποίηση βιώνουν οι άνθρωποι με αδύναμο χαρακτήρα. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη «κατηγορία» ανθρώπων που να είναι πιο πιθανό να υποστεί κακοποίηση. Μπορεί να συμβεί στον καθένα και στην καθεμιά.
- Η σωματική κακοποίηση είναι πιο σοβαρή από τη λεκτική. (ΜΥΘΟΣ)
Σχεδόν 4 στις 5 συμμετέχουσες θεωρούν πως η σωματική κακοποίηση είναι πιο σοβαρή από τη λεκτική (79.6%). Αν και η σωματική κακοποίηση έχει πιο εμφανή τραύματα, η λεκτική μπορεί να είναι εξίσου σοβαρή και επώδυνη, αν συνυπολογίσουμε πως μπορεί να δημιουργήσει ψυχικές διαταραχές ή ακόμα και να οδηγήσει στην αυτοκτονία.
- Οι βίαιοι άνθρωποι είναι άτομα που δεν μπορούν να ελέγξουν το θυμό τους. Είναι δηλαδή μια στιγμιαία απώλεια αυτοελέγχου. (ΜΥΘΟΣ)
Πάνω από το 30% των ερωτηθέντων θεωρεί πως οι βίαιοι άνθρωποι χάνουν τον έλεγχο. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γίνονται βίαιοι όταν θυμώνουν, ενώ οι βίαιοι άνθρωποι δεν είναι απλά «εκτός εαυτού». Εάν ήταν εκτός ελέγχου, αυτό θα συνέβαινε και στη δουλειά, το καφενείο, την αγορά, με συναδέλφους ή φίλους. Όχι μόνο με τη σύντροφο.
- Οι άνθρωποι που υφίστανται κακοποίηση και δεν το καταγγέλλουν, μάλλον θέλουν να συνεχιστεί. (ΜΥΘΟΣ)
Το 6.4% υποστηρίζει πως το θύμα που δεν κάνει καταγγελία, θέλει να συνεχιστεί η βία που υφίσταται. Ένα θύμα έχει πολλούς λόγους για να μην καταγγείλει το δράστη. Κάποιοι από αυτούς είναι ο φόβος ότι θα χειροτερέψει η κατάσταση, οι ενοχές και η ντροπή καθώς θεωρούν ότι είναι υπαίτιες ή επιπλέον μπορεί να μην έχουν υποστήριξη από κοντινούς ανθρώπους.
- Η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών είναι αιτίες βίας. (ΜΥΘΟΣ)
Σχεδόν 8 στις 10 απαντήσεις (78.2%) υποστηρίζουν πως το αλκοόλ κι οι ουσίες είναι αιτίες της βίας. Παρόλο που τα ναρκωτικά και οι ουσίες συνδέονται συχνά με τη βία, δεν μπορούν να μετατρέψουν ένα μη βίαιο άτομο σε βίαιο. Η συγκεκριμένη δήλωση αποτελεί και την κυριότερη δικαιολογία στα δικαστήρια. Το αλκοόλ και οι ουσίες μπορούν να εμποδίσουν το άτομο να συνειδητοποιήσει το επίπεδο της βίας που ασκεί, αλλά δεν σημαίνει πως είναι αιτίες της βίας.
- Η βία στις σχέσεις εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ ατόμων που είναι φτωχά ή έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. (ΜΥΘΟΣ)
Ένας στους 4 πιστεύει πως η βία εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ ατόμων με χαμηλό κοινωνικοικονομικό επίπεδο (25%). Δεν υπάρχουν στοιχεία που να ενισχύουν αυτή την άποψη. Η βία είναι διάχυτη σε όλα τα κοινωνικά, οικονομικά, φυλετικά, εθνοτικά στρώματα. Η βία δεν γνωρίζει περιορισμούς.
- Η ζήλεια είναι ένδειξη ότι ο σύντροφός σου σε αγαπάει. (ΜΥΘΟΣ)
Ένα μικρό, αλλά σημαντικό ποσοστό θεωρεί τη ζήλεια ως ένδειξη αγάπης (3.9%). Αν και μερικοί άνθρωποι προκαλούν αντιδράσεις ζήλιας για να δουν εάν ο/η σύντροφος ενδιαφέρεται πραγματικά, χρειάζεται να ξεχωρίσουμε τη ζήλεια από την αγάπη. Η ζήλεια είναι μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης, έχει μέσα έλλειψη εμπιστοσύνης, ανασφάλεια και έλεγχο.
- Ορισμένες φορές οι γυναίκες προκαλούν τη σεξουαλική βία με τον τρόπο που ντύνονται ή συμπεριφέρονται. (ΜΥΘΟΣ)
Πάνω από το 14% (358 απαντήσεις) θεωρεί πως οι γυναίκες ορισμένες φορές είναι υπαίτιες για τη σεξουαλική βία που υφίστανται. Κάθε γυναίκα έχει το δικαίωμα να ντυθεί όπως θέλει και να επιλέγει τον ερωτικό της σύντροφο. Η φράση του τύπου «πήγαινε γυρεύοντας» επιρρίπτει ευθύνες στο θύμα και δικαιολογεί το δράστη. Για τη ληστεία φταίει ο ληστής, για τη δολοφονία ο δολοφόνος και για το βιασμό ο βιαστής.
- Όταν δύο άτομα βγαίνουν μαζί ή έχουν συντροφική σχέση, δεν μπορεί να υπάρξει βιασμός. (ΜΥΘΟΣ)
Ένα ποσοστό της τάξης του 4.3% (108 απαντήσεις) θεωρεί πως δεν μπορεί να υπάρξει βιασμός μέσα στη σχέση. Φυσικά και μπορεί να υπάρξει βιασμός μέσα στο γάμο και τη σχέση. Οι γυναίκες που βιάζονται από τους συντρόφους τους έχουν τα ίδια δικαιώματα με εκείνες που βιάζονται από αγνώστους.
- Αν το θύμα εγκαταλείψει τον/την βίαιο/-η σύντροφο, η βία θα σταματήσει. (ΜΥΘΟΣ)
Το 32.8% των ερωτηθέντων θεωρεί πως η βία σταματά με την εγκατάλειψη από τη σχέση. Πολλές φορές η βία συνεχίζεται για πολύ καιρό μετά το τέλος της σχέσης, καθώς τότε ο δράστης ενδεχομένως να θέλει να τιμωρήσει το θύμα. Αυτό δεν σημαίνει πως το θύμα δεν μπορεί να προσπαθήσει να εγκαταλείψει μια κακοποιητική σχέση. Με κατάλληλη βοήθεια από επαγγελματίες και συγγενείς ή φίλους, το θύμα μπορεί να φύγει με ασφάλεια.
- Το κακόβουλο κουτσομπολιό και η διάδοση αρνητικών φημών, είναι μορφές βίας. (ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ)
Αν και το 7.9% (200 απαντήσεις) θεωρεί πως το κακόβουλο κουτσομπολιό δεν είναι μορφές βίας, χρειάζεται να επισημάνουμε πως αυτό μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική και συναισθηματική υγεία του θύματος. Συνεπώς καθιστά μορφή ψυχολογικής βίας.
- Η σοβαρότητα της σεξουαλικής παρενόχλησης έχει υπερτονιστεί. Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ασήμαντες και δεν είναι τίποτα άλλο από άκακο φλερτ. (ΜΥΘΟΣ)
Σχεδόν το 8% (196 απαντήσεις) θεωρεί πως το άκακο φλερτ διαστρεβλώνεται από τις γυναίκες και ερμηνεύεται ως σεξουαλική παρενόχληση. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να είναι εφιαλτική, δεν έχει καμία σχέση με το φλερτ, ενώ αφορά στον έλεγχο του θύματος, την κυριαρχία σε αυτό ή την τιμωρία του. Για παράδειγμα χυδαία αστεία, σεξουαλικά υπονοούμενα, ανεπιθύμητα αγγίγματα δεν είναι ενδείξεις άκακου φλερτ.
- Πιστεύω ότι κάποια στιγμή στη ζωή μου έχω βιώσει κακοποιητική συμπεριφορά από σύντροφο.
Περισσότερες από τις μισές απαντήσεις (54.6%- 1.381 απαντήσεις) αναφέρουν πως κάποια στιγμή στη ζωή τους έχουν βιώσει κακοποιητική συμπεριφορά από σύντροφο.
