Η θέση του ΔΝΤ είναι γνωστή και ξεκάθαρη: θεωρεί ως ρεαλιστικό στόχο πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% του ΑΕΠ, αλλά εφόσον η κυβέρνηση και οι Ευρωπαίοι εταίροι συμφωνήσουν σε πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, απαιτεί πρόσθετα σοβαρά και αξιόπιστα μέτρα.
Αυτή τη στιγμή υπάρχει στο τραπέζι ένα πολύ σκληρό πακέτο μέτρων τουλάχιστον 4,2 δισ. ευρώ που συνοδεύεται με περικοπές στις συντάξεις και γενναίο «κούρεμα» του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος. Ειδικά η μείωση του αφορολόγητου ορίου αποτελεί πάγιο αίτημα του ΔΝΤ καθώς όπως υποστηρίζει επιτρέπει πάνω από τους μισούς μισθωτούς να εξαιρούνται από τη φορολογία του εισοδήματος σε σύγκριση με το 8% της ευρωζώνης. Στο τραπέζι των συζητήσεων για τα πρόσθετα μέτρα δεν αποκλείεται να επανέλθει η επιβολή ενός φόρου-τέλους στις τραπεζικές συναλλαγές ή εναλλακτικά να εξεταστεί η φορολόγηση των αναλήψεων μετρητών ως δραστικό μέτρο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Μάλιστα την πρόταση της φορολόγησης των αναλήψεων μετρητών έχουν επεξεργαστεί και προτείνουν οι τράπεζες με στόχο να ενισχυθούν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και να καταστεί ακριβότερη η χρήση μετρητών.
Ο φορολογικός λογαριασμός
Για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν κλείνει τίποτα μέχρι να κλείσουν όλα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι και τα έκτακτα μέτρα είναι στο τραπέζι και ο φορολογικός λογαριασμός είναι μεγάλος καθώς περιλαμβάνει παρεμβάσεις που θα ενεργοποιούνται από το επόμενο έτος:
Με βάση το σχέδιο που είχε συζητηθεί και πριν από μερικούς μήνες, θα μπορούσε να επιβληθεί ένα τέλος της τάξης του 0,1% με 0,2% σε όλες τις συναλλαγές, όμως, θα πρέπει να υπάρξουν και εξαιρέσεις (π.χ. οι συντάξεις). Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έσοδα που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ καθώς οι ετήσιες τραπεζικές συναλλαγές ξεπερνούν τα 350 δισ. ευρώ. Αγνωστο είναι τι θα συμβεί σε περίπτωση επιβολής ενός τέτοιου φόρου, στις κινήσεις που γίνονται στα ATM, μέσω e-banking, στις κάρτες κ.λπ.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ένα τέτοιο μέτρο θα έβλαπτε εκ νέου την αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος, ειδικά τώρα που συζητώνται μέτρα χαλάρωσης των capital controls.
1 Μείωση αφορολογήτου. Το ΔΝΤ επιμένει το αφορολόγητο όριο να μειωθεί στις 5.000 ευρώ από 8.636 ευρώ που είναι σήμερα. Εάν υιοθετηθεί η πρόταση αυτή, τότε μισθωτοί και συνταξιούχοι ακόμη και όσοι αποκτούν πολύ χαμηλά εισοδήματα θα βρεθούν αντιμέτωποι με μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις και το σοκ που θα υποστούν θα είναι ιδιαίτερα ισχυρό. Η έκπτωση φόρου από 1.900 ευρώ που ισχύει σήμερα για τον άγαμο μισθωτό και συνταξιούχο θα μειωθεί στα 1.100 ευρώ. Για παράδειγμα μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 8.700 ευρώ, ο οποίος σήμερα πληρώνει μόλις 14 ευρώ το χρόνο με τη μείωση του αφορολογήτου ορίου στις 5.000 ευρώ η φορολογική του επιβάρυνση θα εκτοξευθεί στα 814 ευρώ το χρόνο. Επίσης όσοι έχουν ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ θα δουν το φόρο εισοδήματος να αυξάνεται από τα 80 ευρώ στα 880 ευρώ. Όσο πιο χαμηλό είναι το ετήσιο εισόδημα τόσο πιο μεγάλη θα είναι η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης που κατά συνέπεια η εισοδηματική απώλεια. Μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ και μέχρι 60.000 ευρώ θα δουν τις ετήσιες φορολογικές επιβαρύνσεις τους να αυξάνονται κατά 800 ευρώ.
2 Κατάργηση έκπτωσης στη μηνιαία παρακράτηση φόρου. Σήμερα κατά την μηνιαία παρακράτηση φόρου στις μισθωτές υπηρεσίες διενεργείται έκπτωση 1,5%. Το προσχέδιο του επικαιροποιημένου Μνημονίου προβλέπει την κατάργηση της έκπτωση φόρου στην παρακράτηση από το 2017. Από την κατάργηση της μειωμένης παρακράτησης για 2,9 εκατ. μισθωτούς, το ελληνικό Δημόσιο θα έχει όφελος ύψους 67,9 εκατ., ενώ για τους φορολογούμενους σημαίνει περαιτέρω μείωση του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος. Για παράδειγμα, έγγαμος δημόσιος υπάλληλος χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ ή 1.250 ευρώ το μήνα έχει μηνιαία παρακράτηση φόρου 120,33 ευρώ. Με την κατάργηση της έκπτωσης του 1,5% η παρακράτηση φόρου αυξάνεται στα 122,13 ευρώ το μήνα.
3 Περικοπή της φοροαπαλλαγής για τις ιατρικές δαπάνες. Σήμερα προβλέπεται έκπτωση φόρου 10% επί της δαπάνης για όσους δηλώνουν ιατρικά έξοδα που υπερβαίνουν το 5% του ετήσιου εισοδήματός τους. Δηλαδή για εισόδημα της τάξης των 10.000 ευρώ η εφορία θα αναγνωρίσει ιατρικές δαπάνες 500 ευρώ και η έκπτωση φόρου θα είναι 50 ευρώ. Η μείωση ή ενδεχομένως και κατάργηση της έκπτωσης θα ισχύσει για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2017 και μετά και αφορά περίπου 1,9 εκατ. φορολογούμενους που κάνουν χρήση της συγκεκριμένης φοροαπαλλαγής. Σε κάθε περίπτωση, η χορήγηση της έκπτωσης για τα ιατρικά έξοδα θα συνδεθεί με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές αφού θα αναγνωρίζονται προς έκπτωση μόνο οι δαπάνες που γίνονται με την χρήση πλαστικού χρήματος ή μέσω τράπεζας ή e-banking.
4 Επίδομα θέρμανσης. Το κονδύλι το οποίο έχει ήδη περικοπεί κατά 50% από την περίοδο 2015-2016 αναμένεται να περιορισθεί ακόμη περισσότερο για τη περίοδο 2017-2018. Σήμερα οι δικαιούχοι του επιδόματος θέρμανσης λαμβάνουν συνολικά 105 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να περιορισθεί στα 55 εκατ. ευρώ.
5 Φόρος στις μισθώσεις μέσω Airbnb. Στις αρχές του 2017 σχεδιάζεται να επιβληθεί ειδικός φόρος στη βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που «διαμοιράζονται» τα ακίνητα τους θα κληθούν να τα δηλώσουν σε ειδικό μητρώο. Σε όσους εκμισθώνουν ακίνητα μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb ή Homeaway, Flipkey, Housetrip θα επιβληθεί ειδικός φόρος 5% ανά διανυκτέρευση ενώ στο εισόδημα που αποκτούν θα επιβληθεί φόρος εισοδήματος από την εκμίσθωση ακινήτων με συντελεστές από 15% έως 45%.
6 Φοιτητικό επίδομα: Στη λίστα των επιδομάτων που είναι υποψήφια για περικοπή ή κατάργηση το επόμενο έτος περιλαμβάνεται και το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα των 1.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι προϋπόθεση για τη χορήγηση του φοιτητικού επιδόματος είναι το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους να μην υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί πέραν του ενός.
Οι φόροι που αυξάνονται από την Πρωτοχρονιά
Το παζλ των φορολογικών επιβαρύνσεων συμπληρώνουν οι αυξήσεις φόρων που έχουν νομοθετηθεί και έρχονται από την 1η Ιανουαρίου 2017 σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ, ηλεκτρονικά τσιγάρα και σταθερή τηλεφωνία. Λίγο αργότερα την άνοιξη, μετά την υποβολή των νέων φορολογικών δηλώσεων τα εκκαθαριστικά φέρνουν έξτρα φόρους για εκατομμύρια φορολογούμενους. Μισθωτοί και συνταξιούχοι, αγρότες, ιδιοκτήτες ακινήτων και ελεύθεροι επαγγελματίες με μεσαία και υψηλά εισοδήματα θα δουν τους φόρους επί των εισοδημάτων τους να αυξάνονται λόγω των μειώσεων στα αφορολόγητα όρια και των αλλαγών στις κλίμακες υπολογισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
