Εντός και επί τα αυτά;
Οι Άγγλοι νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι
επειδή εκλέγουν τους βουλευτές τους.
Είναι ελεύθεροι
μία μέρα στα πέντε χρόνια.
ΡΟΥΣΣΩ
Έχει την αίσθηση, παρατηρώντας τα πολιτικά τεκταινόμενα κανείς, ότι τυρβάζουμε περί τα πολλά, δημοσιοποιώντας επί μέρους θέσεις, αναλύσεις, την στιγμή κατά την οποία τα πάντα βρίσκονται επί ξυρού ακμής, οι δε πολιτικοί στα όρια της σχιζοφρενούς απάθειας και ψηφοθηρίας. Πως να δικαιολογήσει κανείς τα τραγικά αποτελέσματα της ανεπαρκούς πολιτικής τους, της τυχοδιωκτικής, ατομικής, διάσωσής τους, θέσεις, αντιλήψεις και τακτικές στις οποίες επιμένουν, δυστυχώς, παρά το μέγεθος των επικρίσεων και των εγκλήματων κρυφών και φανερών προς υφαρπαγή της ψήφου μας, και την καταράκωση της αξιοπρέπειάς μας, όση έχουμε, αν έχουμε, ακόμη!.
Η κάθε πολιτική αξιολογείται, τόσο από τα συμπεφωνημένα (κοινωνικό συμβόλαιο κατά Λοκ), όσο και από την αντιληπτικότητα της εκάστοτε κοινωνία, ανάλογα της παιδείας (κοινωνικής, πολιτικής, ατομικής) η οποία την διέπει. Η δε αναίρεση των συμπεφωνημένων (προγραμμάτων, προγραμματικών δηλώσεων και λοιπά), παρέχει το δικαίωμα, πάλι κατά τον Λοκ, της ανατροπής, της ανάκλησης κατά το αρχαίο ελληνικό πρότυπο, από την κοινωνία, αν υφίσταται θεσμικά ή της δυναμικής αμφισβήτησης –απεργίες, καταλήψεις και λοιπά.
Πολιτικές που, για λόγους ανεπάρκειας ή σκοπιμότητας των κρατούντων, κατατείνουν στην ολοκληρωτική, όπως η σημερινή, ισοπέδωση (πολιτική, οικονομική, πολλώ δε μάλλον, ηθική) των πολιτών, είναι υποχρέωση της κοινωνίας να τις ανατρέψει, τους δε υπεύθυνους να τους εγκαλέσει και στο βαθμό της ιστορικής τους ευθύνης να τους τιμωρήσει και στην εσχάτη των ποινών ακόμη αν είναι απαραίτητο, ανάλογα του μεγέθους των πράξεών τους, αρνούμενη κάθε επιείκεια, κάθε ελαφρυντικό, κάθε συναισθηματισμό. Όχι για λόγους εκδικητικούς, αλλά για λόγους αυτογνωσίας. Λόγους μεγέθους, δεδομένου ότι τα πολιτικά εγκλήματα έχουν σχέση με το μέγεθος, καθώς επηρεάζουν σύνολα και όχι άτομα κατά τον Αριστοτέλη. Γιατί, όντας ανεπαρκείς, διεκδίκησαν, και υφάρπαξαν την ψήφο των πολιτών, και το κυριότερο, γιατί, και πάλι, όντας ανεπαρκείς (ή μήπως όχι;) λειτούργησαν ως εντολοδόχοι της άρχουσας τάξης (η ανοχή ενέχει θέση ενοχής), αντί να λειτουργήσουν ως εντολοδόχοι των ψηφοφόρων τους, της κοινωνίας (οποία έκπτωση!), ως όφειλαν και υπεσχέθησαν.
Δεν διαφωνεί (μην εκληφθεί) a priori, κανείς με τις επιμέρους δημοσιεύσεις, σχολιασμούς, τόσο, όσο με την οπτική γωνία μέσα από την οποία επιχειρείται κάτι τέτοιο, δεδομένου ότι αποκρύπτεται εντέχνως (συνειδητά άραγε;), πως η παρούσα κρίση είναι συστημική και άνευ ορίων πολιτισμική. Περί αυτών ουδείς λόγος, πλην μιας επιδερμικής αναφοράς, για την τιμή των όπλων, μην μείνουν, μείνουμε, εκτός νυμφώνος.
Είναι κοινός τόπος ότι η κρίση είναι συστημική, το δε σύστημα υπό κατάρρευση, αλλά και αν δεν είναι πρέπει να καταλυθεί, η, έως τούδε, συστημική λειτουργία του, όχι για λόγους ανατρεπτικούς όπως διατείνονται αρκετοί για αποπροσανατολισμό, αλλά για λόγους, δικαιοκρατικούς, ηθικούς, κοινωνικούς. Χωρίς να στοχεύει απαραίτητα στην οικοδόμηση μιας, μαρξιστικού τύπου κοινωνίας, φόβο τον οποίο ενσπείρουν έντεχνα, οι χρυσοκάνθαροι, εκφραστές της νέας τάξης πραγμάτων, της διαπλοκής (βλέπε κλοπής) και της ανηθικότητας, αλλά μιας, νέου τύπου, αστικής, έστω, εξουσίας η οποία θα διέπεται από άλλη ηθική, από άλλη κοινωνική ευαισθησία. Ένα σύστημα παραγωγής ιδεών και όχι αγαθών. Μια εξουσία η οποία μπορεί να προκύψει από μία συντακτική εθνοσυνέλευση, που θα καθορίσει τα συνταγματικά πλαίσια λειτουργίας του πολιτεύματος (σύστημα, κοινοβούλιο, πολιτικοί, εκκλησία, παιδεία, εργασία, συνδικαλισμός, κ.λ.π). Μια, οιονεί, άμεση δημοκρατία, όχι κατ’ αντιγραφή της αρχαίας Αθηναϊκής, αλλά μιας νέας, με τα σημερινά, κοινωνικά, ταξικά, δεδομένα. Θέση, ουδόλως ουτοπική, όπως διατείνονται οι επικριτές της, δεδομένου ότι έχει τεθεί προς συζήτηση κατά το παρελθόν (Ρουσσώ) και εν σπέρματι έχει εφαρμοστεί (Αμερικανική επανάσταση του 1776, αρχικό συνδικαλιστικό κίνημα, Αγγλία, ακόμη και στα πρώτα Σοβιέτ), όσο και σήμερα, δειλά, από κάποιους ακτιβιστές. Και τούτο, γιατί υφίστανται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της σε πειραματικό -περιφερειακό, αυτοδιοικητικό στάδιο πρώτα και σε κεντρικό, κυβερνητικό έπειτα. Οι αντιρρήσεις μέσω των οποίων επιχειρείται να δοθεί ουτοπική διάσταση στην προοπτική αυτή, πόρρω απέχουν από το να είναι ικανές να την μηδενίσουν, καθώς είναι αίολες, γενικές, αφοριστικές, προς διατήρηση και δόξαν του συστήματος.
H γενικευμένη απαξίωση των πολιτικών η οποία, τόσο ενοχλεί (ή μήπως, τρομάζει;) τους πολιτικούς και τους συστημικούς από την κοινωνία, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αποδοχή της απαξίωσης που οι ίδιοι εξέθρεψαν και παραδέχονται σε κάποιες, υποκριτικές, δυστυχώς γι’ αυτούς, κρίσεις ειλικρίνειας. προσώπων και πολιτικών, μηδέ της αριστεράς εξαιρουμένης, η οποία ατενίζει ως ιδεολογικό πτώμα το Καλβινικό Δυτικό τοπίο, χωρίς να μπορεί να αρθρώνει έναν λόγο πειστικό, λόγω θεωρητικών (;) αγκυλώσεών, αρκούμενη να παρατηρεί μέσα από την διόπτρα της προσφιλούς της θεολογίας απλώς, τα τεκταινόμενα, αρνούμενη να καταδικάσει και την ύστατη στιγμή φραστικά, για την τιμή των όπλων, έστω, τα ταριχευμένα πτώματα των αγίων του δογματισμού από τη μία, και τις αστικές ηθικές (ατομοκεντρικές, νεποντισμικές, όπως απεδείχθει δυστυχώς) από την άλλη, δίδοντας βήμα – στέγη σε κάθε μορφή τυχοδιωκτιμού, ακυρώνοντας, αγώνες, θυσίες, άτομα και διαδρομές, δεδομένου ότι θεωρεί πως κάθε έκπτωση είναι θεμιτή αρκεί να υπηρετεί τον σκοπό, που δεν είναι άλλος από την κατάκτηση της εξουσίας, και την προσωπική επιβεβαίωση (μήπως και διάσωση;). Πως θα μπορούσε, όντας ενδεδυμένη την αυτοκρατορική της πορφύρα; (Ποιος είπε ότι η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός;) “Καημένε μακρυγιάννη να ‘ξερες γιατί τσάκιζες το χέρι σου…*”
Είναι ψευδαίσθηση να πιστεύει κανείς ότι η σωτηρία μπορεί να προέλθει έξωθεν (φοβού του Δαναούς και δώρα φέροντας). πολύ περισσότερο από το πλήρως διαβρωμένο, εσωτερικό, πολιτικό κατεστημένο (κόμματα, πολιτικοί, άρχουσα τάξη), απόδειξη αυτού η άνευ αιδούς άσκηση της τρέχουσας πολιτικής.
Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να αποφασίζει μόνος του για τη ζωή του, ευτυχώς, γιατί μόνο έτσι δικαιώνεται η οντολογική, κοινωνική του υπόσταση. Τον άνθρωπο πολίτη κανείς και τίποτα δεν μπορεί να τον σώσει παρά μόνο ο εαυτός του, είτε σε ατομικό, υπαρξιακό, είτε σε κοινωνικό πολιτικό επίπεδο.
Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία (φενάκη δημοκρατία κατά Κ. Καστοριάδη) το μόνο που κάνει είναι να καταστρατηγεί, αν όχι να ακυρώνει πλήρως την ελεύθερη βούληση του ατόμου, πράξη πλήρως αντιδημοκρατική, δεδομένου ότι η ύπαρξη του άνθρωπου και κατ’ επέκταση του πολίτη, συνίσταται στο γεγονός ότι είναι, πρέπει να είναι, εκφραστής της ελεύθερης βούλησής του, η οποία συνίσταται στο Αριστοτελικό: κρίνειν, άρχειν, συμμετέχειν, πράγμα που αναιρείται από την αντιπροσώπευση, καθώς καταλύει πλήρως την αμεσότητα, έτι περαιτέρω, την ελεύθερη βούληση του ατόμου. Οπότε το ερώτημα που τίθεται είναι: Κατά πόσον, ο σημερινός πολίτης, με το υφιστάμενο αντιπροσωπευτικό σύστημα, είναι εκφραστής της ελεύθερης βούλησης;
Το ερώτημα δεν χρίζει απαντήσεως, δεδομένου ότι, άνευ συμμετοχής τίποτα δεν έχει αξία. Τα πάντα υφίστανται εν τω γίγνεσθαι και το γίγνεσθαι ή είναι άμεσο και ελεύθερο ή δεν υφίσταται.
Αν, ελευθερία είναι η δυνατότητα επιλογής, πόση δυνατότητα επιλογής έχουμε σαν πολιτικά όντα σήμερα, και πως την επιβεβαιώνουμε; Εν ελευθερία ή υπό συνθήκες;
Ας μην είμαστε τόσο εγκλωβισμένοι, τόσο φοβικοί, τόσο δογματικοί, τόσο εικονολάτρες. Ας γίνουμε και λίγο Πρωταγορικοί με την έννοια της σχετικότητας των θεσμών. Τα συστήματα έχουν πολύ σύντομη ιστορική ζωή και δεν πρέπει να επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να μας επιβάλλονται άκριτα και διαχρονικά, ιδιαίτερα όταν οι ιστορικές συνθήκες επιβάλλουν την υπέρβασή τους.
Καιρός να δραπετεύσουμε από κάθε «ισμό», κάθε ορισμό, κάθε θεωρία, κάθε υφιστάμενη, ατελέσφορη και παρακμιακή πολιτική, ακόμη και ιδεολογία. «Η ζωή υφίσταται για να ανατρέπουμε ότι παρακμάζει, ότι δεν μας καλύπτει, να κατακτάμε ότι δεν έχουμε». «Να αλλάζουμε και όχι να κατανοούμε απλώς τον κόσμο». Και η δυνατότητα αυτή είναι ανθρωπίνως δυνατή (υποχρέωσή μας), αν θέλουμε να θεωρούμε εαυτούς κοινωνικά, λογικά όντα και όχι παθητικά ενεργούμενα, υποτασσόμενα στην ηθική της κυρίαρχης ιδεολογίας, και κάθε πολιτικής, που, στην προσπάθειά της να διατηρηθεί ζώσα, μετατρέπει την κάθε ιδεολογία σε στείρα θεολογία, αρνούμενη την διαλεκτική και την φιλοσοφία, όντας αδύναμη για μια τέτοια προσέγγιση, δι’ ο, και ο λόγος διαγραφής και εξόντωσης, κάθε ρηξικέλευθης σκέψης.
Καιρός να απαλλαγούμε από την στρεβλωμένη αντίληψη, τα φοβικά και μεσσσιανικά σύνδρομα των ατόμων και των κομμάτων, σκοπός των οποίων είναι η ατομική επιβεβαίωση, η μεμονωμένη ατομικότητα, ακόμα και η τρυφηλότητα, ή, άλλως πως, καιρός για μια άλλη στάση, άλλη αντιμετώπιση προσώπων, πραγμάτων, πολιτικής. Για μια δημοκρατία του είναι και όχι του φαίνεσθαι, του συμμετέχειν και όχι του θεωρείν εκ του μακρόθεν!
——————————————-
*Ντίνος Χριστιανόπουλος: “Το κορμί και το Σαράκι”.
