Τα δίδυμα σπίτια του Κιαζιμ μπέη. Το ένα κονάκι το άλλο χαρέμι. Επικοινωνούσαν με ξύλινη εναέρια γέφυρα. Κτισμένα στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν λόγω του όγκου και της θέσης ( σχεδόν στο ψηλότερο σημείο της πόλης) από τα πιο επιβλητικά της κτίρια. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το ένα ( αριστερά) αγοράστηκε από τον Ι.Βαλαλά , βουλευτή και υπουργό των Φιλελεύθερων . Το άλλο στέγασε το Γυμνάσιο θηλέων μέχρι που κατεδαφίστηκε ( κοινή μοίρα όλων των παλιών σχολείων της Καστοριάς) και στη θέση του ανεγέρθηκε η αρκετά ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονικά Λέσχη Αξιωματικών. ( Έργο του αρχιτέκτονα Κλεωνα Κραντονέλλη).
Στο κατεδαφισμένο κτίριο αλλά και σύμφωνα με μαρτυρίες και στο υπάρχον, οι Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις στοίβαξαν την 24η Μαρτίου 1944, τους Καστοριανούς Ιουδαίους το θρήσκευμα (763 άτομα) και την επόμενη τους μετέφεραν στη Θεσσαλονίκη και από κει στα στρατόπεδα εξόντωσης.
Διαβάζω για το Μουσείο Ολοκαυτώματος http://www.kathimerini.gr/…/pagkosmio-mnhmeio-kata-toy-rats… που θα γίνει εξ αρχής στο χώρο του παλαιού Σταθμού της Θεσσαλονίκης με χρήματα του Γερμανικού κράτους, Εβραϊκών κοινοτήτων και του Ιδρύματος Νιάρχου και αναρωτιέμαι γιατί δεν ξεκινάμε να υλοποιήσουμε κάτι αντίστοιχο εδώ. Εκτός από το χρέος της πόλης προς τα αδικοχαμένα παιδιά της, θα μπορέσουμε να σώσουμε ένα αξιόλογο τόπο μνήμης που σώζεται, έστω και σε κακή κατάσταση που βρίσκεται δίπλα στο , εξαιρετικό μετά την επανέκθεση, Βυζαντινό μουσείο και το αναξιοποίητο Ξενία. Όλα μαζί θα δημιουργούσαν ένα κέντρο Μουσείων και πολιτισμού Υπερτοπικού χαρακτήρα, τοποθετώντας τη Καστοριά στη θέση της….( η φωτό από το αρχείο οικ. Βαλαλά, δημοσιευμένη στο βιβλίο του Π. Τσολάκη Καστοριά τόπος και Ιστορία)
