Ο Δήμος Καστοριάς η Τοπική Κοινότητα Κλεισούρας και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων σας προσκαλούν την Κυριακή, 10 Απριλίου 2016, στην Μαρτυρική Κλεισούρα, να τιμήσετε με την παρουσία σας, το Μνημόσυνο των διακοσίων ογδόντα μαρτύρων – ηρώων Κλεισουριωτών, θυμάτων της ναζιστικής θηριωδείας της 5ης Απριλίου 1944.
Ακολουθεί η αφήγηση της Ε. Καλφόγλου, εθελόντριας Ε.Ε.Σ. Φλώρινας, 8-4-1944):
«Στις 4 Απριλίου 1944 το βράδυ, ομάδα ενόπλων ανταρτών, άλλοι είπαν ότι ήταν γύρω στους 150 και άλλοι γύρω στους 300, με αρχηγό τον Υψηλάντη, διανυκτέρευσαν μέσα και γύρω από το χωριό. Την επομένη το πρωί, 5 Απριλίου 1944, οι αντάρτες που βρίσκονταν στα γύρω υψώματα της Κλεισούρας επιτίθενται στη φάλαγγα των Γερμανών, που περνούσε από τον αμαξιτό δρόμο και σκοτώνουν δύο Γερμανούς, καταστρέφοντας 2 μοτοσικλέτες και ένα αυτοκίνητο. Μετά οι αντάρτες διασκορπίστηκαν στο βουνό, όπου και κρύφτηκαν.
Οι κάτοικοι της Κλεισούρας, όταν έμαθαν τα γεγονότα, τρομοκρατούνται και οι άντρες, φοβούμενοι γνωστές αντεκδικήσεις, φεύγουν προς διάφορες κατευθύνσεις (κοντινά χωριά κ.λ.π). Το απόγευμα της ίδιας μέρας, καταφθάνουν γερμανικά αυτοκίνητα. Οι πρώτοι Γερμανοί περιέρχονται το χωριό και συγκεντρώνουν πολλά γυναικόπαιδα στους δρόμους και την πλατεία χωρίς κακές δήθεν διαθέσεις. Όμως δεύτερη ομάδα ταυτοχρόνως ορμά και με τα πολυβόλα και όπλα βάλλει κατά των συγκεντρωμένων, περιέρχεται δε τα σπίτια, ανοίγει διά της βίας του όπλου, ορμά μέσα, σκοτώνει, ξεκοιλιάζει, βάζει φωτιά. Ο κόσμος κρύβεται, σκορπίζει…για να ξαναπέσει σε λίγο στα χέρια τους.
Μαζί με τους Γερμανούς ήταν και Βούλγαροι και συγκεκριμένα ο Κάλτσεφ.
Οι Γερμανοί άρχισαν το καταστρεπτικό τους έργο σκοτώνοντας και καίγοντας και έφτασαν μέχρι την πλατεία, που βρίσκεται στη μέση του χωριού, όπου και σταμάτησαν. Ίσως να κουράστηκαν, να χόρτασαν. Πάντως ικανοποιήθηκαν με ό, τι έκαναν και σταμάτησαν. Το βέβαιο είναι, ότι δοκιμάστηκε το μισό χωριό, το οποίο και παραδόθηκε στη σφαγή και στη φωτιά…
Επιστρέφουμε…..αφήνοντας πίσω μας ένα χωριό 2.000 κατοίκων να κλαίει για 280 γυναικόπαιδα αδικοσκοτωμένα, να πονά για 40 τραυματίες, να βλέπει αστέγους (150 σπίτια καμένα), να κλαίει για τον παπά του και δέκα γέροντες, εργατικούς συγχωριανούς του, που έμειναν και βρήκαν σκληρό θάνατο και να διερωτάται κανείς κάθε στιγμή για την ύπαρξή του, γενικά, από απόψεως ασφάλειας, ζωής, τροφής, κατοικίας και ενδυμασίας».
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΕΜΜ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ (ΑΠΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΚΡΙΚΗ)
Ο ΕΜΜ. Θ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ένας ιστορικός και συγγραφέας με έντονα αντικομμουνιστικά και αντιΕΑΜικά συναισθήματα, στο έπακρο εχθρικός προς την ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, περιγράφει ως εξής το χρονικό της μάχης της Κλεισούρας και το ολοκαύτωμά της.
«Και η φοβερή αιματηρή τραγωδία που έγραψεν ο βούλγαρος με το μαχαίρι του εις την Δυτικήν Μακεδονίαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια, κλείνει με την σφαγήν της Κλεισούρας, την 5ην Απριλίου 1944. Είναι ο αιματωμένος επίλογος του ελληνικού δράματος εις τα ιερά χώματα της βορειοδυτικής Ελλάδος. Είναι η αποκορύφωσις της ναζιστικής θηριωδίας και της βουλγαρικής εγκληματικότητος, εις την κωμόπολιν αυτήν, μαζί ηνωμέναι, που θα υψώνεται ως μνημείον αθάνατον κι’ αιώνιον του εθνικού μαρτυρίου του Ελληνισμού από τον βουλγαρισμόν. Βούλγαροι και γερμανοί την επέρασαν από λουτρόν αίματος. Την μετέβαλον εις στάκτην. Την άπλωσαν εις νεκροταφείον Βούλγαροι και γερμανοί μαζί. Δεν ήσαν άνθρωποι. Δεν ήσαν στρατιώται. Είσαν κολάσματα της γης, που από την μαύρην ψυχήν των εσκορπίζετο ο θάνατος! Και συνεχίζει ο αντικομμουνιστής και αντιεαμίτης αμερόληπτος και αντικειμενικός ιστοριογράφος ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ.
Ήτοκαρφί εις τα μάτια των βουλγάρων η Κλεισούρα. Σαν προάγγελμα χάρου επέρασε κάποτε από εκεί ο Κάλτσεφ, και τους εμήνυε μήνυμα θανάτου: «Κάποια ημέρα θα πάτε όλοι μαζί».
Με την αγωνίαν αυτής της «κάποιας ημέρας» έζων έκτοτε οι Κλεισουριώτες.
Την 15ην Φεβρουαρίου 1944, ο δαίμων και σφαγεύς της Δυτικής ΜακεδονίαςΑντώνιος Κάλτσεφ έκαμε την εμφάνισίν του πάλιν εις την μελλοθάνατον κωμόπολιν. Οι κάτοικοι είδαν τον Κάλτσεφ με τρόμον. Ένας καπετάν – Ανδρέας, συνεργάτης του Πούλου και ανήκων εις την υπηρεσίαν των γερμανών, τον συνώδευε. Τί ήρχετο να κάμη εκεί ο βούλγαρος φονιάς; Δεν άργησαν να το μάθουν οι αγωνιώντες κάτοικοι. Εγκατέστησε φυλάκιον από 30, κομιτατζήδες μ’ επί κεφαλής τον συνοδόν του Ανδρέαν. Οι κάτοικοι διετάχθησαν να δώσουν στρώματα εις τους κομιτατζήδες. 20 από αυτούς θα εκρατούντο από τον Ανδρέαν κάθε βράδυ ως όμηροι, δια τον φόβον των ανταρτών. Τέλος, το βράδυ της ιδίας ημέρας ο Κάλτσεφ συνεκέντρωσε τους κατοίκους και τους είπεν αυτά τα ολίγα, εις ύφος διαταγής:
«Κλεισουριώτες, κοιτάξτε καλά, διότι είτε έξω είτε μέσα παρουσιασθή κανείς αντάρτης, θα σβήσετε! Την Κλεισούρα θα την κάμω στάχτη!».
«Την Κλεισούρα θα την κάμω στάχτη!».
Υπό, μορφήν κομιτατζήδων ο θάνατος επλησίαζε την ειδυλλιακήν κωμόπολιν.
«Την νύκτα της 4ης προς την 5η Απριλίου δύο γερμανικά αυτοκίνητα με στρατόν διήλθον πλησίον της Κλεισούρας. Τμήμα του Ε.Λ.Α.Σ. μ’ επί κεφαλής τον καπετάνιον Υψηλάντην τα εκτύπησαν. Τ’ αυτοκίνητα δεν εστάθησαν. Το πρωΐ – πρωΐ γερμανικαί δυνάμεις από την Καστοριάν έφθαναν εκεί και άνοιγαν μάχην με τους αντάρτας. Ταυτοχρόνως κατέφθαναν ως ενισχύσεις γερμανών τμήματα κομιτατζήδων από την Βασιλειάδα, την Βέργα και τηνΛιθιά. Άνοιξαν μάχη που διήρκεσεν αρκετάς ώρας. Εν τέλει οι αντάρτες, κατά το σύστημά των, έφυγαν. Είχον απωλείας αρκετάς. Οι γερμανοί είχον 8 νεκρούς. Οι κομιτατζήδες επήραν τους νεκρούς γερμανούς, αμέσως. Αφού τους εσύλλησαν, τους έγδυσαν και τους έκοψαν τα αιδοία και τα έβαλαν στα στόματά των. Έτσι γυμνούς τους ετοποθέτησαν εις στάσιν προσοχής εις την Γέφυραν. Εκεί θα τους έβλεπαν οι Γερμανοί που θα επέστρεφον μετά την καταδίωξιν των ανταρτών. Έτσι και έγινε, γιατί αι επινοήσεις της βουλγαρικής ατιμίας προς δημιουργίαν εγκλήματος είναι άφθαστοι. Ο επί κεφαλής γερμανός αξιωματικός, μόλις είδε το θέαμα, εταράχθη.
Γύρω από τα πτώματα εις την γέφυραν ήσαν συγκεντρωμένοι οι κομιτατζήδες τηςΒασιλειάδος, της Βέργας και της Λιθιάς. Είχαν έλθει και άλλοι από την Κορησσό.
«Ποίος το έκανε αυτό;», ηρώτησε έξαλλος.
«Οι Έλληνες», απήντησαν οι Βούλγαροι.
Με τον ασύρματον ειδοποιήθη αμέσως η Κοζάνη. 50 αυτοκίνητα πλήρη ανδρών των S.S.και οχρανιτών, κατέφθανον ταχύτατα. Η Κλεισούρα εκυκλούτο αστραπιαίως αλλά πολλοί άνδρες και νέοι κατώρθωσαν και διέφυγον. Επί τόπου κατέφθασαν και οι γερμανοί διοικηταί της Καστοριάς ΡάϊσελκαιΧίλντεμπραντ. Μαζί των έφθασε και ο Κάλτσεφ. Ο βούλγαρος δήμιος ήτο όλος χαρά. Το κακούργο όνειρόν του θα επραγματοποιείτο επί τέλους: Η Κλεισούρα θα εγίνετο στάχτη. Προς τους γερμανούς είπε:
«Αυτοί είναι οι Έλληνες».
Και προς τους εμπίστους του διέτασσε:
«Πρέπει οπωσδήποτε το χωριό να καθαριστή».
Βούλγαροι φέροντες μάσκας ωδήγησαν τους άνδρας των S.S., τους οχρανίτας και τους κομιτατζήδες εις το μιαρόν έργον των. Παρά την μετεμφίεσίν των ανεγνωρίσθησαν από τους κατοίκους. Ήσαν ο Κώστας Καλλίτσεφ, ο Δούκας από το Σκλήθρον, ο Βούντος από την Βέργα, ο Θανάσης Δούκας και ο Σ. Λιοτίκος από την Βασιλειάδα, ο Ντάνεφ και μερικοί άλλοι.
Οι κομιτατζήδες ηκολούθουν τους γερμανούς που διαρκώς τους διέτασσον «Κομμίτ, Κομμίτ». Επλησίαζαν τα σπίτια και για να τους ανοίξουν, οι βούλγαροι μετεχειρίζοντο κάθε ατιμία.
«Ανοίχτε – εφώναζε ο Κάλτσεφ – ήλθα για να σας σώσω». Άνοιξαν και στο πρώτο σπίτι 45 γυναίκες που είχον καταφύγει εστήνοντο στην γραμμή και εθερίζοντο από το πολυβόλο. Εις το σπίτι του Ν. Τσόγου, η σύζυγος έπεσε στα πόδια του Κάλτσεφ.
«Σώσε μας», τον ικέτευε.
«Δεν ημπορώ να σώσω κανένα», απήντησε ο κομιτατζής.
Κι’ έβαλε αμέσως 30 γυναίκες στην σειρά και έδωσε το σύνθημα εις τους γερμανούς να τις πολυβολήσουν.
Κάηκαν 146 σπίτια και έχασαν την ζωή τους 279 άτομα.
ΕΜΜ. Θ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ: ΤΟ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΝ ΟΡΓΙΟΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ 1941-1944, ΑΘΗΝΑΙ – ΤΥΠΟΙΣ: «ΠΥΡΣΟΥ» 1947, σελίδες 125-126.
Δ΄ Ο ΔΙΑΣΥΡΜΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΩΝ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ» ΑΘΗΝΑ 1994
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου ΚλεισούραςΜερική άποψη της αρχοντικής Κλεισούρας στις αρχές του 20ού αιώναΧαροκαμένες Κλεισουριώτισσες θρηνούν για τους νεκρούς του Ολοκαυτώματος της ιδιαίτερης πατρίδας τους σε συγκέντρωση που έγινε στην πλατεία Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη στις 2 Νοεμβρίου 1944
To provide the best experiences, we and our partners use technologies like cookies to store and/or access device information. Consenting to these technologies will allow us and our partners to process personal data such as browsing behavior or unique IDs on this site and show (non-) personalized ads. Not consenting or withdrawing consent, may adversely affect certain features and functions.
Click below to consent to the above or make granular choices. Your choices will be applied to this site only. You can change your settings at any time, including withdrawing your consent, by using the toggles on the Cookie Policy, or by clicking on the manage consent button at the bottom of the screen.
Λειτουργικά
Always active
Τα απολύτως απαραίτητα λειτουργικά cookies
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Στατιστικά
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes.Η τεχνική αποθήκευση ή πρόσβαση που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ανώνυμους στατιστικούς σκοπούς. Χωρίς κλήτευση, εκούσια συμμόρφωση από την πλευρά του Παρόχου Υπηρεσιών Διαδικτύου ή πρόσθετα αρχεία από τρίτο μέρος, πληροφορίες που αποθηκεύονται ή ανακτώνται μόνο για αυτόν τον σκοπό δεν μπορούν συνήθως να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίησή σας.
Marketing
Τα cookies τα οποία χρησιμοποιούνται για προσωποποίηση διαφημίσεων από τρίτους
