Για να μπορέσει κάποιος να εκτιμήσει και να αξιολογήσει την σημερινή κατάσταση στον κλάδο της γούνας, που δεν εξελίχθηκε από παρθενογένεση, είναι απαραίτητο να γνωρίζει την διαχρονικότητα, την ιστορικότητα και την προσφορά του κλάδου τόσο στον τόπο, όσο και σε όσους απασχολήθηκαν άμεσα ή έμμεσα με τον κλάδο της γουνοποιίας.
Είναι λίγο πολύ σε όλους μας γνωστό ότι, η περιοχή μας την οικονομική της άνθηση, την οφείλει κυρίως στον κλάδο της γούνας. Φυσικά ο κλάδος από μόνος του δεν θα επαρκούσε να γίνει η ΄΄ μεγάλη έκρηξη ΄΄, αν δεν υπήρχε και η μεγάλη ζήτηση που δημιουργήθηκε στον δυτικό κόσμο μετά τον καταστροφικό 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Αδιαμφισβήτητα και ο παράγων άνθρωπος με την χειρονακτική του επιδεξιότητα και την ασυνήθιστη απόδοση στην παραγωγή, έπαιξε τον ρόλο στην προβολή και φήμη της Ελληνικής και κατ’ επέκταση της Καστοριανής γούνας.
Οι προσπάθειες για συνεταιριστικές κινήσεις με την δημιουργία μάλιστα ήδη από την δεκαετία του 1960 τριών συνεταιρισμών δεν άντεξαν στον χρόνο. Η τελευταία δε συνεργατική ή ακόμη και συνεταιριστική προσπάθεια στον τομέα της διάθεσης, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 με την δημιουργία της ΕΔΗΚΑ αε και στην συνέχεια την μεγάλη επένδυση του Εκθετηρίου Δημοπρατηρίου Γούνας στην χλόη, φαίνεται να έχουν την ίδια τύχη όπως και οι συνεταιρισμοί.
Εμείς πολλές φορές μέσω δημοσιεύσεων τονίσαμε την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός συλλογικού φορέα που θα λειτουργούσε στα πρότυπα την δημοπρατηρίων του εξωτερικού αλλά δυστυχώς μιλούσαμε σε ώτα μη ακουόντων. Οι γουνοποιοί και κυρίως οι μικρομεσαίοι απεδείχθη ότι δεν ήταν έτοιμοι να αποβάλουν τις αρχέγονες συμπεριφορές και νοοτροπίες τους, αλλά ούτε και οι εμπλεκόμενοι στα κοινά ήταν ικανοί να πείσουν για την αναγκαιότητα αυτής της αλλαγής. Όσο δε για την αξιοποίηση τεχνοκρατικών αντιλήψεων, είτε δεν υπήρχε διάθεση ή υπήρχε σκοπιμότητα.
Έτσι λοιπόν φθάσαμε σε ένα σημείο, όπου ο κλάδος είναι τόσο αποδυναμωμένος, όσο και διχασμένος. Δεν υπάρχει καμία δυνατότητα για καινοτόμες πρωτοβουλίες και όλοι περιμένουν μήπως γίνει κάποιο θαύμα και ως δια μαγείας επανακάμψουν οι αγορές που απέμειναν. Κάποιες δε εξαιρέσεις που υπάρχουν δεν επαρκούν ή επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Η ενασχόλησή μου τόσα χρόνια με τα κοινά, το συνεργατικό κίνημα, την επιστημονική κοινότητα κ.λπ, με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, σαν κοινωνία δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι ή ώριμοι να αποδεχθούμε συλλογικές, κοινοπρακτικές ή συνεργατικές πρακτικές, δηλαδή συνεταιριστικές κινήσεις, όπως οι πρώην συνεταιρισμοί, η ΕΔΗΚΑ α.ε. κ.λπ, η οποία αν και είχε όλες τις προϋποθέσεις δεν άντεξε στην νοοτροπία του << Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα>>, ή της ιδιοτέλειας και της πρόταξης του προσωπικού έναντι του συλλογικού συμφέροντος. Διότι δυστυχώς δεν καταλάβαμε ως κοινωνία ακόμη και σήμερα ότι, το προσωπικό συμφέρον πέρνα μέσα από το συλλογικό ή καλύτερα προϋποθέτει αυτό και όχι αντιστρόφως.
Υπάρχει μια λατινική λέξη για την ελληνική ΄΄επανάσταση΄΄ , που λέγεταιREVOLUTION και η αντίθετη λέξη αυτής είναι η EVOLUTION, που δεν σημαίνει αντεπανάσταση άλλα ωρίμανση-εξέλιξη για να γίνει η επανάσταση.Το αναφέρω αυτό διότι πρόσφατα ακούσαμε ότι ένα ΄΄ καπιταλιστικό ΄΄ κράτος όπως η Σουηδία, μειώνει το ωράριο εργασίες από 8 σε 6 ώρες ημερησίως, χωρίς φυσικά να μειωθούν οι αποδοχές των εργαζομένων. Όπα διερωτήθηκα, γίνεται μια ειρηνική επανάσταση, για να φθάσουμε στον σοσιαλισμό ή τον ιδανικό κομμουνισμό μέσω του κορεσμού του καπιταλισμού; Δηλαδή χωρίς επανάσταση ΄΄REVOLUTION΄΄ αλλά με ωρίμανση-εξέλιξη, EVOLUTION;
Αυτή την ωρίμανση – εξέλιξη μάλλον χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και κυρίως η Καστοριανή, για να αποδεχθεί συλλογικές και συνεταιριστικές συνεργασίες και οντότητες, όπως η τελευταία που ακούει στο όνομα ΕΔΗΚΑ α.ε. και βρίσκεται δυστυχώς λίγο πριν την κατάρρευση.
Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μην υπάρχει ιδιωτική πρωτοβουλία ή ιδιωτικές επιχειρήσεις. Κάθε άλλο. Μπορεί κάλλιστα να συνυπάρξουν και τα δύο, αρκεί να απαλλαγούμε από τον κακό μας εαυτό τα σύνδρομα που προανέφερα και ότι άλλο διχαστικό, κακόβουλο, ιδιοτελές και ζηλόφθονο, μαστίζει και δυστυχώς επιπλέει στην κοινωνία μας όπως οι φελλοί.
Η ΕΔΗΚΑ α.ε. μέσα σε μια συγκυρία την χειρότερη μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Δυτική Μακεδονία και κυρίως για τον κλάδο, προσέρχεται σε εκλογές για νέο Δ.Σ., μετά από την χειρότερη τριετία που βίωσε η εταιρία στα 34 χρόνια περίπου της δραστηριότητάς της. Μια εταιρεία που ξεκίνησε με τις καλύτερες προοπτικές, αλλά δυστυχώς δεν μπόρεσε ή κάποιοι δεν ήξεραν, δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν, να αξιοποιήσουν όλα τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα που τις προσφέρθηκαν απλόχερα.
Η εταιρία, στην οποία οι περισσότεροι γουνοποιοί και κυρίως οι μικρομεσαίοι, επένδυσαν ελπίδες και οράματα, ως ένα μοναδικό και σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα εγχείρημα, έχει τόσο πολύ απαξιωθεί που δεν τολμούν ούτε οι αξιοπρεπείς που απέμειναν να ασχοληθούν, ίσως διότι βλέπουν ότι, η κατάσταση, όχι μόνο είναι μη αναστρέψιμη, αλλά και επικίνδυνη.
Εάν υπήρχε μια σοβαρή πολιτεία, που έχει επενδύσει εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή του εκθετηρίου του αεροδρομίου και όχι μόνο, θα απαιτούσε ή θα επέβαλε τουλάχιστον ένα μίνιμουμ προϋποθέσεων για τον τρόπο λειτουργίας ενός τέτοιου συγκροτήματος και οργανισμού,(το οποίο πλήρωσαν ευρωπαίοι και Έλληνες φορολογούμενοι) και μάλιστα μετά από τόσες δημόσιες και μη, αντιρρήσεις και καταγγελίες.
Ο κλάδος μεταπολεμικά δημιούργησε Α.Ε.Π. δισεκατομμυρίων ευρώ, με κέρδη ανυπολόγιστα, τα οποία όμως εξανεμίσθηκαν σε μεσάζοντες, τοκογλύφους, χλιδή, σπατάλη, κλπ. Εάν μέρος των κερδών αυτών αξιοποιούνταν μέσω ενός κεντρικού φορέα διαχείρισης κερδών, σήμερα θα μπορούσε ο κλάδος να ανταγωνισθεί ακόμη και τους κινέζους που φαντάζουν ασυναγώνιστοι.
Εμείς ευχόμαστε, δια την τιμήν των όπλων που λέμε, η εταιρία των χιλίων και πλέον γουνοποιών, που έγινε με κόπους και θυσίες, να μην έχει την ίδια τύχη των συνεταιρισμών και να αφυπνιστούν οι φορείς και οι αρμόδιοι και να μπορέσουν να σώσουν από τον κλάδο ότι μπορεί να περισωθεί, μέχρις ότου ανακάμψουν κάποιες αγορές ή δημιουργηθούν νέες. Όπως π.χ. χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, που βρίσκονται σε ραγδαία ανάπτυξη(βλ. Αζερμπαϊτζάν) και μπορεί να τις προσεγγίσει κανείς όχι μεμονωμένα αλλά συλλογικά μέσω φορέων ή συλλογικών οντοτήτων.
Ίσως μέχρι τότε απαλλαγούμε και από τα σύνδρομα που ταλαιπωρούν την κοινωνία και το σινάφι μας και γίνουμε παράδειγμα προ μίμηση και όχι προς αποφυγή.
Ο Λεωνίδας θ. Πουλιόπουλος είναι Οικονομολόγος, Καθηγητής εφ. στο ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας, διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος και Διευθυντής της ΕΔΗΚΑ α.ε. με πλούσιο συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο όσο αφορά τον κλάδο της γούνας.
