Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας η οποία γιορτάζεται την 21 Μαρτίου κάθε έτους ( πρώτη ημέρα της άνοιξης – εαρινή ισημερία) θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για μια ακόμη φορά, σχετικά με το Μεταχρωματικό έλκος του Πλατάνου: μια καταστρεπτική ασθένεια που απειλεί τα πλατάνια της Ελλάδας».
Τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες δένδρων πλατάνου έχουν νεκρωθεί από μια καταστρεπτική ασθένεια: «το μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου», που προκαλείται από το μύκητα Ceratocystis platani. Η ασθένεια έχει μέχρι στιγμής βρεθεί στην Πελοπόννησο, την Ήπειρο και στη Θεσσαλία. Είναι πιθανόν να έχει επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και να μην έχει ακόμα διαγνωστεί.
Σε πάρα πολλά από τα ποτάμια και τους χειμάρρους της Πελοποννήσου και της Ηπείρου η ασθένεια έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις με χιλιάδες νεκρά δένδρα. Παράλληλα, το παθογόνο έχει νεκρώσει ένα σημαντικό αριθμό δένδρων, όπου δέσποζαν σε πλατείες και κοσμούσαν δρόμους και χώρους αναψυχής. Πολλά από αυτά τα δένδρα είχαν ογκώδεις διαστάσεις και ηλικία αρκετών αιώνων.
O κυριότερος παράγοντας που συμβάλλει στη διάδοση του μύκητα Ceratocystis platani είναι ο άνθρωπος. Ένας συχνός τρόπος διασποράς του παθογόνου, σε κοντινές αλλά και μακρινές αποστάσεις, είναι με μολυσμένα εργαλεία (αλυσοπρίονα, πριόνια, τσεκούρια κ.λπ.). Ένας άλλος τρόπος ανθρωπογενούς διασποράς της ασθένειας είναι με μηχανήματα εκσκαφής, που χρησιμοποιούνται σε ποτάμια ή δρόμους με προσβεβλημένα δένδρα και στη συνέχεια μεταφέρονται σε άλλες περιοχές. Στις περισσότερες περιπτώσεις που έχουν διαπιστωθεί νέες εστίες προσβολής είναι εμφανής η ανθρωπογενής διάδοση του παθογόνου. Έργα της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων δημόσιων φορέων στην Πελοπόννησο στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία έχουν συμβάλλει σε ένα μεγάλο βαθμό στη διάδοση της ασθένειας.
Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση παίζει η έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας, σε νέες εστίες προσβολής. Όταν η ασθένεια βρίσκεται στα αρχικά στάδια και ο αριθμός των προσβεβλημένων δένδρων είναι περιορισμένος είναι δυνατόν να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Αντίθετα, όταν η ασθένεια πάρει μεγάλη έκταση η αντιμετώπισή της είναι σχεδόν αδύνατη.
Ευτυχώς μέχρι στιγμής και από ελέγχους που έχουν γίνει, δεν έχει εμφανιστεί η θανατηφόρα ασθένεια για τα πλατάνια που φύονται στα όρια της Π.Ε. Καστοριάς.
21 Μαρτίου 2017, Παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας
Πρώτη ημέρα της Άνοιξης για το Βόρειο Ημισφαίριο. Γιορτάζει η φύση, γιορτάζουν τα Δάση, γιορτάζει η Δασική Υπηρεσία
Μια ημέρα του έτους που θεσπίστηκε από τον Οργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων των Ηνωμένων Εθνών το έτος 1971 και αποτελεί ημέρα συλλογικού προβληματισμού, περισυλλογής και ευαισθητοποίησης για το ρόλο των δασών στην επιβίωση του ανθρώπου και για τους στόχους της δασοπονίας, που δεν μπορεί να είναι η προστασία και η επιστημονική και αειφορική διαχείριση και αξιοποίηση των δασικών οικοσυστημάτων και του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα δασικά οικοσυστήματα αποτελούν ένα ξεχωριστό σύνολο μέσα στο φυσικό περιβάλλον με τεράστιο ενδιαφέρον για την ισορροπία στη φύση, με πολύπλευρη προσφορά και πολλές ωφέλειες για τη ζωή μας.
Επιτελούν πολλές και αλληλένδετες λειτουργίες, οικονομικές και περιβαλλοντικές. Προσφέρουν θέσεις εργασίας, έσοδα και πρώτες ύλες, όπως π.χ. ξύλο ρητίνη, φελλό καρπούς και άλλα πολλά μη ξυλώδη προϊόντα, ενώ μπορούν να αναπτυχθούν σ’ αυτά και άλλες σημαντικές παραγωγικές δραστηριότητες. Προσφέρουν επίσης και άλλες ανεκτίμητες υπηρεσίες όπως παραγωγή οξυγόνου και δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα, προστασία του εδάφους από την διάβρωση την ρύθμιση της παροχής του γλυκού νερού και την αποτροπή δημιουργίας χειμάρρων και πλημμυρών. Επίσης συμβάλουν στην διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας και της άγριας ζωής και ταυτοχρόνως προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για αναψυχή, άθληση ( δασική αναψυχή).
Ωστόσο σήμερα το δάσος και τα δασικά οικοσυστήματα γενικότερα, δέχονται συνεχείς επιθέσεις από τη ληστρική εκμετάλλευση, τις εκτεταμένες εκχερσώσεις για πλείστους λόγους, τις πυρκαγιές και τις επιδράσεις της κλιματικής μεταβολής, (φαινόμενο του θερμοκηπίου και ερημοποίηση).
Τα τελευταία χρόνια έγινε πια συνείδηση ότι αυτή η καταστροφική πορεία πρέπει να ανακοπεί και έγινε κοινώς αποδεκτό ότι έπρεπε να παρθούν πρωτοβουλίες ώστε αυτή η ολέθρια διαδρομή που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό, να αναστραφεί. Το ερώτημα όμως είναι το κατά πόσο δυνατή είναι αυτή η αναστροφή και πως μπορεί ο άνθρωπος να αλλάξει τη ροή της ιστορίας που διαγράφει δεσμευμένος επάνω στο άρμα της ανεξέλεγκτης τεχνολογικής εξέλιξης.
Μια καλά στελεχωμένη Δασική Υπηρεσία με την κατάλληλη χρηματοδότηση του Κράτους και κάτω από την ομπρέλα ορθών πολιτικών επιλογών μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τον κύριο φορέα για την προστασία και αξιοποίηση της δασικής βιοποικιλότητας. Ακρογωνιαίος λίθος βέβαια για την επιτυχία παραμένει η ενημέρωση και η ενεργός συμμετοχή του πολίτη.
Η σημερινή ημέρα , 21η Μαρτίου 2017, ας αποτελέσει και ημέρα αποφάσεων για ένα καλύτερο παρόν και ένα ελπιδοφόρο αύριο για τα δάση και τον άνθρωπο. Τότε και μόνο τότε θα επιτευχθεί ο πολυπόθητος στόχος της βελτίωσης της ποιότητας της ζωής μας καθώς και η παράδοση των δασών της χώρας μας στις επόμενες γενιές σε καλύτερη κατάσταση.
Διεύθυνση Δασών Καστοριάς
