Οι γονείς παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιλογή του επαγγέλματος ενός εφήβου και στην επαγγελματική του εξέλιξη. Όλοι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να βρουν την ευτυχία και να επιτύχουν στη ζωή τους. Ένας σημαντικός παράγοντας, λοιπόν, που έχει να κάνει με την ευτυχία και την επιτυχία κάποιου είναι και το επάγγελμα που έχει επιλέξει.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι μαθητές που νιώθουν υποστήριξη και αγάπη από τους γονείς τους, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν επιλέγουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν και η τελική τους επιλογή τους ικανοποιεί και τους ευχαριστεί. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί έχει αποδειχθεί ότι έφηβοι που νιώθουν ικανοποιημένοι από την επιλογή καριέρας που έχουν κάνει, τείνουν να είναι επιτυχημένοι επαγγελματίες στο μέλλον.
Οι γονείς επηρεάζουν τα παιδιά τους στην επιλογή αυτή με πολλούς τρόπους. Καθορίζουν μέχρι ποιο επίπεδο εκπαίδευσης θα φτάσουν τα παιδιά τους και τις γνώσεις που έχουν σχετικά με τις διάφορες μορφές απασχόλησης και το πλήθος των επαγγελμάτων που υπάρχουν. Επίσης, παίζουν σημαντικό ρόλο στη στάση που θα κρατήσουν τα παιδιά τους μεγαλώνοντας προς την εργασία γενικότερα, αλλά και στο κίνητρό τους να επιτύχουν ειδικότερα.
Τα περισσότερα από αυτά μαθαίνονται ασυνείδητα – τα παιδιά και οι έφηβοι προσλαμβάνουν τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες των γονιών τους καθώς αυτά μεγαλώνουν, ακόμα και αν δεν μιλήσουν ποτέ μαζί τους για αυτά.
Μερικοί από τους κύριους παράγοντες επιρροής των γονιών προς τα παιδιά είναι:
- Οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς για την εκπαίδευση και την επαγγελματική καριέρα των παιδιών τους.
- Το παράδειγμα που δίνουν οι ίδιοι οι γονείς στα παιδιά τους.
- Οι αξίες που έχουν για την έννοια της οικογένειας, της φιλίας και της κοινωνίας.
- Οι ευκαιρίες που δίνουν στα παιδιά τους να μάθουν και να εξελιχθούν.
- Το είδος της σχέσης που αναπτύσσουν μαζί τους.
- Ο τρόπος που τους επιβραβεύουν ή τους τιμωρούν.
Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να επιλέξουν το επάγγελμα που τους ταιριάζει:
- Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μορφωθούν όσο γίνεται περισσότερο.
- Βοηθήστε τα να ανακαλύψουν τα έμφυτα ταλέντα και τις δυνατότητές τους.
- Διευρύνετε τις γνώσεις που έχουν σχετικά με τα επαγγέλματα που υπάρχουν και γενικότερα με την έννοια της «εργασίας».
- Μάθετέ τους τεχνικές και τρόπους για να λαμβάνουν μόνα τους σημαντικές αποφάσεις.
- Δείξτε τους τη σημασία της ισότητας των δυο φύλων και της αποδοχής της πολιτισμικής πολυμορφίας
- Αναζητήστε μαζί με το παιδί πηγές επαγγελματικής μόρφωσης και διάφορα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και συμβουλευτικής που υπάρχουν.
- Παροτρύνετε το παιδί σας να ακολουθήσει ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού.
- Συζητήστε τις επιπτώσεις και το κέρδος που έχει το να δουλεύει κανείς σε κάθε σχέση εργασίας.
- Μοιραστείτε μαζί τους τη δική σας εργασιακή εμπειρία.
Είναι σημαντικό να είστε σημαντική και θετική επιρροή σε αποφάσεις που επηρεάζουν την επαγγελματική εξέλιξη ενός νέου ανθρώπου. Ωστόσο θα πρέπει να είστε προσεκτικοί και να γνωρίζετε ότι η υπερ-εμπλοκή σας κατά τη διαδικασία της λήψης απόφασης μπορεί να υποβαθμίσει όποια θετική επιρροή έχετε στο παιδί σας γενικότερα. Ενδεχόμενος εκτεταμένος πατρικός έλεγχος σχετικά με μια τέτοια απόφαση μπορεί θα φέρει αρνητικά αποτελέσματα.
Θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην επιβάλετε στα παιδιά σας δικούς σας στόχους και όνειρα ή να βλέπετε τα επιτεύγματα των παιδιών σας ως δικές σας αντανακλάσεις. Τα παιδιά σας είναι άνθρωποι που κάνουν τα δικά τους όνειρα και παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και επιπλέον ότι καταφέρνουν είναι αποτέλεσμα των δικών τους προσπαθειών και πρέπει τους το αναγνωρίζετε και να τα επιβραβεύετε γι’ αυτό.
Έτσι, πρέπει από τη μία να δείχνετε πραγματικό ενδιαφέρον και υποστήριξη στα επαγγελματικά σχέδια που κάνουν, αλλά ταυτόχρονα να τα αφήνετε να ανακαλύψουν μόνοι τους ποιοι είναι και πώς θέλουν να είναι η ζωή τους. Μερικοί έφηβοι φοβούνται ότι θα δυσαρεστήσουν τους γονείς τους εάν επιλέξουν ένα επάγγελμα από τον καλλιτεχνικό χώρο, για παράδειγμα, σε σύγκριση με το να επιλέξουν μια ακαδημαϊκού επιπέδου και καλά αμειβόμενη εργασία, όπως η δικηγορία ή η ιατρική. Εάν ως γονείς έχετε ξεκαθαρίσει ότι δεν έχετε συγκεκριμένες, περιοριστικές προσδοκίες για την καριέρα των παιδιών σας, θα νιώσουν ελεύθερα να διερευνήσουν πολύ μεγαλύτερη γκάμα επαγγελμάτων, επιλέγοντας τελικά αυτό που θα βασίζεται στις δικές τους προτιμήσεις, προσωπικότητα και ικανότητες. Έτσι, είναι πιο πιθανό να οδηγηθούν σε μια ζωή που θα τους φέρνει ευχαρίστηση, ακόμα και αν δεν συγκλίνει και τόσο με τις δικές σας προσδοκίες.
Η επιλογή επαγγέλματος είναι μια εξαιρετικά σημαντική απόφαση που έχει να κάνει με το μέλλον του ατόμου, και αυτό δημιουργεί στο νέο αλλά και σε εσάς τους γονείς του πολύ μεγάλη ανησυχία και άγχος. Είναι πολύ σημαντικό να παραμένετε θετικοί, αλλιώς μπορεί να αποβεί πολύ δύσκολη και στρεσογόνα περίοδος για όλους όσοι εμπλέκονται. Εάν δείχνετε το άγχος και την ανησυχία σας, είναι πολύ πιθανό να κάνετε το παρελθόν να μοιάζει ιδανικό και το μέλλον τρομακτικό και δραματικό στα μάτια των παιδιών σας και να τα απογοητεύσει.
Είναι καλό να επαναληφθεί ότι είναι σημαντικό οι γονείς να δείχνετε υποστήριξη και να ενθαρρύνετε τα έφηβα παιδιά σας να λάβουν υπόψη τους όλες τις δυνατές επιλογές που έχουν και να βρουν αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα. Είναι καλύτερο να ξεκινήσετε μια τέτοια συζήτηση όσο νωρίτερα γίνεται, μην περιμένετε όταν τα παιδιά θα στέκονται μπροστά σε ένα μηχανογραφικό που πρέπει να συμπληρώσουν τελειώνοντας την Γ’ Λυκείου. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας θα ήταν ωφέλιμο να έχει γίνει πολύ πριν από αυτό. Εάν η διαδικασία της επιλογής έχει αρχίσει από πολύ νωρίτερα και με σαφή τρόπο, θα αποφύγετε ατυχείς επιλογές.
Θα πρέπει επίσης να προσέχετε ώστε να μην απορρίψετε τυχόν ιδέες που τα ίδια τα παιδιά έχουν για το μέλλον τους. Εάν αντιδράσετε αρνητικά σε κάτι, μπορεί να αποθαρρύνετε όλη τη διαδικασία διερεύνησης πιθανών επαγγελμάτων.
Θα ήταν πολύ βοηθητικό να κρατάτε ανοιχτές διόδους επικοινωνίας και να ενθαρρύνετε να παίρνουν όσο περισσότερη πληροφόρηση γίνεται σχετικά με όλα τα δυνατά πεδία απασχόλησης. Πολύ βοηθητικό θα ήταν, λοιπόν, να παροτρύνετε το έφηβο παιδί σας να παρακολουθήσει ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Από μια τέτοια διαδικασία θα πάρει ακόμα περισσότερες πληροφορίες τόσο για τις διαφορετικές επαγγελματικές προοπτικές που υπάρχουν, όσο και για στοιχεία του χαρακτήρα, της προσωπικότητας και των ικανοτήτων του και πως θα μπορούσε αυτά να τα αξιοποιήσει σε κάθε επάγγελμα.
Ορισμένοι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά στην επιλογή επαγγέλματος ανάλογου των δυνατοτήτων του εφήβου είναι οι ακόλουθοι:
- Να περιμένει μέχρι τελευταία στιγμή για να πάρει μια απόφαση.
- Να θέτει μη ρεαλιστικούς στόχους.
- Να υπόσχεται ότι θα «κάνει θαύματα» το επόμενο τρίμηνο / χρονιά κ.α.
- Να αναλαμβάνει δύσκολες δραστηριότητες/ εργασίες, αλλά να έχει χαμηλές αποδώσεις σε αυτά.
- Να μην διαβάζει στο σπίτι.
- Αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων που είναι σημαντικός παράγοντας κοινωνικοποίησης.
Τέλος, πρέπει να καταλάβετε ότι ο ρόλος σας είναι απλά να ενεργείτε διευκολυντικά στο ταξίδι αναζήτησης του παιδιού σας, επιτρέποντας την προσωπική τους ανεξάρτητη επιλογή επαγγέλματος. Αυτό θα είναι το πρώτο του βήμα προς την ενηλικίωση και πρέπει να το κάνει μόνο του. Εξάλλου, η επιλογή που θα πάρει τώρα δεν είναι υποχρεωτικό να το ακολουθεί σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Πάντα υπάρχουν και αλλαγές σχεδίου, αλλά και δεύτερες ευκαιρίες. Το σημαντικότερο είναι να πάρει την ευθύνη της επιλογής του και αυτή η διαδικασία να το «μεγαλώσει» και να το εξελίξει.
