Τα παραλίμνια χωριά ζωντανεύουν, οι νέοι που είχαν μεταναστεύσει στα αστικά κέντρα επιστρέφουν για να ασχοληθούν με το είδος -που γίνεται ανάρπαστο στο εξωτερικό- και οι ψαράδες αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Τοπική Αυτοδιοίκηση και επιστημονικοί φορείς στηρίζουν και προτείνουν τρόπους καλύτερης εκμετάλλευσης του τοπικού «θησαυρού», αλλά δεν λείπουν και οι ανησυχίες για πιθανή μετατροπή της λίμνης σε «Ελ Ντοράντο» της καραβίδας, με υπεραλίευση που θα φέρει δραματική μείωση των αποθεμάτων. Το καθαρό νερό του Αλιάκμονα και η ήπια εκμετάλλευση της λίμνης για πολλά χρόνια δημιούργησαν εδώ τεράστια αποθέματα καραβίδας του είδους «Astacus leptodactylous» σε μεγάλα μεγέθη και εξαιρετική ποιότητα, που εξάγεται στο σύνολό της και είναι περιζήτητη στα καλύτερα γκουρμέ εστιατόρια της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Σκανδιναβικών χωρών.
Τα 14 «πληττόμενα» χωριά γύρω από τη λίμνη ονομάστηκαν έτσι γιατί οι κάτοικοί τους έχασαν τα χωράφια τους στη δεκαετία του 1970, όταν κατασκευάστηκε το φράγμα και σχηματίστηκε η τεχνητή λίμνη, με αντισταθμιστικό μέτρο να αλιεύουν κατ’ αποκλειστικότητα σ’ αυτήν. Στα χωριά αυτά οι ψαράδες ήταν μόλις 45 πριν από 1,5 χρόνο και ασχολούνταν κυρίως με τα ψάρια του γλυκού νερού (γουλιανούς, γριβάδια, τούρνες, πρικιά κ.ά.) που ζουν σε αφθονία στα νερά της λίμνης. Σήμερα έχουν ανέλθει σε 113, με τον αριθμό τους να αυξάνεται καθημερινά, ενώ οι περισσότεροι έχουν πλέον ως κύριο αντικείμενο την αλιεία της καραβίδας. «Τα δυο παιδιά μου, 25 και 31 ετών, ασχολούνται με το ψάρεμα. Ο μικρός έβαλε το πτυχίο Πληροφορικής σε κορνίζα και έγινε ψαράς, όπως δεκάδες νέοι από τα γύρω χωριά, που είχαν πάει στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στον Βόλο και στην Πάτρα για να δουλέψουν και γύρισαν πίσω» λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Ψαράδων της Λίμνης Πολυφύτου, Νίκος Κουρτίδης.
Ο μέσος ψαράς αλιεύει ως και 500 κιλά καραβίδας την εβδομάδα και την πουλάει για εξαγωγή προς 3 ευρώ το κιλό, ενώ η συνολική ετήσια παραγωγή των μελών του συλλόγου, που επίσημα φτάνει τους 300 τόνους, είναι στην πραγματικότητα πολλαπλάσια.
Εκτός από αποδοτικό και προσοδοφόρο, το ψάρεμα της καραβίδας είναι απλό και λιγότερο κοπιαστικό από αυτό των ψαριών της λίμνης. Οι αλιείς ποντίζουν στον βυθό τα λεγόμενα νταβούλια ή νταούλια (διχτυωτούς θαλάμους με στεφάνια), μέσα στα οποία τοποθετούν δολώματα που προσελκύουν τις καραβίδες, και ύστερα από 4-5 μέρες πηγαίνουν για να τις βγάλουν.
Σε γκουρμέ εστιατόρια της Ευρώπης
Τις στέλνουν σε μονάδα τυποποίησης, όπου συσκευάζονται και εξάγονται στην Ευρώπη. «Στα ιχθυοπωλεία του εξωτερικού πωλούνται από 8 ως και 15 ευρώ το κιλό, ανάλογα με το μέγεθος, ενώ στα εστιατόρια πολύ παραπάνω. Εχω βρει δική μας καραβίδα στην Ιταλία με 25 ευρώ το κιλό» ανέφερε ο κ. Κουρτίδης, ο οποίος βλέπει με ικανοποίηση το προϊόν του τόπου του να διαφημίζεται στο εξωτερικό και να συνοδεύεται στα μενού των γκουρμέ εστιατορίων με την «ταυτότητα» προέλευσής της, ακόμα και με τη φωτογραφία της λίμνης από όπου αλιεύεται.
«Εγώ μπορώ να την ξεχωρίσω ανάμεσα σε πολλές άλλες, από το ροδοκόκκινο χρώμα της και το μεγάλο μέγεθός της» διευκρινίζει ο ίδιος.
Η καραβίδα και η συμβολή της στην τοπική ανάπτυξη αποτέλεσε το θέμα ημερίδας που διοργανώθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Βελβεντό Κοζάνης, με τη συμμετοχή των αλιέων, εκπροσώπων επαγγελματικών φορέων της περιοχής, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Κοζάνης.
Η εκπρόσωπος της Αναπτυξιακής Κοζάνης, Ζωή Γκερεχτέ, παρουσίασε ένα νέο πρόγραμμα Leader για τη στήριξη του κλάδου, ενώ πρότεινε να γίνουν μελέτες για τη δημιουργία μονάδων μεταποίησης στην περιοχή, καθώς και παραλίμνια έργα για αναψυχή και άλλες δραστηριότητες.
Υπέρμαχος πρωτοβουλιών που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη και διαχείριση του φυσικού πλούτου της περιοχής εμφανίστηκε ο δήμαρχος Κοζάνης, Λευτέρης Ιωαννίδης, ενώ ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, Θόδωρος Καρυπίδης, αναφέρθηκε στην έμφαση που πρέπει να δοθεί στον δυναμικό τομέα της αλιείας, μέσω και του προγράμματος Leader. Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος της Κοινωνίας των Πολιτών Βελβεντού και πρώην δήμαρχος της περιοχής, Μανώλης Στεργίου, μίλησε για την ανάγκη η περιοχή να κάνει σημαία την αναπτυξιακή δυναμική των τοπικών προϊόντων.
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΠΘ Π. ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ: ΝΑ ΜΗ ΓΙΝΕΙ Η ΛΙΜΝΗ ΕΛΝΤΟΡΑΝΤΟ
«Καμπανάκι» για τον κίνδυνο υπεραλίευσης
Ως «δώρο Θεού» για την περιοχή χαρακτήρισε την καραβίδα ο ιχθυολόγος-κτηνίατρος, καθηγητής του Τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, Παναγιώτης Αγγελίδης, ο οποίος επεσήμανε πως η παρουσία του είδους σε άφθονη ποσότητα αποτελεί δείκτη καθαρότητας των νερών της λίμνης Πολυφύτου.
Ωστόσο, έκρουσε καμπανάκι κινδύνου, εφιστώντας την προσοχή των αλιέων και των εκπροσώπων φορέων της περιοχής για τον κίνδυνο η λίμνη να μετατραπεί σε «Ελντοράντο».
«Οι έμποροι έχουν μυριστεί πως εδώ υπάρχει καραβίδα σε αφθονία και θα έρθουν να την πάρουν, γιατί την τελείωσαν από την Ευρώπη και υπάρχει μεγάλη ζήτηση. Εμείς από την πλευρά μας πρέπει να λάβουμε τα μέτρα μας ώστε η εκμετάλλευση να γίνει με ορθολογικό τρόπο», υπογράμμισε μιλώντας στο «Eθνος» ο κ. Αγγελίδης και προσέθεσε: «Οι αλιείς χρειάζονται παιδεία για να ξέρουν πότε πρέπει να ψαρεύουν, σε ποιες περιοχές και σε ποια μεγέθη.
Θεσμικός φορέας
Από την άλλη, η προστασία της λίμνης δεν πρέπει να μείνει μόνο στους αλιείς, αλλά την ευθύνη πρέπει να έχει αρμόδιος θεσμικός φορέας, που θα βάλει τους κανόνες και θα ελέγχει την εφαρμογή τους. Χρειάζονται εμπεριστατωμένες μελέτες που θα ορίζουν θέματα όπως η ακριβής περίοδος αναπαραγωγής που θα απαγορεύεται το ψάρεμα, ο χωρισμός της λίμνης σε ζώνες εκμετάλλευσης, προγράμματα αγρανάπαυσης, ο εμπλουτισμός, η δημιουργία παραλίμνιων περιοχών για αναπαραγωγή κ.ά.».
Οι αλιείς από την πλευρά τους υποστηρίζουν πως δεν τίθεται θέμα υπεραλίευσης και κινδύνου για τα ιχθυαποθέματα, αφού εκμεταλλεύονται μια περιοχή που καλύπτει μόλις το 20% έως 30% της συνολικής έκτασης της λίμνης.
