Την δεύτερη μέρα της Παναγιάς, την Κυριακή 16 Αυγούστου, αναβίωσαν ο «Τρανός Χορός» και ο «Βαλμάς» στην Κλεισούρα Καστοριάς. Ο Τρανός Χορός είναι χαρακτηριστικός χορός των βλάχων που χορεύεται ανήμερα της Παναγιάς, τον Δεκαπενταύγουστο. Τα παλιότερα χρόνια οι κτηνοτρόφοι (τσελιγκάδες) γιόρταζαν την λήξη της κτηνοτροφικής περιόδου με το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου.
Στην Κλεισούρα Καστοριάς (Βλαχοκλεισούρα) το πανηγύρι κρατούσε δύο ημέρες. Την πρώτη ημέρα (15 Αυγούστου) το γλέντι ήταν για τους μη κτηνοτρόφους της κωμόπολης. Η δεύτερη μέρα του πανηγυριού (16 Αυγούστου), όμως, ήταν αφιερωμένη στους κτηνοτρόφους. Μόνο αυτοί έμπαιναν στον χορό και χόρευαν τον Τρανό Χορό (Κόρλου Μάρι) τον χαρακτηριστικό βλάχικο χορό που συναντάμε και σε άλλα βλαχοχώρια.
Ο Τρανός Χορός είχε κυρίως κοινωνικό και όχι ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Είχε περισσότερο χαρακτήρα ανταμώματος για τους κτηνοτρόφους που οι υποχρεώσεις της εργασίας τους, τους ανάγκαζαν να ζουν σχετικά απομονωμένη ζωή. Ήταν επίσης μια ευκαιρία «οπτικής γνωριμίας» των νέων, αγοριών και κοριτσιών, που αναζητούσαν σύντροφο για παντρειά. Μετά τον Τρανό Χορό ξεκινούσαν τα προξενιά και τα αρραβωνιάσματα. Τα παλιότερα χρόνια το πανηγύρι ελάμβανε χώρα στη πλατεία «Τσιαϊρι» ενώ σήμερα γίνεται δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου.
Μετά τον «Τρανό Χορό» ακολουθεί ο «Βαλμάς«, ένα θεατρικό δρώμενο σε συνδυασμό με μια στιχομυθία μεταξύ ενός αφεντικού και ενός αλογοβοσκού (ιπποτρόφου), του βαλμά, και αναπαριστάται μετά το τέλος του τρανού χορού, ενός βλάχικου χορευτικού τραγουδιού.
Το βλάχικο αυτό δρώμενο εξιστορείται επίσης στο έργο του συγγραφέα Αριστοτέλη Βαλαωρίτη «Δημώδης περί βαλμά θρύλος» που συνέγραψε το 1878.
Δείτε το βίντεο από τον φετινό «Βαλμά»:
Βίντεο Τρανού Χορού + ΑΡΘΡΟ: Σμιξιώτης Δημήτρης (PERISKOPIO.COM)
Βίντεο Βαλμά:http://oladeka.com/2015/08/%CF%89-%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%AC-%CF%84%CE%B9-%CE%AD%CF%87%CE%B5%CE%B9-%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B7-%CE%B7-%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%BF%CF%85/