Πρόωρο πρωτοχρονιάτικο δώρο σε χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις που στενάζουν από τα capital controls, κάνει η κυβέρνηση σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος και φυσικά την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Χθες ο Ευκ. Τσακαλώτος ανακοίνωσε την πρώτη δέσμη μέτρων χαλάρωσης σύμφωνα με την οποία: Επιτρέπεται σε εταιρείες που έχουν τη μορφή νομικού προσώπου και τηρούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα το άνοιγμα λογαριασμού, όψεως ή καταθετικού, σε πιστωτικό ίδρυμα μέσω της δημιουργίας νέου κωδικού πελάτη (Customer ID), ανεξαρτήτως της ύπαρξης άλλου διαθέσιμου λογαριασμού του οποίου είναι δικαιούχοι. Ουσιαστικά απελευθερώνονται οι επιχειρήσεις από τον «βραχνά» που τους είχε δημιουργήσει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του Ιουλίου 2015.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η παράγραφος 16 του άρθρου πρώτου της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου της 18ης Ιουλίου 2015 (Α’ 84), η οποία αντικαθίσταται ως ακολούθως: «Η Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Εύξεινου Πόντου (‘Black Sea Trade and Development Bank’), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (‘European Bank for Reconstruction and Development’), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (‘European Investment Bank’), το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης (ΕΚΑΕΚ) (‘European Centre for the development of vocational training – CE.DE.FOP’), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (‘E.N.I.S.A.’), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (‘F.A.O.’), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών – μελών της ΕΕ (‘FRONTEX’), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (‘I.M.F.’), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου (‘E.P.L.O.’), η Συντονιστική Μονάδα του Μεσογειακού Σχεδίου Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (‘U.N.E.P. – Μ.Α.Ρ.), η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (‘U.N.H.C.R.’), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (‘U.N.D.P.’), η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (‘W.H.O.’), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (Ί.Ο.Μ.’), ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (‘I.L.O.’), ο Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης (‘I.F.C.’), η Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης (‘C.E.B.’) καθώς και οι διπλωματικές αποστολές και οι ξένες προξενικές αρχές δεν εμπίπτουν στους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις του παρόντος άρθρου. Η απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι 18-11-2016.
Τέλος οι περιορισμοί
Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι παραπάνω φορείς «σπάνε» τους περιορισμούς των capital controls και μπορούν ελεύθερα να κάνουν συναλλαγές. Προφανώς θα μπορούν να κάνουν αναλήψεις μετρητών χωρίς όρια, να ανοίγουν λογαριασμούς χωρίς εμπόδια ή να μεταφέρουν χρήματα στο εξωτερικό. Βεβαίως να προχωρούν σε πρόωρες εξοφλήσεις δανείων, σε διάφορες πληρωμές κ.λπ. Υπ’ αυτές τις συνθήκες ενδεχομένως να «απελευθερώνονται» και οι πελάτες των φορέων αυτών. Αν π.χ. κάποιος είναι πελάτης στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης Εύξεινου Πόντου ουσιαστικά δεν θα υπόκειται σε capital controls.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι χθεσινές ανακοινώσεις είναι το πρώτο μέρος από το σύνολο ενός ευρύτερου σχεδίου – ανάσα για την αγορά, το οποίο βεβαίως θα εξαρτηθεί και από την πορεία των διαπραγματεύσεων και το κλείσιμο συμφωνίας για το χρέος. Ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, κατέθεσε έναν φάκελο στον Μάριο Ντράγκι με τις εξελίξεις γύρω από την οικονομία και το τραπεζικό σύστημα και εισηγήθηκε συγκεκριμένα μέτρα για τα capital controls που έχουν κλείσει ενάμιση χρόνο ζωής. Ο επικεφαλής της ΕΚΤ φέρεται να έχει κάνει δεκτή την άρση κάποιων από τους περιορισμούς για ελληνικές εταιρείες, οι οποίες δυσκολεύονται στις καθημερινές τους συναλλαγές. Η βασικότερη αλλαγή που έρχεται αφορά στη δυνατότητα που έχουν οι επιχειρήσεις να ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς.
Νέα μέτρα
Από την άλλη, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να φέρει στο τραπεζικό σύστημα ακόμη περισσότερα χρήματα, να μπουν σε τραπεζικούς λογαριασμούς περισσότερα ρευστά διαθέσιμα. Ένα άλλο μέτρο, που βρίσκεται υπό συζήτηση και ενδεχομένως να υπάρξουν εξελίξεις, είναι αυτό της δυνατότητας των επιχειρήσεων να στέλνουν εμβάσματα στο εξωτερικό. Από τον Μάρτιο αυξήθηκε από 5.000 σε 10.000 ευρώ το ημερήσιο, ανά πελάτη, όριο ποσού συναλλαγών που διεκπεραιώνονται απευθείας από τα πιστωτικά ιδρύματα. Μετά από αίτημα και των τραπεζών, αναμένεται το ποσό του εμβάσματος να φτάσει έως 20 χιλιάδες ευρώ χωρίς έγκριση. Επίσης, μπορεί να υπάρξει η δυνατότητα αποστολής ως 2.000 ευρώ τον μήνα αντί για 1.000 ευρώ που είναι σήμερα ώστε να διευκολυνθούν κάτοικοι του εξωτερικού οι οποίοι έχουν χρήματα στην Ελλάδα, αλλά δεν μπορούν να βγάλουν περισσότερα, με έμβασμα με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να πληρώσουν ενοίκια, φόρους και άλλα έξοδα στη χώρα που διαμένουν.
Οι τραπεζίτες προτείνουν επίσης για τα χρηματικά ποσά που μεταφέρονται από το εξωτερικό σε λογαριασμούς ιδιωτών στις ελληνικές τράπεζες να υπάρχουν δυνατότητα ανάληψης ως και του 60% του ποσού που εμβάστηκε, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Προς το παρόν δεν υπάρχουν πληροφορίες για αύξηση του ορίου ανάληψης από τα γκισέ και τα ΑΤΜ που είναι σήμερα 420 ευρώ την εβδομάδα ή σωρευτικά 840 ευρώ για διάστημα δύο εβδομάδων ή 1.680 ευρώ τον μήνα. Υπάρχουν προτάσεις, πάντως, για αύξηση του εβδομαδιαίου ορίου στα 500 ευρώ και δυνατότητα ανάληψης 2.000 ευρώ μηνιαίως. Κάτι τέτοιο, πάντως, «κολλάει» στο γεγονός ότι το τραπεζικό σύστημα και η οικονομία δεν έχουν ακόμη σταθεροποιηθεί και υπάρχει αβεβαιότητα η οποία παρατείνεται λόγω των διαπραγματεύσεων με την τρόικα.
Δεν αποκλείεται, λένε οι πληροφορίες, ο κ. Τσακαλώτος, να ανακοινώσει και μερική χαλάρωση των περιορισμών για τις χρηματιστηριακές συναλλαγές καθώς και για πράξεις θεματοφυλακής αξιών εκτός Ελλάδας. Ο λόγος είναι ότι τους τελευταίους μήνες ο τζίρος στο Χ.Α. έχει «βουλιάξει» με κύρια αιτία τα capital controls.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προηγούμενη χαλάρωση των capital controls δεν βοήθησε ιδιαίτερα τις τράπεζες να ενισχύσουν τα ταμεία τους. Από τους υπολογισμούς που έγιναν το «νέο χρήμα» που επέστρεψε στα γκισέ ανέρχεται σε 20 δισ. ευρώ, ωστόσο, μόλις τα 5 δισ. προήλθαν από εμβάσματα εξωτερικού και τα υπόλοιπα είναι ουσιαστικά «ανακύκλωση» μετρητών, δηλαδή αναλήψεις για τις καθημερινές συναλλαγές με επιχειρήσεις οι οποίες και τα επανακατέθεσαν για να κάνουν τις δικές τους συναλλαγές.
Τραπεζική αγωνία
«Αγνοούνται» καταθέσεις 30 δισ. ευρώ
Μεγάλη αγωνία επικρατεί στις τράπεζες για το αν και πότε θα επιστρέψουν οι καταθέσεις που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης, ειδικά από την επιβολή των τραπεζικών περιορισμών και μετά. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, πάνω από 125 δισ. ευρώ «χάθηκαν» τα τελευταία χρόνια και είτε βρέθηκαν στα στρώματα είτε έφυγαν για το εξωτερικό. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περίπου 30 δισ. ευρώ να βρίσκονται εντός Ελλάδος και να μπορούν υπό προϋποθέσεις να επιστρέψουν. Τραπεζίτες αναφέρουν ότι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα μπορεί να επέλθει μόνο με το κλείσιμο των εκκρεμοτήτων με την τρόικα και την επιστροφή της οικονομίας στην ανάπτυξη. Κάτι που θα μπορούσε να φέρει σε διάστημα 18-24 μηνών ένα ποσό της τάξης των 25 δισ. ευρώ.
Ομως, οι δυσοίωνες προβλέψεις κάνουν λόγο για επιστροφή των καταθέσεων μετά το 2020, εφόσον δεν προκύψει κάποια νέα τραπεζική κρίση.
Πότε επιτρέπεται να ανοίγονται νέοι λογαριασμοί
- Πληρωμή μισθοδοσίας προσωπικού, έκδοσης και εξαργύρωσης εργοσήμου.
- Πληρωμή υποχρεώσεων του καταθέτη προς την ίδια τράπεζα, που προκύπτουν από συμβάσεις που είχαν καταρτισθεί προ της 28ης Ιουνίου 2015.
- Καταβολή νέων συντάξεων και νέων προνοιακών επιδομάτων.
- Εκκαθάριση συναλλαγών καρτών από νέες συμβάσεις αποδοχής
- Εξυπηρέτηση νομικών προσώπων, όπως και ατομικών επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, που δεν διαθέτουν λογαριασμό εξυπηρέτησης της δραστηριότητάς τους σε κανένα πιστωτικό ίδρυμα που λειτουργεί στην Ελλάδα.
- Εξυπηρέτηση νεοφυών εταιρειών (startups) που συμμετέχουν σε προγράμματα στήριξης της νέας επιχειρηματικότητας.
- Κατάθεση μετρητών ως εξασφάλιση (cash collateral) εγγυητικής επιστολής, ενέγγυας πίστωσης ή δανείου στην ίδια τράπεζα.
- Εξόφληση απαίτησης, για την οποία έχει επιβληθεί κατάσχεση εις χείρας τρίτου, υπέρ του δικαιούχου της απαίτησης, εκτός εάν αυτός έχει δηλώσει καταθετικό λογαριασμό με οποιαδήποτε διαδικαστική πράξη.
- Πίστωση ποσών από την αλλοδαπή σε ευρώ ή ξένο νόμισμα, ύψους τουλάχιστον δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ ή του ισόποσου σε ξένο νόμισμα.
- Μεταφορά του λογαριασμού διαχείρισης μισθοδοσίας ενός εργοδότη από μια τράπεζα σε άλλη, στην οποία αυτός ήδη τηρεί λογαριασμό, και το, συνεπεία της μεταφοράς αυτής, άνοιγμα λογαριασμών μισθοδοσίας των εργαζόμενων στην τελευταία τράπεζα.
- Ανοιγμα λογαριασμού όψεως ή καταθέσεως με δικαιούχο οπλίτη που καλείται να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία.
- Ανοιγμα τραπεζικού λογαριασμού όψεως, για το σκοπό της διενέργειας εράνων.
- Ανοιγμα λογαριασμού ειδικού σκοπού χωρίς δικαίωμα ανάληψης από φυσικό πρόσωπο για την εξυπηρέτηση ρυθμίσεων οφειλών σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης και στο ελληνικό Δημόσιο.
- Ανοιγμα λογαριασμού από φορείς κοινωνικής ασφάλισης αποκλειστικά για την είσπραξη ασφαλιστικών εισφορών και λοιπών οφειλών.
- Ανοιγμα λογαριασμού όψεως ή καταθέσεως ή η προσθήκη συνδικαιούχου σε υφιστάμενο λογαριασμό, σε πρόσωπα που φέρουν την ιδιότητα του φοιτητή ή σπουδαστή.
- Ανοιγμα αποκλειστικά και μόνον ενός λογαριασμού, χωρίς δικαίωμα ανάληψης μετρητών, για την εξυπηρέτηση δανείου που έχει ληφθεί πριν ή μετά τη λήξη της τραπεζικής αργίας.
- Ανοιγμα πάσης φύσεως λογαριασμών υπέρ ΕΛΕΓΕΠ/ΟΠΕΚΕΠΕ για την κατάθεση εμβασμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
