Η δύο πιο κυρίαρχες κινηματογραφικές αφηγήσεις της χρονιάς ήταν μια ιστορία επιτυχίας (το πιο διαγωνιστικό τμήμα των Καννών εδώ και χρόνια) και μία αποτυχίας (το χειρότερο μπλοκμπάστερ καλοκαίρι της σύγχρονης μνήμης), και αποτυπώνονται κι οι δύο εμφανώς στη λίστα που ακολουθεί.
Μαζί με μερικές περσινές οσκαρικές ταινίες που ξέμειναν για το Γενάρη της ελληνικής διανομής (όπως συμβαίνει και με φετινά έργα που ήδη έχουμε λατρέψει, όπως το ‘Neruda’ ή το ‘Hell or High Water’, που θα περιμένουν την 20άδα του 2017) καθώς και με τις πιο εκκωφαντικές παγκόσμιες πρεμιέρες του Φεστιβάλ Βενετίας (στην οποία το PopCode έδωσε το παρών), η φετινή λίστα περιλαμβάνει τα πάντα, από υπερήρωες και καρχαρίες, μέχρι εξωγήινους και μοντέλα.
***
24, 10 CLOVERFIELD LANE (UIP)
Ως σίκουελ που δεν είναι σίκουελ – σωστότερο θα ήταν να το αποκαλέσουμε μέρος μιας ανθολογίας τρόμου που έχει την προοπτική να αναπτυχθεί έχοντας ένα καλό brand name στις πλάτες της – το ‘10 Cloverfield Lane’ έκανε κάτι αδιανόητο, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι βρέθηκε να κυκλοφορεί σε μια χρονιά που ψάχναμε καλό μπλοκμπάστερ με το κυάλι. Να περιορίσει το τέλος του κόσμου σε ένα υπόγειο, να κάνει το τέρας έναν άνθρωπο που παίζει να έχεις μπλοκάρει στο Facebook και να εξερευνήσει τις δυναμικές σε μία βίαιη σχέση με τρόπο αριστοτεχνικό. -Ιωσηφίνα Γριβέα
23, I, DANIEL BLAKE (FEELGOOD)
Το ‘I, Daniel Blake’ δεν είναι μονάχα η ταινία που έδωσε στον δημιουργό της τον Χρυσό Φοίνικα για δεύτερη φορά, αλλά είναι ακόμα μία δουλειά του Ken Loach που φαίνεται ότι θα αφήσει ένα κοινωνικό αποτύπωμα μέσα από τα κινήματα που έχει εμπνεύσει και τις συζητήσεις στο αγγλικό κοινοβούλιο που έχει ανακινήσει για την αστεγία και το σκληρό σύστημα προνομίων του Ηνωμένου Βασιλείου. Από τις περιπτώσεις που βραβεύτηκαν περισσότερο για το μήνυμα και το πηγαίο συναίσθημά τους παρά για κάποια κινηματογραφική τομή, το ‘I, Daniel Blake’ μπορεί κάποιες φορές να μπαίνει στον πειρασμό να εξηγήσει με λόγια αυτά που λένε από μόνες τους οι εικόνες, αλλά η αθόρυβη οργή του καθηλώνει και κορυφώνεται σε μία από τις πιο σοκαριστικές σκηνές που είδαμε φέτος. -Ιωσηφίνα Γριβέα
22, EVERYBODY WANTS SOME!! (FEELGOOD)
Λαχταριστή επιστροφή στα ’80ς, και τις κολεγιακές ταινίες με τις οποιές μεγαλώσαμε, δια χειρός του δεξιοτέχνη Richard Linklater του oσκαρικού ‘Boyhood’. Μια ταινία στην ίδια κλάση με το ‘Dazed & Confused’ όπου, και πάλι, η πλοκή, σχετικά με τους έρωτες και τις καφρίλες των μελών μιας ομάδας baseball, δεν έχει καμία απολύτως σημασία. Ουσιαστικά τίποτα φοβερό δεν συμβαίνει. Αλλά πιάνεις τον εαυτό σου να μην μπορεί να ξεκολλήσει από τους συγκεκριμένους χαρακτήρες. Ξέρεις πως λέγεται αυτό; Ταλέντο. -Πάνος Κοκκίνης
21, DEADPOOL (ODEON)
Ποιος να το περίμενε ότι ο ίδιος καταγέλαστος Ryan Reynolds του Green Lantern θα ήταν αυτός που -μέσα από την δεκαετή σταυροφορία του να πάρει το πράσινο φως- θα μας σέρβιρε τον πιο ανατρεπτικό, βρωμόστομο και ανώριμα ενήλικα υπερ-ήρωα όλων των εποχών. Ναι, του έκατσε άψογα η συγκυρία (πάνω που είχαμε αρχίσει να βαριόμαστε τους υπόλοιπους). Αλλά και δούλεψε πολύ και φρόντισε ώστε το ‘Deadpool’ να είναι συνολικά αψεγάδιαστα αναρχικό. Πλέον δεν μπορούμε να φανταστούμε κανέναν άλλον να τον παίζει (βλέπε ίδιο επίπεδο ταύτισης όπως ο Downey Jr και ο Iron Man). Μπράβο του. Και μπράβο μας. -Πάνος Κοκκίνης
20, SUNTAN (ODEON)
H Αντίπαρος, ένα νησί “αφοσιωμένο στις ηδονές” όπως το περιγράφει ο σκηνοθέτης της ταινίας, γίνεται σκηνικό απολαύσεων και ψυχολογικού τρόμου με κεντρική φιγούρα ένας 40άρη γιατρό, παραιτημένο από τη ζωή, που πιάνει δουλειά εκεί, μες στο καταχείμωνο (ο Μάκης Παπαδημητρίου καλύτερος από ποτέ στο ρόλο). Ο Κωστής γνωρίζει μια παρέα 20χρονων που γρήγορα αρχίζουν να τον κάνουν ό,τι θέλουν και στην πορεία συμβαίνει κάτι συναρπαστικό: Η παρέα των πιτσιρικιών περνάει φανταστικά με αυτό τον περίεργο τύπο καθώς του μαθαίνουν να ζει έξω από τα στενά, φοβισμένα όριά του. Κι εκείνος, ο Κωστής, γνωρίζει εικόνες, γνωρίζει ηδονές, που ούτε φανταζόταν ποτέ του. Μέσα από την άλλοτε μεθυστική κι άλλοτε αγωνιώδη σπουδή πάνω στην προσέγγιση δύο διαφορετικών γενιών, γίνεται στα χέρια του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου μια εξερεύνηση από το άγχος του ελληνικού καλοκαιριού και την πολιτική διάσταση της αγάπης μέχρι την απόλαυση των καλοκαιρινών ηδονών και το πώς έρχεσαι σε ειρήνη με τη ματαιότητα. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
19, JUNGLE BOOK (FEELGOOD)
Η τρίτη φορά λένε είναι και η τυχερή. Αυτό επαληθεύτηκε και με το ‘Jungle Book’, που μετά το μέτριο ‘Maleficent’ και το σημαντικά καλύτερο ‘Cinderella’, κατάφερε να βρει τη συνταγή του live action που μας έπεισε ότι το καινούριο εγχείρημα αναβίωσης των παραμυθιών της Disney, έχει λόγο ύπαρξης. Η ταινία είναι τόσο καλοπροαίρετη, η ζούγκλα τόσο ζωντανή και ο μικρός Neel Sethi τόσο χαριτωμένος, που τα ένα-δύο πιο άτσαλα σημεία της αφήγησης δεν έχουν και πολλή σημασία όταν βγαίνεις από την αίθουσα. Το ‘Jungle Book’ μετατρέπει την ιστορία του Μόγλη σε μια ολοκληρωμένη εμπειρία για τον θεατή, κι αν πετυχαίνει κάτι το καλό σινεμά, είναι να ξεχνάς τον έξω κόσμο για αυτόν που σου φτιάχνει εκείνο. -Ιωσηφίνα Γριβέα
18, ELLE (SEVEN FILMS)
Ο Paul Verhoeven το καταδιασκέδασε στο ‘Elle’, με μια θεματική που άλλοι σκηνοθέτες και γραφιάδες θα έτρεμαν και να σκεφτούν να αγγίξουν. Με άχαστο οδηγό την Isabelle Huppert σε μια ερμηνεία που της χάρισε Oscar buzz από την προβολή της ταινίας στις Κάννες, το ‘Elle’ εξερευνά έναν χαρακτήρα με την πιο σπάνια υπερδύναμη στην εποχή των υπερηρώων που διανύουμε: Να μη δίνει δεκάρα για οτιδήποτε ή οποιονδήποτε δεν αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα όπως την αντιλαμβάνεται η ίδια. Η ταινία κινείται σε θολά νερά με τον αντισυμβατικό τρόπο που χειρίζεται τον βιασμό της ηρωίδας της, αλλά το θράσος και η απόλαυση με την οποία υποκύπτει σε όλες της τις ιδιοτροπίες σε κρατάνε κολλημένο στην οθόνη. -Ιωσηφίνα Γριβέα
17, QUEEN OF EARTH (ΝΕΟ FILMS)
Δυο φίλες μένουν μαζί σε ένα απομακρυσμένο εξοχικό για να αντιμετωπίσουν τα ζόρια τους (η μία έχει μόλις χωρίσει) αλλά εκεί διαπιστώνουν πόσο πολύ έχουν απομακρυνθεί. Ο Alex Ross Perry του ‘Listen Up Philip’ συνεχίζει την εξερεύνηση των ειδών και το γυρνάει σε ένα ασφυκτικά κοντινό πορτρέτο γυρισμένο με όρους θρίλερ που παραπέμπουν σε παλιότερο Polanski. Μπλέκει φοβίες, εμμονές, παρόν και παρελθόν σε έναν συναισθηματικά εκκωφαντικό πίνακα, που αφήνει τα πάντα ανοιχτά σε υποκειμενικές ερμηνείες. Το πρωταγωνιστικό δίδυμο των Elizabeth Moss (‘Mad Men’) και Katherine Waterston (‘Inherent Vice’, ‘Fantastic Beasts and Where to Find Them’) είναι ένα από τα καλύτερα ζευγαρώματα ερμηνευτριών που έχουμε δει πρόσφατα στο σινεμά. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
16, DON’T BREATHE (FEELGOOD)
Η πιο ευρηματική χρήση σύριγγας μαριναρίσματος όλων των εποχών στην πρώτη ταινία τρόμου εδώ και πολλά χρόνια που με έκανε να ουρλιάζω σαν 6χρονο κοριτσάκι. Υπέροχο φόντο το κατεστραμμένο από την κρίση Detroit, κακός (αλλά έχεις τα κίνητρά του, και δεν γίνεται ποτέ καρτουνίστικα διαβολικός) ο τυφλός βετεράνος του πολέμου που βλέπει τρία παλιόπαιδα να εισβάλουν στο σπίτι του και ‘ηρωίδα’ η πάλαι ποτέ πρωταγωνίστρια του ‘Suburgatory’ με τα μάτια λίμνες. Από εκείνες τις ταινίες που ΔΕΝ θα έπρεπε να είναι τόσο διασκεδαστικές όσο τελικά είναι. -Πάνος Κοκκίνης
15, HACKSAW RIDGE (ΣΠΕΝΤΖΟΣ FILM)
Η συνεύρεση πίστης και βίας στις ίδιες εικόνας, στην ίδια ηθική κορυφογραμμή υπό μία έννοια, είναι κάτι που συνεχίζει να είναι συναρπαστικό στο έργο του προβληματικού δημιουργού. Ο Mel Gibson αναζητά διαρκώς την ανύψωση και την εξιλέωση για την ηθική κατάπτωση της ίδιας της ύπαρξης, μέσα από ακραίας βίας εικόνες, οι οποίες στο ‘Hacksaw Ridge’ αγγίζουν νέα επίπεδα ωμότητας. Κινηματογραφεί τη βία με τρόπο καθόλου καρτποσταλικό, και την μάχη με τρόπο που μοιάζει σα να παρακολουθείς κάποιον αγώνα. Είναι η μάχη του ‘Braveheart’ με τη βία της αγνής πίστης του ‘Passion of the Christ’ με την πολεμική αμεσότητα του ‘Apocalypto’. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
14, MIDNIGHT SPECIAL (TANWEER)
‘Starman’ φτιαγμένο σαν το ‘Super 8’ αν το γύριζε ο Jonathan Glazer. Και με υπέροχη κορύφωση. Η πρώτη φορά που πραγματικά απόλαυσα μια ταινία του Jeff Nichols. Όσο εξελισσόταν και άρχισε να γίνεται εμφανές πόσο λεπτό θα ήταν τελικά όλο αυτό το υλικό, χωρίς πλοκές, χωρίς τεράστιες εξελίξεις, ένα απλό, σαφές, συναισθηματικό κομμάτι βασισμένο σε μία απλή ιδέα, ενθουσιάστηκα και το αγαπούσα περισσότερο κάθε λεπτό που πέρναγε. Κάποιες φορές θες απλά να δεις έναν σκηνοθέτη να παίρνει ένα συναίσθημα και να το κάνει ταινία χωρίς να επιχειρήσει να τυλίξει απολύτως τίποτα τριγύρω του. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
13, ANOMALISA (ODEON)
Το ‘Anomalisa’ είναι άλλο ένα δημιούργημα του Kaufman για έναν μπερδεμένο άντρα που προσπαθεί να βγάλει άκρη με την εύθραυστη ψυχή του και, όπως σε όλες τις δουλειές του, οι χαρακτήρες είναι αληθινοί και περίπλοκοι αλλά ο έλεγχος δεν είναι στα χέρια τους. Οπότε εδώ είπε να τους κάνει κυριολεκτικά μαριονέτες. Και όπως όλα τα σενάριά του, έτσι και αυτό φτάνει κάποια στιγμή σε μια στροφή όπου τα παράξενα γίνονται ακόμα πιο παράξενα, και όσα δε θα έπρεπε να λειτουργούν – όπως για παράδειγμα μια ερωτική σκηνή ανάμεσα σε δύο μαριονέτες – γίνονται τα πιο ενδόμυχα κομμάτια της ταινίας. -Ιωσηφίνα Γριβέα
12, ROGUE ONE (FEELGOOD)
Το ‘Rogue One’ είναι μια ταινία αμιγώς σχεδόν πολεμική, με το μεγαλύτερο μέρος της να εκτυλίσσεται σε πολεμικές ζώνες που είτε υπάρχουν όπου η Empire έχει επιβάλλει τη δικτατορία της, είτε δημιουργούνται όπου πατάνε το πόδι τους οι ήρωες που ακολουθούμε, μιλώντας παράλληλα για τις εξεγέρσεις που γεννάνε επαναστάσεις. Το σκηνοθετικό στιλ του Gareth Edwards, παρέα με τον φωτογράφο Greig Fraser, ζωντανεύει τον κόσμο του Lucas μέσα από σκυθρωπά κάδρα που μιλάνε μόνα τους, πότε μοιάζοντας βγαλμένα από ταινία για τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, πότε αντιπαραθέτοντας όσα συμβαίνουν στον γαλαξιακό πόλεμο με τη φυσική ομορφιά του τοπίου. -Ιωσηφίνα Γριβέα
11, THE NEON DEMON (TANWEER)
Όταν μια ταινία καταφέρνει και συγκεντρώνει πάνω της εκτός από δεδομένα διχαστικές αντιδράσεις, και συνειρμικές αντιπαραβολές με τον Dario Argento, το ‘Mean Girls’, τον Paul Schrader και το ‘America’s Next Top Model’, τότε είναι που πιθανώς κάποιος να μην ξέρει τι θα έπρεπε να περιμένει. Από το ‘Neon Demon’ μπορείς ωστόσο να περιμένεις μια ταινία απολαυστικά σαχλή, νεκρικά όμορφη (στα κάδρα αναφέρομαι και στον ρυθμό και στο πώς αναπνέει το φιλμ), και διασκεδαστικά ‘βήτα’, αν όχι σε προθέσεις τότε σίγουρα σε εκτέλεση, ένα αληθινό ‘high trash’ δημιούργημα. Πίσω από τους ασφυκτικούς νέον φωτισμούς και το glitter που λάμπει κρύβοντας από πίσω τρομερή ασχήμια, βρίσκεται μια παλιά ταινία τρόμου του ’70 που θα πετύχαινες μια νύχτα στην τηλεόραση ή -παλιότερα- στο section με τα εβδομαδιαία ξενοίκιαστα στο βιντεάδικο. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
10, RAMS (ΑΜΑ FILMS)
Δυο αδέρφια που έχουν δεκαετίες να μιλήσουν βλέπουν μια σπάνια νόσο να εξολοθρεύει τη ράτσα προβάτων τους, σε μια από τις πιο ιδιόμορφες αδελφικού δεσμού ιστορίες που έχουμε δει στο σινεμά. Ο σκηνοθέτης Grímur Hákonarson διατηρεί σε όλη την ταινία μια υπέροχη ισορροπία χαριτωμένα αστείου τόνου και αληθινού συναισθηματικού βάθους, δένοντας την ταραχώδη σχέση των δύο αδερφών με τα πολύτιμα κοπάδια τους. Αυτό που ξεκινά σε ένα καλλιστείο τράγων (όντως τώρα) φτάνει μέχρι τα πιο αφιλόξενα μέρη (μέσα και έξω από την μικρή τοπική κοινότητα) διαγράφοντας με θαυμαστά μινιμαλιστικό τρόπο τις διακυμάνσεις στη σχέση των δύο ιδιότροπων και ξεροκέφαλων αδερφών. Αστεία, παράξενο, συναισθηματικό, και με το ωραιότερο φινάλε του φετινού σινεμά. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
9, UNDER THE SHADOW (SEVEN FILMS)
Εάν αυτή ήταν μια λίστα με τα καλύτερα θρίλερ της χρονιάς, το ‘Under the Shadow’ θα ήταν σίγουρα, αν όχι στο Νο.1, πολύ κοντά στην κορυφή. Απόλυτο must για όσους αγαπούν το ‘Badadook’ ή γενικώς ιστορίες τρόμου που με κάποιον τρόπο βάζουν την οικογένεια στο παιχνίδι, αλλά και για όσους έχουν μέσα τους καημό για τα παλιά, καλά χρόνια με τα πρακτικά εφέ, το ‘Under the Shadow’ χρησιμοποιεί με αποτελεσματικό μέτρο τα κλασικά εργαλεία των jump scares, αλλά ανεβαίνει επίπεδο ως αλληγορία της καταπίεσης των γυναικών στη ρημαγμένη από βόμβες Τεχεράνη του θεοκρατικού Ιράν στα ‘80s. -Ιωσηφίνα Γριβέα
8, THE SHALLOWS (FEELGOOD)
Η Nancy Adams (μια Blake Lively με φουλ αποφασιστικότητα και αφοσίωση) είναι μια φοιτήτρια ιατρικής που σκέφτεται να τα παρατήσει επειδή έχει πάψει να βλέπει το νόημα- η μητέρα της δεν είναι πια κοντά της, νικημένη από την αρρώστια, οδηγώντας τη Nancy σε σκέψεις για τη ζωή και την απεραντοσύνη της ύπαρξης. Αυτά σε μια ταινία δράσης, ένα θρίλερ, γυρισμένο σαν παζλ περιορισμένου χώρου, όπου τα στοιχεία απλώνονται στο πρώτο μισό και ενώνονται στην πορεία. Είναι μια περιπέτεια τρόμου για μια ηρωίδα που τρέχει να ξεφύγει, υπό μία έννοια, αν όχι από το παρελθόν της ίδιας, τότε σίγουρα από τον εαυτό της. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
7, KUBO AND THE TWO STRINGS (UIP)
Το πιο μελαγχολικό παραμύθι που είδαμε φέτος στους κινηματογράφους ήταν και το ομορφότερο, με τον αψεγάδιαστα τελειοποιημένο από το στούντιο της Laika συνδυασμό stop-motion και CGI να μας αφήνει άφωνους μπροστά στον θρίαμβο του τεράστιου ορίζοντα που διασχίζει ο πιο εγκάρδιος, συμπονετικός μικρός ήρωας της μεγάλης οθόνης για φέτος. O Kubo και οι χορδές του αφηγούνται μεγαλοπρεπείς ιστορίες στους συγχωριανούς τους για να επιβιώσουν, αλλά είναι η δική τους ιστορία που ανοίγει μια καινούρια σελίδα στην αφήγηση ενός οικογενειακού δράματος μέσω animation.
Καμιά φορά αντιμετωπίζουμε τα ενήλικα μηνύματα στις παιδικές ταινίες σαν το στοιχείο που κοιτάνε να βάζουνε με τρόπο οι δημιουργοί, αλλά το ‘Kubo’ έχει όλα του τα χαρτιά ανοιχτά και τα μοιράζει απλόχερα. Το πιο δυνατό χαρτί της όμως, είναι ο τρόπος που χειρίζεται τις αναμνήσεις και την επιρροή που έχουν πάνω μας, για να απογειώσει και να απενοχοποιήσει τελικά τη δύναμη της μνήμης ως το μεγαλύτερο δώρο της ανθρωπότητας. -Ιωσηφίνα Γριβέα
6, LA LA LAND (ODEON)
Η Emma Stone παίζει μια wannabe ηθοποιό στο Λος Άντζελες που για την ώρα δουλεύει στην καφετέρια ενός στούντιο. Ο Ryan Gosling είναι τζαζίστας που λατρεύει τον Charlie Parker και τον Thelonious Monk και θέλει να ανοίξει το δικό του τζαζ κλαμπ, αλλά να είναι αγνό, ‘η τζαζ όπως παλιά’. Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας οι δύο ήρωες, που φυσικά γνωρίζονται, και χορεύουν και τραγουδάνε μαζί (η σκηνή του πρώτου τους χορού στην κορυφή ενός μικρού λόφου όπου ψάχνουν τα αυτοκίνητά τους, σχεδόν είχε σαν αποτέλεσμα μια αντίστοιχη μαζική σκηνή χορού με τους εκατοντάδες δημοσιογράφους που βλέπαμε την ταινία), διαπραγματεύονται τα όνειρά τους και την σκληρή αλήθεια. Το αν χωράνε παραχωρήσεις, το αν η τυφλή λατρεία της παράδοσης σε πάει μπροστά. Όσο ζαχαρένιο μοιάζει το φιλμ του Damien Chazelle, άλλο τόσο δεν είναι ακριβώς. Όσο το βλέπεις θες να πετάξεις, όσο το σκέφτεσαι προσγειώνεσαι. Ένα old-school τεχνικής τελειότητας homage, για την γλυκόπικρη αίσθηση του να συναντάς τα όνειρά σου- αλλά όχι όπως ακριβώς τα φαντάστηκες. -Θοδωρής Δημητρόπουλος
5, THE HATEFUL EIGHT (ODEON)
Ένα Όσκαρ (μουσικής για τον Ennio Morricone) και μια υποψηφιότητα (αυτή της Jennifer Jason Leigh στη κατηγορία Β’ Γυναικείου Ρόλου) είναι σχεδόν προσβολή για την πιο πολιτικοποιημένη και ώριμη ταινία του Quentin Tarantino. Ένα μεγάλο κινηματογραφικό κρίμα που είμαστε σίγουροι ότι ο χρόνος, που θα κάνει το κοινό και τους κριτικούς να την δουν με άλλο μάτι, θα επανορθώσει. Ίσως το πρόβλημα να ήταν ότι, όπως συμβαίνει συνήθως στις ταινίες του Quentin, θα μπορούσε χαλαρά να είναι θεατρικό. Άλλωστε όλο -μετά από ένα σημείο- μέσα σε ένα δωμάτιο λαμβάνει χώρα. Ίσως να ήταν υπερβολικά παλιομοδίτικα σπαγκέτι (και ταυτόχρονα φουλ μοντέρνο-μην ρωτάς πως) για την εποχή του.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι, από την έξοχη Jennifer Jason Leigh και τους ‘ταραντινο-καπνισμένους’ βετεράνους Samuel L. Jackson, Τim Roth και Michael Madsen έως τους καινούριους Kurt Russell, Walton Goggins, Demian Bichir και Bruce Dern, ήταν υπέροχοι. Γεμάτοι μίσος, ναι. Αλλά τόσο, μα τόσο, αξέχαστοι. Ένα Μακιεβελικό update στο κλασικό γουέστερν όπου κανείς, ούτε καν ο θεατής, δεν είναι αθώος. -Πάνος Κοκκίνης
4, TONI ERDMANN (SEVEN FILMS)
Το ‘Toni Erdmann’ είναι μία τρίωρη σχεδόν κωμωδία, γεμάτη με μακροσκελείς, αμήχανες σκηνές στις οποίες βλέπεις να εναλλάσσεται το πικρόχολο χιούμορ με slapstick, fart jokes και σουρεάλ σκηνικά που πρέπει να δεις για να πιστέψεις, και όλα αυτά με θέμα την άβολη σχέση μιας πολυάσχολης κόρης με τον απροσάρμοστο πατέρα της. Ακούγεται σαν κάτι μεταξύ ‘Proposal’ και ‘Father of the Bride’ – μάλλον και σαν συνταγή για καταστροφή – αλλά στα χέρια της Maren Ade γίνεται μία από τις πιο φιλόδοξες κωμωδίες που έχεις δει τα τελευταία πολλά χρόνια και το φαβορί για το φετινό Όσκαρ Ξενόγλωσσης ταινίας.
Οι χαρακτήρες βρίσκουν τις διαστάσεις τους μέσα από τον Peter Simonischek και την ερμηνεία καριέρας που δίνει Sandra Hüller, και επειδή αναγκάζονται συνεχώς να βγαίνουν από τη ζώνη ασφαλείας τους, έρχονται συνεχώς αντιμέτωποι με τις αποφάσεις και τα ελαττώματά τους, πότε με ξεκαρδιστικά και πότε με συγκινητικά αποτελέσματα. Η ντοκιμαντερίστικη σχεδόν σκηνοθεσία της Ade αβαντάρει χωρίς πολλά-πολλά τη σύγχρονη καθημερινότητα που θέλει να σκιαγραφήσει η ταινία, όσα αυτή έχει να πει για τη σκληρότητα του corporate περιβάλλοντος και τη θέση της γυναίκας μέσα σ’ αυτό, και τη σημερινή Ευρώπη όπως διαμορφώνεται μέσα από την οικονομική κρίση και τον ταξικό διαχωρισμό. Όλα αυτά παρέα με την πιο απροσδόκητη διασκευή του Greatest Love of All της Whitney Houston και το πιο καθαρτικό εταιρικό πάρτι που έχεις δει ποτέ. -Ιωσηφίνα Γριβέα
3, CREED (TANWEER)
Ναι, παίζει ο Stallone (που, άσχετο, εδώ -ξεπεσμένος και ετοιμόρροπος- είναι καλύτερος από ποτέ, εξού και τσίμπησε μέχρι και οσκαρική υποψηφιότητα μετά από 40 χρόνια). Αλλά όχι, το ‘Creed’ – εκεί που ο ξεροκέφαλος Balboa προπονεί τον ατίθασο και ξεροκέφαλο γιο του πρώην αντίπαλο του, Apollo Creed- δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τα υπόλοιπα ‘Rocky’.
Είναι μια κανονική ταινιά που μυρίζει δρόμο, ιδρώτα, αίμα και αλήθεια. Διαθέτει ένα βραβευμένο πρωταγωνιστή με λαμπρό μέλλον (ο Michael B. Jordan του ‘Fruitvale Station’). Και, το πιο σημαντικό, σκηνοθέτης είναι ο σουπερ ταλαντούχος Ryan Coogler του ‘Fruitvale Station’, που ο μόνος λόγος που δέχθηκε να το κάνει είναι επειδή ο νεκρός πατέρας του είχε μέγα κόλλημα με το ‘Rocky’ και το είδε ως φόρο τιμής.
Όλα αυτά είχα και έχω βαρεθεί να τα λέω σε φίλους και γνωστούς που προσπαθούσα να τους πείσω να δώσουν στο ‘Creed’ μια αυτονόμη ευκαιρία -όπως και πρέπει- και να σταματήσουν να το αντιμετωπίζουν κοντόφθαλμα ως την 7η ταινιά του franchise (kinder δώρο σε όποιον μπορέσει να θυμηθεί, χωρίς να το γκουγκλάρει, τις δυο τελευταίες).
Δεν πειράζει. Η ιστορία θα το δικαιώσει. Απλώς ελπίζω να προλάβει να το κάνει πριν κυκλοφορήσει το ‘Creed 2’ (και όχι ‘Rocky 8’, είδες που στα έλεγα ότι πρόκειται για νέο franchise;) στο οποίο ο συγκεκριμένος σκηνοθέτης δεν θα προλάβει να ασχοληθεί 100% αφού είναι απασχολημένος με το ‘Black Panther’ της Marvel. Και ξέρεις τι γίνεται συνήθως στα σίκουελ. Ειδικά σε αυτά που βάζει το χεράκι του, με οποιαδήποτε ιδιότητα, ο Sylvester. -Πάνος Κοκκίνης
2, HANDMAIDEN (AMA FILMS)
Το ‘Handmaiden’ δε βρίσκει τον Park Chan-wook μονάχα πιο εμμονικό με τη λεπτομέρεια από ποτέ, αλλά μέσα από ένα ακόμα ιδιόμορφο δημιούργημα αισθητικής πολυτέλειας από αυτά που ξέρει να φτιάχνει μόνο αυτός, είναι μία από τις πιο αναπάντεχα ρομαντικές ταινίες της χρονιάς.
Ναι, ο σκηνοθέτης του ‘Oldboy’ και του ‘Stoker’ αποφάσισε να γυρίσει μία από τις πιο δυνατές ιστορίες αγάπης που είδαμε φέτος στη μεγάλη οθόνη, και μάλιστα με όλα τα στοιχεία που συνηθίζουν να κάνουν αυτές τις ιστορίες καθολικές. Με το στοιχείο του απαγορευμένου, τις ταξικές διαφορές, τις δυνάμεις που κρατούν χώρια τους εραστές, τις θυσίες, την ονειρική φωτογραφία και ούτω καθεξής. Μόνο που εδώ πάνε παρέα και οι ακρωτηριασμοί, οι προκλητικές ερωτικές σκηνές, το μαύρο χιούμορ και οι στρώσεις της αφήγησης που πρέπει να ξεφλουδίσεις για να φτάσεις στο παρασύνθημα.
Στην ίδια περίπου λογική της περίπτωσης του ‘Stoker’ όπου είδαμε τον χαρακτήρα της Mia Wasikowska να αυτοϊκανοποιείται μετά τον φόνο του παρολίγον βιαστή της, έτσι κι εδώ η γυναικεία ερωτική εμπειρία δεν περιλαμβάνει άντρες. Όσο ζεστές και ενδυναμωτικές είναι οι ερωτικές στιγμές των δύο πρωταγωνιστριών, τόσο στεγνή, γκροτέσκα και συχνά γελοία είναι η έκφραση της αντρικής σεξουαλικότητας στην ταινία. Προς μεγάλη τους απογοήτευση, οι φαντασιώσεις όσων υποτιμούν τις ηρωίδες γίνονται πραγματικότητα μακριά τους, με τις δυο τους να επανακτούν τις πράξεις που οι αντρικοί χαρακτήρες προόριζαν για δική τους απόλαυση και να απελευθερώνονται μέσα από τη χρήση της υποτίμησης αυτής προς δικό τους όφελος.
Μόνο σε ταινία του Park Chan-wook θα μπορούσε να συνυπάρχει ο ιστορικός σχολιασμός της ιαπωνικής κατοχής της Κορέας, ο λεσβιακός έρωτας, το μπόλικο tortune porn και ένα γιγάντιο χταπόδι στο φόντο, χωρίς να καταρρέουν τα πάντα. -Ιωσηφίνα Γριβέα
1, ARRIVAL (ΣΠΕΝΤΖΟΣ FILM)
Μια ντουζίνα μυστηριώδη σκάφη (που δε μοιάζουν με σκάφη αλλά με new age μονόλιθους) εμφανίζονται σε κεντρικά, διασκορπισμένα σημεία του πλανήτη χωρίς καμία δήλωση προθέσεων, κανένα χάρτη οδηγιών. Είναι σαν το απόλυτο τεστ προσωπικότητας, αλλά συλλογικά για την ανθρωπότητα: Πώς θα αντιδρούσες αν κάτι που δεν αναγνωρίζεις σε κοιτούσε επίμονα περιμένοντας να δει τι θα κάνεις, τι θα πεις;
Αυτή είναι η ιδέα που προτείνει το σπουδαίο φιλμ του Denis Villeneuve, γραμμένο από τον Eric Heisserer σε διασκευή μιας ιστορίας του Ted Chiang. Το όχημα της πλοκής γίνεταη η γλωσσολόγος που παίζει η Amy Adams σε μια από τις ερμηνείες της χρονιάς, η οποία καλείται να επικοινωνήσει με τους εξωγήινους ξεκινώντας από το απόλυτο μηδέν. Και η ταινία, με θάρρος, την ακολουθεί, ζητώντας από τον θεατή ό,τι κι η Adams ζητά από τον στρατό, το έθνος, τον πλανήτη: Να κάνουν υπομονή. Να την ακολουθήσουν σε ένα ταξίδι εκμάθησης και κατανόησης, καθώς ψηλαφίζει ουσιαστικά στο σκοτάδι, προσπαθώντας να βρει σημεία επικοινωνίας με το απόλυτο άγνωστο.
Στη διαδρομή, όλοι έρχονται μαζί, καθώς διαφορετικές μέθοδοι και οπτικές και κοσμοθεωρίες συγκεντρώνονται για να λύσουν ένα επιβλητικό, παγκόσμιο μυστήριο. Αλλιώς προσεγγίζει το μονόλιθο η Κίνα, αλλιώς η Αγγλία, αλλιώς οι ΗΠΑ. Τι είναι όμως αυτό που μας διαχωρίζει όλους εξαρχής, σε επίπεδο βαθιά ανθρώπινο; Η κοσμοθεωρία του καθενός είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πώς μιλάει και άρα το πώς σκέφτεται, και η ταινία, μέσα από μια σοκαριστικά συναισθηματική διαδρομή που φτάνει ως το τέλος για να εξηγήσει πως κάτι τέτοιο δεν υφίσταται, αυτό ακριβώς προσπαθεί να εξερευνήσει.
Η ταινία έρχεται σε μια στιγμή απόλυτου, ακραίου διχασμού για να μιλήσει για το πώς η βαθύτερη ανθρώπινη αξία ίσως και να είναι το πώς θα μπορέσουν να έρθουμε κοντά και να δούμε τον κόσμο με άλλα μάτια, χτίζοντας γέφυρες επικοινωνίας εκεί που φαινομενικά υπάρχει μόνο το κενό. Από την ένταση στη σκηνοθεσία του Villeneuve και το μινιμαλιστικά επιβλητικό score του Jóhann Jóhannsson, κι από τις γενναιόδωρες ερμηνείες ηθοποιών σαν την Amy Adams και τον Jeremy Renner ως τη σπαρακτική σύνδεση παγκόσμιου και προσωπικού, το ‘Arrival’ είναι μια ταινία πιο ουμανιστική από ό,τι ίσως και να αξίζουμε. –Θοδωρής Δημητρόπουλος
